Het kabinet erkent het extra leed dat kinderen hebben ervaren door zowel de toeslagenaffaire als daaropvolgende uithuisplaatsingen. In een brief aan de Tweede Kamer reageren staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming), staatssecretaris Palmen (Herstel en Toeslagen) en staatssecretaris Tielen (Jeugd, Preventie en Sport) op het rapport 'Erfenis van onrecht' van de commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen. Het kabinet kondigt concrete maatregelen aan om de jongeren te ondersteunen.

Staatssecretaris Rechtsbescherming, Teun Struycken, schetst in een brief aan de Tweede Kamer de hoofdlijnen van het wetsvoorstel dat de rechtsbescherming in de jeugdbescherming moet versterken, in lijn met het regeerprogramma. Hierbij wordt, onder andere, ingezet op structurele gratis rechtsbijstand voor ouders, het voorkomen van uithuisplaatsing en het bevorderen van terugplaatsing van kinderen in het eigen gezin. In totaal is structureel een budget beschikbaar dat oploopt tot € 21,4 miljoen per jaar vanaf 2027. 

Er komt een nationale jeugdstrategie, waarin jongeren inspraak krijgen op beleid rondom thema's die invloed hebben op hun leven. Staatssecretaris Maarten van Ooijen van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft hiervoor samen met de Nationale Jeugdraad (NJR) een plan opgesteld, in reactie op een unaniem aangenomen motie. Van Ooijen maakt dat namens meerdere bewindspersonen bekend in een brief aan de Tweede Kamer.

Minister Weerwind (Rechtsbescherming) gaat de rechter vragen om de openstaande straffen te beoordelen van een  groep jeugdige delinquenten die door een stapeling van factoren hun straf nog niet hebben uitgezeten. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.

De komende 3 jaar worden tientallen miljoenen euro’s uitgetrokken om de jeugdcriminaliteit verder terug te dringen in de wijken van 20 gemeenten. Er is al structureel geld beschikbaar voor de gerichte aanpak in 27 gemeenten met buurten waar de leefbaarheid onder druk staat en de risico’s groot zijn dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de criminaliteit belanden. 

De kwetsbaarste gezinnen en kinderen kunnen in de toekomst rekenen op meer tijd en aandacht van jeugdbeschermers. Om dit te bereiken investeren Rijk en gemeenten structureel € 60 miljoen om het aantal cliënten per jeugdbeschermer in dienst van de zogenoemde Gecertificeerde Instellingen (GI’s) te verlagen. Daardoor neemt de werkdruk voor de jeugdbeschermers af.

De georganiseerde, ondermijnende criminaliteit heeft een grote impact op de samenleving. Hoeders van de rechtstaat, zoals journalisten en advocaten, worden bedreigd door criminelen. Zij moeten vrij hun werk kunnen doen. Daarom investeert het kabinet fors in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Daarnaast hoort elk kind veilig op te groeien. Dit vraagt om een goede jeugdbescherming. Daarom investeert het kabinet dit jaar extra in de jeugdbescherming. Mensen komen naar Nederland voor werk, studie, liefde of bescherming. Dat moeten we in Nederland goed organiseren. Het kabinet stelt daarom geld beschikbaar voor stabiele opvangcapaciteit, het versterken van legale migratie en bevorderen van het terugkeerproces.  

Gedupeerden van de kinderopvangtoeslagenaffaire die ook te maken kregen met een gedwongen uithuisplaatsing, krijgen vandaag van minister Franc Weerwind een brief met informatie over extra ondersteuning, zoals hulp van het Ondersteuningsteam en gratis rechtsbijstand. Met dit gerichte hulpaanbod wil het kabinet een grotere groep gedupeerde ouders helpen om hun gezinssituatie te verbeteren. Door gegevens vanaf 2005 met elkaar te vergelijken kan de minister deze ouders gericht bereiken.

Meer gemeenten worden door het kabinet ondersteund in de aanpak van het voorkomen van jeugdcriminaliteit. De gebiedsgerichte preventieve aanpak om te voorkomen dat jongeren uitgroeien tot grote criminelen, wordt uitgebreid van 15 naar 27 gemeenten. Dat schrijft minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid vandaag aan de Tweede Kamer in halfjaarbrief aanpak georganiseerde en ondermijnende criminaliteit.

Het kabinet staat voor grote financiële uitdagingen en heeft lastige keuzes moeten maken in het vaststellen van de Voorjaarsnota. De ingrijpende gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben gezorgd voor tegenvallers op de begroting, zoals de oorlog in Oekraïne, de hogere rente maar ook de gestegen asielinstroom. Het kabinet kiest ervoor om de extra kosten voor de asielketen te dekken tot en met 2026 en de rente voor 2,5 miljard euro te dekken, voor de oploop tijdens de kabinetsperiode. Ook heeft het kabinet besloten extra te investeren in het verbeteren van het stelsel van bewaken en beveiligen en de jeugdbescherming.

Als de Staat ingrijpt in het gezin en daarbij het gezag wil weghalen, dan krijgen ouders vanaf het nieuwe jaar kosteloos rechtsbijstand tijdens de rechtszaak. Zij worden dan altijd bijgestaan door een gespecialiseerd jeugdrechtadvocaat, schrijft minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer.

Het kabinet gaat extra maatregelen nemen om op korte termijn de druk op de jeugdbescherming te verlichten. Concreet richten zij zich op het verlichten van de werkdruk voor professionals, een voorrangsregeling voor de meest kwetsbare kinderen en het voorkomen dat kinderen uit gezinnen met ernstige problemen een kinderbeschermingsmaatregel opgelegd krijgen. Met zo’n maatregel van de kinderrechter krijgen gezinnen verplicht hulp bij de opvoeding. Dit zijn noodzakelijke stappen om voor een acuut betere jeugdbescherming te zorgen.

Gedupeerden van de toeslagenaffaire van wie de kinderen uit huis zijn geplaatst, krijgen extra ondersteuning. Vanaf 4 april is voor hen een onafhankelijk landelijk ondersteuningsteam beschikbaar. Gedupeerde ouders en kinderen die met een uithuisplaatsing te maken hebben (gehad) kunnen zich rechtstreeks aanmelden bij dit team. Minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming schrijft dat in een brief aan de Tweede Kamer.

Als het aan de ministeries van Justitie en Veiligheid (J&V) en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) ligt, gaat de jeugdbeschermingsketen er in de toekomst anders uitzien. Het scenario dat zij aan de Tweede Kamer hebben gestuurd, beschrijft hoe kind- en gezinsbescherming over vijf tot tien jaar zo georganiseerd zou kunnen zijn dat kwetsbare kinderen en gezinnen veel sneller de passende hulp en bescherming krijgen.

Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer dat regelt dat zwijgcontracten over incidenten in de jeugdzorg, zorg en ondersteuning nietig zijn. Het kabinet wil dat zwijgcontracten in de zorg verboden worden. Dit zijn overeenkomsten waarin afspraken tussen een cliënt en een zorgaanbieder staan, die een cliënt verbieden om over een incident met anderen te spreken.

Op dit moment staat de beschikbaarheid van bepaalde vormen van specialistische zorg voor kinderen en jongeren onder druk. Door in de Jeugdwet samenwerking tussen gemeenten op regionaal niveau te verplichten kan die beschikbaarheid worden verbeterd. De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingestemd met het wetsvoorstel ‘Verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen’, dat deze samenwerking regelt. Daarnaast heeft de ministerraad ingestemd met de wetsvoorstellen ‘rechtspositie gesloten jeugdhulp’ en ‘verlenging duur pleegzorg en vervallen verleningsbeschikking bij machtiging uithuisplaatsing en gesloten jeugdzorg’.