Op dinsdag 27 mei brengt staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) een bezoek aan Brussel. Doel van het bezoek is strengere en geharmoniseerde EU-wetgeving voor vapes en andere nicotineproducten. Karremans spreekt onder andere met de Belgische minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke over hoe zij samen willen optrekken en Europa willen bewegen om meer maatregelen tegen vapes te nemen. Ook houdt Karremans een openingstoespraak bij een WHO/NGO-evenement in het kader van World No Tobacco Day.

De overheidscampagne 'Nee tegen vapen' roept ouders op om tijdig met kinderen te praten over schadelijke gevolgen van vapen.

Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Sport en Preventie) roept de Europese Commissie op om de EU-wetgeving voor vapes en andere nicotineproducten veel strenger te maken. Smaakjes die vapes aantrekkelijk maken voor jongeren moeten in de hele EU aan banden worden gelegd, problemen met online verkoop tussen EU-landen moeten aangepakt worden en ook moeten alle vapes op de Europese markt neutraal worden verpakt. Karremans heeft het initiatief genomen om hierover een brief te schrijven aan Eurocommissaris Várhelyi (Gezondheid), die is ondertekend door in totaal 12 EU-lidstaten.

Handhaving op illegale vapes versterken, beginnen met vapen voorkomen en stoppen met vapen stimuleren. Dat is de kern van het actieplan tegen vapen dat staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) vandaag aanbiedt aan de Tweede Kamer. Door de acties moet de populariteit van vapen onder jongeren afnemen en de illegale handel in vapes teruggedrongen worden. De NVWA krijgt structureel meer geld voor handhaving, nieuwe wettelijke bevoegdheden en gaat hogere boetes uitdelen om illegale vapes harder aan te pakken.

Onze zorg is van onschatbare waarde en staat al lange tijd onder grote druk. Het wordt steeds lastiger voor medewerkers om de groeiende zorgvraag op te vangen. Tegelijkertijd mijden mensen vaak zorg uit angst voor de kosten. Dat is ongewenst. Met het flink verlagen van het eigen risico en het nemen van maatregelen om wachtlijsten in bijvoorbeeld de jeugdzorg en ggz terug te dringen, creëert het kabinet een gelijkwaardigere toegang tot zorg. Je urgentie wordt leidend. We willen dat iedereen, van jong tot oud, in Nederland gezond en fit kan zijn en blijven.

Sinds 2020 moeten sigaretten en shagtabak in een neutrale verpakking verkocht worden. Op voorstel van staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het kabinet besloten dat dit ook voor elektronische dampwaar (ook wel bekend als elektronische sigaretten of vapes) en sigaren gaat gelden. Het kabinet vindt het noodzakelijk om dit te doen omdat de aantrekkelijkheid van verpakkingen een rol speelt bij het beginnen met en voortzetten van roken en vapen door jongeren. Daarnaast maakt het kabinet zich zorgen over de populariteit van vapes en cigarillo’s (dunnere sigaren) onder jongeren.

De wetgeving die nodig is om het verbod op de verkoop van tabak en vapes in supermarkten juridisch goed te regelen is afgerond. Publicatie in het Staatsblad van het laatste onderdeel heeft op 15 april 2024 plaatsgevonden. Dat betekent dat het verbod definitief ingaat op 1 juli 2024. Dat schrijft staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) vandaag aan de Tweede Kamer.

Vanaf 1 januari 2024 mogen e-sigaretten met een smaakje zoals tompouce, bubblegum of kersen niet meer verkocht worden. Het smaakjesverbod is een maatregel van het kabinet om de opkomst van e-sigaretten (ook wel ‘vapes’ genoemd) onder met name jonge gebruikers tegen te gaan. Recent onderzoek van het Trimbos Instituut toonde aan dat zo’n 1 op de 5 jongeren (12-25 jaar) het afgelopen jaar vapes heeft gebruikt. Veel jongeren die vapen, roken daarnaast ook. Omdat verkopers een jaar de tijd hebben gehad zich aan te passen aan de nieuwe regels, start de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vanaf januari direct met de handhaving van het smaakjesverbod. Alleen e-sigaretten met een tabakssmaak mogen dan nog verkocht worden.

In 2024 wordt een registratieplicht ingevoerd voor de verkooppunten van tabak en aanverwante producten, zoals vapes. Om de grote gezondheidsschade door roken tegen te gaan, geldt vanaf 1 juli 2024 een verkoopverbod van tabak in supermarkten. Dit verbod zal tot gevolg hebben dat er duizenden verkooppunten verdwijnen, maar er zullen ook nieuwe verkooppunten bijkomen. Naar verwachting zal dit ertoe leiden dat het aantal verkooppunten per saldo afneemt van circa 10.000 naar 4.400. De nieuwe registratieplicht waarmee de ministerraad heeft ingestemd op voorstel van staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, is bedoeld om extra zicht te houden op de ontwikkeling van het aantal verkooppunten.

Nicotineproducten die geen tabak bevatten gaan onder de Tabaks- en rookwarenwet vallen en ook wordt de verkoop van alle nicotinezakjes verboden. Daarmee heeft de ministerraad ingestemd op voorstel van staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit betekent onder andere dat er een reclameverbod komt voor nicotineproducten zonder tabak. Het kabinet geeft hiermee invulling aan een motie van de Tweede Kamer.

Campagne PUUR rookvrij deelt bewezen methodes en persoonlijke tips van stoppers Nederlanders zoeken bij het stoppen met roken vooral afleiding in eten, bewegen, het huishouden en hobby’s. Het blijkt uit een peiling van PanelWizard onder ruim 1.300 mensen die de afgelopen jaren succesvol zijn gestopt. Tweederde van hen deed dit zonder hulp, terwijl uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat stoppogingen tot 77% succesvoller zijn als rokers professionele hulp krijgen. Daarom richt de campagne PUUR rookvrij de aandacht in de aanloop naar het nieuwe jaar – het moment van de goede voornemens – op methodes die een roker helpen te stoppen. Van bewezen stopmethodes tot persoonlijke tips van stoppers zelf.

Het kabinet wil dat kinderen die nu opgroeien deel zullen uitmaken van de rookvrije generatie. Om dat te bereiken zijn extra maatregelen nodig. E-sigaretten kunnen vanaf 2025 alleen nog worden verkocht in speciaalzaken. Het kabinet heeft dit besloten vanwege zorgen over de groeiende populariteit van e-sigaretten onder jongeren. Ook voor gewone sigaretten en shag wordt de verkoop verder aan banden gelegd, boven op het verkoopverbod voor supermarkten dat vanaf 2024 geldt.

Om beter zicht te krijgen op de impact van verslavingen is in het coalitieakkoord afgesproken dat er een Nationaal Rapporteur Verslavingen wordt ingesteld. De ministerraad heeft er op voorstel van staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) mee ingestemd Arnt Schellekens te benoemden tot Nationaal Rapporteur Verslavingen. Hij start per direct.

Per 1 juli 2022 gaan nieuwe wettelijke regelingen in met betrekking tot tabak. Zo komt er een aanscherping van het reclameverbod, gaat regulering van verhittingsapparaten in en moeten alle sigaretten er neutraal uit zien. Al deze nieuwe regels moeten een bijdrage leveren aan een ‘rookvrije generatie’ in 2040.

Ook als ouders of verzorgers alleen buiten roken, komen kinderen in aanraking met de schadelijke stoffen in sigaretten. In een nieuwe mini-docu over derdehands rook wordt inzichtelijk gemaakt hoe schadelijke stoffen na het roken ongemerkt mee in huis worden genomen. Vooral baby’s en kleine kinderen lopen het risico deze derdehands rook binnen te krijgen, terwijl ouders juist het gevoel hebben dat ze bewust en voorzichtig omgaan met roken. De documentaire is een nieuw onderdeel van de campagne PUUR rookvrij met als doel rokende ouders te inspireren om (opnieuw) een serieuze stoppoging te doen. De documentaire brengt schadelijke effecten voor baby’s en kleine kinderen in beeld.

Per 1 juli zijn rookruimtes in overheids- en openbare gebouwen verboden. Dat betekent dat scholen, ziekenhuizen, musea, sportkantines, bibliotheken, maar ook zorginstellingen, gemeentehuizen, de Tweede Kamer en ministeries vanaf die datum rookvrij zullen zijn. Het rookvrij maken van gebouwen en ruimtes waar mensen komen of werken is een van de afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord, dat staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) in 2018 met meer dan 70 partijen sloot.

Vanaf 1 januari 2023 komt er een einde aan e-sigaretten met smaakjes als appeltaart, winegum of piña colada. Dat heeft de ministerraad op voorstel van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport besloten. Uit onderzoek blijkt dat smaakjes erg in trek zijn bij jongeren. Ook komen er steeds meer aanwijzingen dat het gebruik van een e-sigaret voor jongeren een opstap is naar het roken van tabakssigaretten. Om deze reden komt het kabinet met nieuwe regelgeving die het straks niet meer mogelijk maakt om smaken – behalve tabakssmaak – aan de vloeistoffen van een e-sigaret toe te voegen. 

Om stoppen met roken makkelijker te maken en beginnen moeilijker, heeft de ministerraad er op voorstel van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mee ingestemd om het aantal verkooppunten van tabak verder terug te dringen. De verkoop van tabak bij supermarkten wordt verboden. De verwachting is dat dit tot 2030 zorgt voor zo’n 120.000 minder rokers: een enorme gezondheidswinst.

Met ‘PUUR rookvrij’ lanceert de Rijksoverheid voor het eerst sinds 2011 weer een grote, landelijke campagne om te stoppen met roken. De campagne is een afspraak in het Nationaal Preventieakkoord, dat streeft naar een rookvrije generatie in 2040. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat bij succesvolle campagnes – zoals Stoptober - soms wel een kwart van de deelnemende rokers succesvol stopt, zeker in combinatie met andere maatregelen.

Alle rookruimtes in (semi-)publieke en openbare gebouwen moeten per 1 juli 2021 zijn gesloten en een half jaar later, op 1 januari 2022, volgt het bedrijfsleven. Dat betekent dat per 2022 alle gebouwen waar Nederlanders werken of komen voor zorg, cultuur, sport, onderwijs, overheid, etc. volledig rookvrij zijn.