Vanaf vandaag is het verbod op groepen nieuwe psychoactieve stoffen ingegaan, ook wel bekend als designerdrugs. Deze stoffen lijken sterk op bestaande, verboden drugs, maar hebben een iets andere samenstelling. Met dit verbod worden hele stofgroepen met dezelfde chemische basisstructuur onder de Opiumwet gebracht. Hierdoor is een hele groep veel voorkomende designerdrugs bij voorbaat verboden.

Drugsgebruik kan de gezondheid ernstig beschadigen met levenslange gevolgen zoals verslaving of psychische problemen. Daarbij draagt de vraag naar drugs bij aan georganiseerde criminaliteit, denk aan explosies in woonwijken en witwassen. Staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) en minister van Weel (Justitie en Veiligheid) zetten in op een streng drugsbeleid door het terugdringen van de vraag en aanbod van drugs, het voorkomen van een nieuwe lichting jonge criminelen en door hard op te treden tegen drugscriminaliteit.

Op 7 april 2025 start de laatste fase van het Experiment gesloten coffeeshopketen. In deze fase mogen coffeeshops in de deelnemende gemeenten alleen nog maar gereguleerde cannabis verkopen. Voor het verbeteren van de hasjproductie en inkoop door coffeeshops lijkt echter meer tijd nodig te zijn. Daarom wordt de verkoop van hasj tijdelijk niet gehandhaafd in deelnemende coffeeshops. Dit geeft telers meer tijd om hun productie op orde te krijgen. Daar hebben de verantwoordelijk bewindspersonen minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) de Tweede Kamer vandaag over geïnformeerd.

Na de Tweede Kamer heeft ook de Eerste Kamer voor een verbod op nieuwe psychoactieve stoffen gestemd, ook wel designerdrugs genoemd. Met dit verbod worden hele stofgroepen met dezelfde chemische basisstructuur onder de Opiumwet gebracht. Hierdoor is een hele groep veel voorkomende designerdrugs bij voorbaat verboden, ongeacht de specifieke samenstelling. Het verbod gaat per 1 juli 2025 in.

Onze zorg is van onschatbare waarde en staat al lange tijd onder grote druk. Het wordt steeds lastiger voor medewerkers om de groeiende zorgvraag op te vangen. Tegelijkertijd mijden mensen vaak zorg uit angst voor de kosten. Dat is ongewenst. Met het flink verlagen van het eigen risico en het nemen van maatregelen om wachtlijsten in bijvoorbeeld de jeugdzorg en ggz terug te dringen, creëert het kabinet een gelijkwaardigere toegang tot zorg. Je urgentie wordt leidend. We willen dat iedereen, van jong tot oud, in Nederland gezond en fit kan zijn en blijven.

Het kabinet moet voortvarend handelen om de therapeutische toepassing van MDMA mogelijk te maken. Daarnaast kan er van regulering voor de recreatieve markt geen sprake zijn zolang er geen zekerheid is over terugdringen van de criminaliteit en de mogelijkheden van regulering nog niet concreet zijn uitgewerkt. Dat zijn de belangrijkste conclusies van de Staatscommissie MDMA, die vandaag haar advies aan minister Dijkstra (Medische Zorg) overhandigt.

Staatssecretaris De Vries van Financiën (Toeslagen en Douane) wil dat de Douane vaker gegevens kan gaan delen met de politie, de Marechaussee, de FIOD en de FIU. Dit is van belang in de strijd tegen ondermijnende criminaliteit en andere illegale activiteiten.

Nederland en Marokko versterken de gezamenlijke aanpak van grensoverschrijdende georganiseerde misdaad. Minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid heeft vandaag met de minister van Justitie van Marokko, Abdellatif Ouahbi, een bilateraal uitleveringsverdrag ondertekend. Met behulp van dit verdrag wordt de samenwerking in de strijd tegen internationale (drugs)criminaliteit verder versterkt.

Om het drugsgebruik in Nederland scherper in beeld te krijgen, wordt landelijk onderzoek gedaan naar drugsresten in het rioolwater. Dit soort onderzoek wordt al lokaal incidenteel uitgevoerd in opdracht van gemeenten en als onderdeel van een breder onderzoek in verschillende Europese steden. Een landelijk goed beeld ontbreekt nog. In een proef wordt nu landelijk onderzoek gedaan via meetpunten van de Nationale Rioolwatersurveillance om te bekijken of via rioolwater het drugsgebruik beter in kaart kan worden gebracht.

Bij de zwaarste vormen van drugscriminaliteit kan straks harder worden opgetreden. De georganiseerde misdaad die zich bezighoudt met harddrugs, is de laatste decennia enorm veranderd en verhard. Daarom wordt meer ruimte geboden om hogere straffen te eisen en op te leggen in strafzaken waar harddrugs in het spel zijn, zoals de grootschalige in- en uitvoer van cocaïne en de productie van synthetische drugs. 

Om drugssmokkel tegen te gaan, breidt de Douane het toezicht in het noorden van het land uit. In Fryslân en Groningen gaat de Douane drones inzetten, het cameratoezicht wordt uitgebreid en er wordt een extra schip in gebruik genomen. De afgelopen jaren is vooral ingezet op het tegengaan van de drugssmokkel in de havens van Rotterdam en Vlissingen. Om te voorkomen dat smokkelaars uitwijken naar  andere delen van het land, intensiveert de Douane nu de activiteiten in andere regio’s.

De internationale strijd tegen de georganiseerde (drugs)criminaliteit moet verder worden opgevoerd. Hierover spreekt minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid vandaag tijdens een overleg in EU-verband met verschillende collega-bewindspersonen uit Latijns-Amerika en uit het Caribische gebied.

De Douane heeft in het eerste halfjaar van 2023 meer drugs in beslag genomen dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat blijkt uit de halfjaarcijfers van de Douane over de drugsvangsten. Opvallend is het aantal aangetroffen kleine zendingen: meer dan de helft van de aangetroffen zendingen bevatte minder dan 100 kilo drugs. Dit grote aandeel kleine zendingen kan te maken hebben met risicospreiding door criminelen. Het aantal grote zendingen met meer dan duizend kilo cocaïne is ongeveer gelijk gebleven.

De strafrechtelijke aanpak van de georganiseerde misdaad wordt aangescherpt in de strijd tegen nietsontziende criminelen die onze vrije samenleving bedreigen met geweld en intimidatie. De aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit is breed, met veel aandacht voor preventie en voorkomen. Maar ook straffere middelen zijn nodig om criminele machtsstructuren bloot te leggen, te doorbreken en te verslaan. Zo gaan de maximum straffen omhoog voor de zwaarste vormen van drugscriminaliteit. En de kroongetuigenregeling wordt met strakkere kaders verbeterd.

Per 1 april dit jaar worden meer dan 100 chemische grondstoffen – zogeheten precursoren – verboden omdat deze alleen worden gebruikt om harddrugs te maken. Dat hebben minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid en minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport besloten op advies van deskundigen. Met het verbod beogen de ministers zowel de volksgezondheid te beschermen als criminele structuren in de productie en handel van harddrugs te doorbreken en op te rollen. Verder stellen de ministers een expertgroep van deskundigen in voor het bijhouden van de lijst drugsprecursoren. Zo kan doorlopend worden opgetreden bij nieuwe opkomende grondstoffen voor harddrugs.

De ministerraad heeft op voorstel van minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingestemd met de instelling van de Staatscommissie MDMA. Hoogleraar Brigit Toebes wordt voorzitter van de Staatscommissie. De commissie streeft ernaar om het advies over de status van MDMA voor 31 januari 2024 aan het kabinet aan te bieden.

In de Schiedamse wijk de Gorzen wordt een leerwerkplek voor jongeren ingericht met behulp van afgepakt crimineel vermogen. Dit is het eerste project uit de afspraak van het kabinet in het coalitieakkoord om van criminelen afgepakt geld vaker terug te investeren in wijken waar die criminelen actief waren. Dankzij samenwerking tussen het Openbaar Ministerie (OM) en het Rijksvastgoedbedrijf met de ministeries van Justitie en Veiligheid, Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat deze keer de opbrengst van een aantal in beslag genomen panden niet naar de staatskas, maar wordt de opbrengst geïnvesteerd in de leefbaarheid van de buurt.

Nederland en Marokko onderhandelen over een uitleveringsverdrag om de strijd tegen de georganiseerde misdaad te intensiveren. Dat schrijft minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid vandaag aan de Tweede Kamer.

De douane heeft in 2022 bijna 27.000 keer drugs in beslag genomen in de uitgaande post. Dat is fors meer dan de 15.500 keer dat de douane in 2021 drugs in de post onderschepte. Het grootste deel van de inbeslagnames bestaat uit XTC/MDMA die vanuit Nederland naar landen als de Verenigde Staten en Australië wordt gesmokkeld. Dat blijkt uit de drugscijfers 2022 die de douane vandaag bekend heeft gemaakt.

De Nederlandse en Belgische douane gaan in 2023 nog intensiever samenwerken in de strijd tegen de criminele drugssmokkel in de havens van Rotterdam en Antwerpen. Dat heeft staatssecretaris Aukje de Vries (Toeslagen en Douane) vandaag in Antwerpen gezegd tijdens een gezamenlijke presentatie van de drugsvangsten in het afgelopen jaar in beide havens. Samen met de Belgische minister van Financiën, Vincent van Peteghem, benadrukte De Vries dat een gezamenlijke aanpak noodzakelijk is, omdat criminelen de havens van Rotterdam en Antwerpen als één groot werkgebied zien.