Een toekomstgerichte economie en samenleving vragen om doordachte sturing op arbeidsmigratie. Dat kan door onder andere de prijs en kwaliteit van arbeid te verhogen, minder subsidie te geven aan bedrijven die afhankelijk zijn van laagbetaalde arbeid, en de maatschappelijke kosten van arbeidsmigratie eerlijker te verdelen. Dat staat in het Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) Arbeidsmigratie. Het rapport ‘Wat werkt voor de toekomst’ is een ambtelijk onderzoek dat onafhankelijk van de politiek is uitgevoerd door verschillende ministeries, de Arbeidsinspectie, CPB en SCP.

Het eerder aangekondigde fonds voor internationale topwetenschappers gaat deze zomer open. Nederland wil hiermee topwetenschappers die nu buiten Europa werken en op zoek zijn naar een andere werkplek, hiernaartoe halen. Het kabinet en wetenschapsfinancier NWO trekken hier samen € 50 miljoen voor uit. Ook de naam van het fonds is bekend: het Tulp Fonds. Dat schrijft minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) vandaag aan de Tweede Kamer. Het onderzoek dat deze wetenschappers in ons land gaan doen, draagt bij aan een sterker en weerbaarder Nederland en Europa.

Het kabinet heeft besloten om de boetes voor bedrijven die arbeidswetten overtreden fors te verhogen. Deze maatregel is genomen om de uitbuiting van met name arbeidsmigranten tegen te gaan en eerlijke arbeidsvoorwaarden te bevorderen.

Het kabinet komt met duidelijke regels voor werknemers van buiten de EU die via een werk- en verblijfsvergunning uit een ander Europees land in Nederland komen werken. Minister Van Hijum zegt in een brief aan de Tweede Kamer dat hij een einde wil maken aan sluiproutes met gedetacheerde derdelanders. Het kabinet ziet mogelijkheden om mensen pas in Nederland te laten werken nadat ze bijvoorbeeld drie maanden hebben gewerkt in het land waarvoor de vergunning is gegeven.

Om arbeidsmigranten beter te ondersteunen in wonen, werken en leven tekenen 12 koepelorganisaties vandaag in Veghel een landelijk convenant met minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het convenant is onderdeel van de alliantie “Work in NL” en de ondertekening is het startsein voor samenwerking tussen bedrijven, gemeenten en brancheorganisaties. Daarmee realiseren deze partijen betere hulp en ondersteuning voor EU-arbeidsmigranten.

Van 2 juni tot en met 30 september is de subsidieregeling Ondersteuning Werkgevers Inzet Statushouders (SOWIS) opnieuw geopend. Deze regeling biedt werkgevers financiële ondersteuning bij de begeleiding van statushouders op de werkvloer, gericht op het overbruggen van taal- en cultuurverschillen. Door deze verschillen vraagt het extra inzet van werkgevers om statushouders duurzaam in dienst te nemen.

Werkgevers mogen per 1 januari 2030 geen salaris meer inhouden op het minimumloon van werkenden ten aanzien van huisvestingskosten. Dat staat in een besluit dat minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag online heeft gezet. Mensen kunnen tot 6 juni inhoudelijk reageren.

Het kabinet stelt extra geld beschikbaar voor de opvang van dakloze EU-burgers. Van € 7 miljoen naar € 13 miljoen per jaar. Dit schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer. Momenteel hebben 6 steden opvang voor EU-burgers die geen recht hebben op een plek in de reguliere opvang. Gemiddeld 62% van de opgevangen EU-burgers vindt weer werk of keert terug naar land van herkomst. Vanwege de positieve resultaten wil het kabinet de opvang op de huidige locaties voortzetten én uitbreiden naar extra steden.

Om werkgevers aan te moedigen meer statushouders in dienst te nemen, is vorig jaar de subsidieregeling 'Ondersteuning Werkgevers inzet Statushouders' (SOWIS) geopend. Voor 2025 wordt een nieuwe aanvraagronde voorbereid die op 2 juni 2025 opengesteld zal worden. Werkgevers die in aanmerking komen kunnen zich nu al registreren via het subsidieportaal.

Nederland wil duidelijkere Europese regels voor gedetacheerde arbeidsmigranten van buiten de EU. Nederland wil dat er paal en perk wordt gesteld aan mensen van buiten de EU die via een ander Europees land geworven worden om direct in Nederland aan het werk gezet te worden. Deze constructie wordt gebruikt om Nederlands toelatingsbeleid voor arbeidsmigranten van buiten de EU te omzeilen. Dit leidt vaak tot misstanden. Deze oproep deed minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag aan Eurocommissaris Minzatu namens 7 Europese lidstaten.

De Nederlandse Arbeidsinspectie krijgt meer mogelijkheden voor stillegging van werkzaamheden op een bedrijf wanneer er ernstige misstanden plaatsvinden met werknemers, waaronder arbeidsmigranten.

Het kabinet wil dat werkgevers geen geld meer op het minimumloon van werkenden kunnen inhouden voor de kosten van huisvesting. Op dit moment mogen werkgevers maximaal 25% van het minimumloon in rekening brengen voor huisvestingskosten. Deze regeling wordt veelal gebruikt bij huisvesting van arbeidsmigranten. De inhoudingsmogelijkheid voor huisvesting kan een verdienmodel in de hand werken waarbij arbeidsmigranten worden uitgebuit. Daarom wordt deze regeling stapsgewijs afgebouwd en op termijn afgeschaft.

De Nederlandse Arbeidsinspectie kan vanaf 1 februari 2025 hogere boetes opleggen aan werkgevers die arbeidsmigranten illegaal in dienst nemen. Bedrijven die zonder vergunning werknemers van buiten de Europese Unie aan het werk zetten, riskeren een boete die kan oplopen tot € 11.250 per arbeidskracht. Op dit moment is de boete maximaal € 8000. Voortaan worden hogere boetes opgelegd wanneer de illegale arbeid gepaard gaat met het innemen van paspoorten, slechte huisvesting of andere ernstige omstandigheden. Het maximale boetebedrag van € 11.250 zal gelden wanneer deze ernstige overtredingen opzettelijk zijn begaan.

Het kabinet wil inzetten op een sociale, hoogwaardige en innovatieve economie, waarin arbeidsmigratie tegen lage lonen en onder slechte omstandigheden wordt beperkt. Dat schrijft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Daarmee zet het kabinet de 1e stappen naar een selectiever en gerichter arbeidsmigratiebeleid. Dat vergt scherpe keuzes, die de omvang en samenstelling van arbeidsmigratie beïnvloeden.

In de 20 gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) is de bouw van 15.000 woningen in voorbereiding, zowel sociale huur als middeldure huur. Daarnaast krijgen circa 53.000 kinderen in NPLV-gebieden gemiddeld 8 uur per week extra leer- en ontwikkeltijd aangeboden. 17 van de 20 gebieden zijn aan de slag met baangaranties voor jongeren. Ook zijn alle gebieden begonnen met extra inzet voor de preventie van jeugdcriminaliteit.

Minister Van Hijum (SZW) wil een einde maken aan misstanden rondom vooral arbeidsmigranten die werken via een uitzendbureau. De minister verkent daarom de mogelijkheid van een algeheel verbod op uitzendwerk in bepaalde sectoren of een minimum percentage arbeidskrachten dat in vaste dienst moet zijn. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Het betreft, zo schrijft de minister, een aanvullende maatregel voor wanneer resultaten achterblijven en misstanden blijven voortduren.

Bijna 50.000 kinderen van Europese arbeidsmigranten in Nederland bevinden zich in een kwetsbare positie. De kwetsbare positie van de ouders werkt door in de levens van deze kinderen, zo blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het kabinet ziet hierin een extra aansporing om in volle vaart door te gaan met het uitvoeren van de aanbevelingen van de commissie Roemer en het beleid dat gericht is op het verbeteren van de positie van EU-arbeidsmigranten op de arbeidsmarkt en hun woon- en werkomstandigheden. Dat schrijft minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs en de staatssecretaris van VWS, vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Om werkgevers te ondersteunen bij het duurzaam in dienst nemen van statushouders biedt het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid (SZW) hen de mogelijkheid om daarvoor een subsidie aan te vragen. Deze subsidie is bedoeld voor extra begeleiding van statushouders op de werkvloer gericht op het verkleinen van de taal- en cultuurverschillen.   

Minister Van Gennip wil misstanden rond arbeidsmigratie in Nederland tegengaan. Onderdeel van haar aanpak is een nieuw toelatingsstelsel voor uitzendbureaus. Het wetsvoorstel dat dit regelt, de ‘Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta)’, ligt momenteel ter behandeling in de Tweede Kamer. Ter aanvulling daarop wil het kabinet het ‘normenkader’ en richtlijnen die (private) inspectie-instellingen moeten volgen vastleggen. Dat gebeurt per ministeriële regeling.

Er zijn dit jaar grote stappen gezet in de aanpak van misstanden rond arbeidsmigranten. De voornaamste wet- en regelgeving is in 2023 in gang gezet of in werking getreden. En steeds meer gemeenten hebben integraal beleid op het gebied van arbeidsmigratie zoals Den Haag en Rotterdam. Ook wordt samenwerking in de regio gezocht en gevonden. Dat staat in de jaarrapportage over het aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten die minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid namens het kabinet aan de Tweede Kamer heeft gezonden. De minister noemt het hoopvol dat het besef is ontstaan dat actie en samenwerking nodig zijn omdat de positie van arbeidsmigranten nog steeds Nederland onwaardig is.