Er is een grote behoefte aan woningen voor mensen met een specifieke woonvraag en mensen die in een kwetsbare fase van hun leven zitten. Deze mensen hebben soms, naast een woning, ook extra zorg en begeleiding nodig. Het gaat bijvoorbeeld om eigen inwoners die dakloos zijn, uitstromen uit een zorginstelling, maar ook om studenten die op kamers willen gaan. In de afgelopen 2 jaar hebben Rijk, medeoverheden, woningcorporaties en zorg- en maatschappelijke organisaties de handen ineengeslagen voor deze huisvestingsopgave. Toch blijft het belangrijk om met gedeelde urgentie door te blijven pakken en samen te zorgen voor voldoende huisvesting en passende zorg voor deze mensen. Dat staat in de voortgangsrapportage Een thuis voor iedereen 2024 die minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties) naar de Tweede Kamer stuurde. 

Gemeenten, Rijk en andere partijen werken al jaren aan de transitie “van beschermd wonen naar een beschermd thuis”. Voor mensen met psychische problemen wordt het daardoor vaker mogelijk thuis of in de eigen woonplaats te blijven wonen, met ambulante ondersteuning. Verhuizing naar een instelling voor beschermd wonen zal minder vaak nodig zijn.

Ieder mens heeft recht op een veilige en betaalbare plek om te wonen. Daarom presenteert staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) samen met ministers Schouten (Armoedebeleid) en De Jonge (Volkshuisvesting) maandag 5 december het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis. Voor het plan wordt € 65 miljoen uitgetrokken, bovenop de reguliere € 385 miljoen die gemeenten ontvangen voor de maatschappelijke opvang. Het plan moet er voor zorgen dat in 2030 dakloosheid is beëindigd, waaraan Nederland zich heeft gecommitteerd door het ondertekenen van de Lissabon Verklaring.

Staatssecretaris Van Ooijen (VWS), minister De Jonge (BZK/VRO) en minister Schouten (SZW) informeren in een brief aan de Tweede Kamer over nieuwe plannen voor de aanpak tegen dakloosheid. Huisvesting wordt de kern van de vernieuwde aanpak. Daarnaast gaat er een grotere samenhang komen tussen de financiële problematiek en de dakloosheid. Bijzonder aan de nieuwe aanpak is dat ervaringsdeskundigen een belangrijke rol spelen. Ook komt er structureel € 65 miljoen euro per jaar extra beschikbaar. De definitieve plannen worden eind dit jaar gepresenteerd aan de Tweede Kamer.

De invoering van het woonplaatsbeginsel beschermd wonen op 1 januari 2023 is niet meer haalbaar. Met het woonplaatsbeginsel wordt geregeld dat alle gemeenten voortaan verantwoordelijk zijn voor beschermd wonen voor de eigen inwoners. 

Meer dan 80 gemeenten hebben in totaal 128 aanvragen ingediend voor de Regeling huisvesting aandachtsgroepen. Met een financiële bijdrage uit de regeling kunnen gemeenten woon- of verblijfsruimtes bouwen voor bijvoorbeeld studenten, arbeidsmigranten en statushouders. Het animo blijkt groot: in totaal is voor € 35,5 miljoen aangevraagd voor 7.427 woonruimtes en 1.651 verblijfsruimtes.

Per 1 januari 2022 wordt gestart met de doordecentralisatie van beschermd wonen. Dat betekent dat niet alleen de 43 centrumgemeenten, maar alle 355 gemeenten zich volledig gaan inzetten voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen en daartoe alle regionale samenwerkingsafspraken hebben gemaakt. Vanaf 1 januari 2023 komt er een nieuwe financiële verdeling over gemeenten en een zogeheten woonplaatsbeginsel.  Daarmee wordt geregeld dat gemeenten voortaan verantwoordelijk zijn voor beschermd wonen voor de eigen inwoners en daartoe ook in staat zijn, omdat ze daarvoor ook de middelen ontvangen.

Gemeenten krijgen een extra steuntje in de rug om dak- en thuisloosheid te voorkómen. Vanaf vandaag kunnen zij een beroep doen op de zogeheten Preventie Alliantie, die ondersteuning biedt bij het ontwikkelen en uitvoeren van het gemeentelijk preventiebeleid rondom dak- en thuisloosheid. 

In 2020 en 2021 moet de bouw van 12.400 woonplekken voor kwetsbare groepen versneld van start gaan. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties investeert 50 miljoen euro in 123 concrete projecten. Hiermee wordt een flinke stap gezet om dak- en thuislozen, arbeidsmigranten en andere spoedzoekers van goede huisvesting te voorzien.

Voormalig wethouder in Nijmegen Bert Frings en oud-Tweede Kamerlid Leen van Dijke gaan vanaf vandaag gemeenten helpen met het vinden van oplossingen voor knelpunten in de aanpak van dak- en thuisloosheid.

Het kabinet streeft ernaar samen met gemeenten, corporaties en andere betrokken partijen voor uiterlijk 1 januari 2022 10.000 extra woonplekken mét de benodigde begeleiding te realiseren voor dak- en thuisloze mensen. Dat is een van de centrale doelstellingen van de brede aanpak van dak- en thuisloosheid van staatssecretaris Blokhuis (VWS), minister Ollongren (BZK) en staatssecretaris Van Ark (SZW). De aanpak richt zich op het voorkomen van dak- en thuisloosheid, het vernieuwen van de maatschappelijke opvang en het organiseren van een zo snel mogelijke doorstroom naar een zelfstandig woonplek met begeleiding. Eerder werd al bekend dat er €200 miljoen beschikbaar is voor de begeleiding van dak- en thuisloze mensen.  

Het kabinet stelt volgend jaar 59,1 miljoen euro extra beschikbaar voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Er is in 2020 33 miljoen gereserveerd voor gesloten jeugdzorg. Om de tekorten in medicijnvoorraden op te vangen investeert het kabinet de komende jaren 115 miljoen euro. Bovendien gaat er de komende jaren in totaal zo’n 110 miljoen naar de verbetering van medicatieoverdracht. Al eerder maakte het kabinet bekend 200 miljoen te investeren in voldoende woonplekken met begeleiding voor dak- en thuislozen. Deze investeringen zijn terug te vinden in de Voorjaarsnota.

Het kabinet stelt € 200 miljoen beschikbaar voor de aanpak van dak- en thuisloosheid in 2020 en 2021. Staatssecretaris Blokhuis (VWS) maakt dit vandaag bekend. Aanleiding voor de aanpak is de verdubbeling van het aantal dak- en thuislozen sinds 2009, die bleek uit de CBS-cijfers van afgelopen zomer. De aanpak zal zich met name richten op het beschikbaar stellen van extra woonplekken met begeleiding voor deze doelgroep.

Het ministerie van VWS heeft in samenwerking met Valente, VNG en COMO een richtlijn vastgesteld over hoe de opvang van dak- en thuisloze mensen georganiseerd moet worden tijdens de coronacrisis (COVID-19). De richtlijn is bedoeld voor gemeenten en opvangorganisaties en ziet toe op het zo goed mogelijk opvangen van dak- en thuisloze mensen, en tegelijkertijd het risico op besmetting zo klein mogelijk houden.

Vandaag heeft staatssecretaris Blokhuis (VWS) kennisgemaakt met het jongerenpanel van het Actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren. In dit panel zitten zes jongeren die zelf ervaring hebben met dak- en thuisloosheid. Vanuit deze ervaring kijken zij kritisch mee op de voortgang van het Actieprogramma. Tegelijkertijd werken zij aan hun eigen toekomst en het ontwikkelen van hun talenten.  

Het kabinet wil dat er sneller geschikte woonruimten met begeleiding voor dak- en thuislozen beschikbaar komen. Daarom treft het kabinet op korte termijn extra maatregelen om het creëren van extra woonruimten te stimuleren. Het kabinet heeft alle centrumgemeenten gevraagd in kaart te brengen wat op regionaal niveau de opgave is. Dit is een tussenstap richting een overkoepelend plan van aanpak om dak- en thuisloosheid terug te dringen, dat in het voorjaar van 2020 wordt opgesteld.

In de 13 pilotgemeenten(1) van het actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren gaan 65 jongeren een bijzonder maatwerktraject volgen. Kansfonds staat hierbij voor 650.000 euro garant. Dit geld is bedoeld om te investeren in het perspectief van jongeren. De 65 maatwerkvoorbeelden en -oplossingen die hieruit voortkomen, vormen de basis voor gemeenten om alle dak- en thuisloze jongeren op een soortgelijke manier te helpen. Dit staat in de Actieagenda, waarin staatssecretaris Blokhuis (VWS) de programma aanpak toelicht en laat zien wat de eerste prioriteiten zijn voor de komende periode.