Het aantal jongeren in Nederland daalt, in sommige regio’s zelfs fors. Omdat mbo-scholen op dit moment grotendeels worden bekostigd op basis van het aantal studenten, zorgt krimp direct voor financiële druk op het onderwijs. Zonder actie komt het mbo-aanbod in delen van het land in de knel: opleidingen kunnen verdwijnen en studenten moeten verder reizen. Daarnaast werkt het huidige model eerder concurrentie dan samenwerking in de hand. Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) werkt daarom aan het toekomstbestendig maken van de bekostiging van het mbo. De minister deelt vandaag een tussenstand met de Tweede Kamer: een inventarisatie van verschillende mogelijkheden voor nieuwe bekostiging. De minister stuurt rond de jaarwisseling zijn voorkeursoptie naar de Tweede Kamer. Minister Bruins: “Iedere jongere moet de kans hebben zich in de eigen regio te ontwikkelen tot waardevolle vakkracht. We kunnen ons niet veroorloven dat het belangrijke mbo-aanbod in sommige regio’s verdwijnt. Door nu keuzes te maken over hoe we het onderwijs bekostigen, zorgen we dat het mbo ook in de toekomst toegankelijk blijft voor iedereen.”

In een samenleving die steeds sneller verandert, zijn de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap essentieel voor jongeren om hun weg te vinden. Door een goede beheersing van basisvaardigheden kunnen mbo-studenten zich beter redden in de maatschappij, hun beroep goed uitoefenen of met succes doorstromen naar een vervolgopleiding.

Er komt een Nationale Weerbaarheidstraining (NWT) voor studenten in het middelbaar beroepsonderwijs. Dat biedt de training uiterlijk in 2026 als keuzedeel aan. Defensie en 21 Regionale Opleidingscentra waar de opleiding Veiligheid en Vakmanschap (VeVa) is te volgen zijn dat overeengekomen. 

Er moet meer samenwerking komen tussen onderwijsinstellingen en landelijke afstemming over het opleidingsaanbod. De ministerraad heeft op voorstel van minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ingestemd met toezending van zijn beleidsbrief hierover aan de Tweede Kamer. Een van de grootste uitdagingen voor het mbo, hbo en wo zijn de dalende studentenaantallen. Dat komt omdat er de afgelopen jaren steeds minder kinderen zijn geboren. Bruins gaat in zijn beleidsbrief in op de vraag hoe we met de dalende studentenaantallen het fundament van het vervolgonderwijs kunnen behouden en tegelijkertijd aankomende generaties opleiden voor de toekomst. De minister gaat samen met onderwijsinstellingen meer sturen op het opleidingsaanbod en werkt aan een stabielere bekostiging van het mbo, hbo en wo. Ook wil hij dat het vervolgonderwijs, onderzoek en wetenschap meer bijdraagt aan de samenleving.

Nog te vaak zitten kinderen en jongeren langdurig thuis zonder onderwijs. Om schooluitval beter in beeld te krijgen, te voorkomen én terug te dringen is het wetsvoorstel Terugdringen Schoolverzuim van staatssecretaris Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie) naar de Tweede Kamer verstuurd. Met dit wetsvoorstel kunnen basisscholen, middelbare scholen en mbo-instellingen sneller, beter en preventief actie nemen bij afwezigheid van leerlingen en mbo-studenten. Ook neemt het aantal langdurige vrijstellingen van de leerplicht af.

Meer technici opleiden voor de microchipsector. Verspreid over het land gaan mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten daarmee vanaf vandaag aan de slag. Het kabinet investeert daar de komende 2 jaar € 80,9 miljoen in. Dat schrijven ministers Dirk Beljaarts (Economische Zaken) en Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) vandaag aan de Kamer. Deze investering is een begin, ook voor de jaren erna heeft het kabinet geld beschikbaar. Doel is om tot en met 2030 33.000 extra technici op te leiden voor de microchipsector in de regio’s Brainport Eindhoven, Delft, Noord-Nederland en Twente.

Fraude met mbo-zorgdiploma’s mogelijk verkregen met ervaringscertificaten (EVC’s) neemt toe, dat schrijft minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap samen met minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Zij baseren zich hierbij onder andere op verontrustende signalen van het Openbaar Ministerie (OM). Met een ervaringscertificaat kan je vrijstellingen krijgen voor (onderdelen van) een mbo-opleiding. Minister Bruins roept mbo-instellingen in een brief op om voor een aantal specifieke zorgopleidingen zeer terughoudend te zijn bij het omzetten van EVC’s in een erkend mbo-diploma.

Harmjan Vedder en Stefan Philipsen worden benoemd als raadslid bij de Onderwijsraad. Zij starten in januari 2025 en zijn voor een periode van 4 jaar benoemd. Daisy Mertens, leerkracht en raadslid sinds 2021, is herbenoemd voor een 2e periode van 4 jaar. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Nederland voorbereiden op de toekomst vraagt om focus op wat écht nodig is. Dat is dan ook de kern van het regeerprogramma voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Minister Eppo Bruins en staatssecretaris Mariëlle Paul blijven investeren in een sterk en toegankelijk stelsel van onderwijs, cultuur, media en wetenschap en een vrije en veilige samenleving voor iedereen. Zij moeten ook fors bezuinigen. Dat noopt tot scherpe en verstandige keuzes. Minister Bruins: “We moeten anticiperen op het feit dat er minder geld is voor onderwijs, cultuur en wetenschap. Dat is pijnlijk en maakt het noodzakelijk scherp te kiezen. Wij kiezen ervoor de basis op orde te houden. Dat is belangrijk voor de toekomst van ons allemaal en voor onze studenten, leerlingen, docenten, wetenschappers, journalisten en creatieve makers in het bijzonder. Het kabinet staat pal voor hun vrijheden en veiligheid. Onderwijs, cultuur, media en wetenschap zijn cruciale pijlers onder onze rechtsstaat.” Staatssecretaris Paul: “Het is noodzakelijk dat we anders met het geld omgaan en helaas betekent dit dat we lastige keuzes moeten maken. Voor mij staat goed leren lezen, schrijven en rekenen voorop. Daar zetten we de komende tijd vol op in. En vanzelfsprekend kan dat niet zonder voldoende deskundige leraren voor de klas.”

Minister-president Schoof brengt woensdag 4 september een werkbezoek aan mbo-onderwijsinstelling Scalda in Vlissingen. Het bezoek staat in het teken van het mbo-onderwijs.

In veel sectoren ontvangen studenten nog geen passende stagevergoeding. Ook ontbreken in veel cao’s afspraken over stagevergoedingen. Daarnaast ontvangen mbo-studenten veel minder vaak zo’n vergoeding dan hun collega-studenten in het hbo en wo, of een lagere vergoeding.

Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, is van 8 tot en met 12 april op Aruba en Curaçao voor het leiden van een kennismissie. Samen met onderwijsinstellingen wil Dijkgraaf de samenwerking op het gebied van onderwijs én onderzoek tussen Nederland, de landen in het Koninkrijk en Caribisch Nederland versterken. Ook staat een grotere bewustwording van de doorwerking van het slavernijverleden centraal.

Mbo-studenten moeten ook examen gaan doen in burgerschapsonderwijs, bijvoorbeeld in de vorm van een portfolio. Het doel is dat studenten hun ontwikkeling en leerervaring inzichtelijk maken. Het burgerschapsexamen is vanaf studiejaar 2026-2027 een verplicht onderdeel om je mbo-diploma te halen. Dat schrijft minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Het is 1 van de maatregelen om het burgerschapsonderwijs te versterken.

Open brief aan alle toekomstige studenten van Nederland Geen termen meer als ‘hoog’ of ‘laag’ opgeleid: minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wil af van hiërarchische aanduidingen in het dagelijks taalgebruik over het vervolgonderwijs. Dergelijke woorden houden ongelijkheid in stand en staan de ontwikkeling van talent in de weg. Aanpassen van het taalgebruik is een volgende stap naar de gelijke waardering van alle vormen van vervolgonderwijs en de herwaardering van het beroepsonderwijs. Dat schrijft Dijkgraaf in een brief aan de Tweede Kamer én in een open brief aan alle toekomstige studenten van Nederland. De open brief wordt ondersteund door studentenorganisaties JOB MBO, ISO en LSVb en door het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS).

Er is sprake geweest van indirecte discriminatie bij de controles van DUO op de uitwonendenbeurs voor studenten. Studenten die in buurten met een hoog aantal inwoners met een migratieachtergrond woonden, hadden een grotere kans om gecontroleerd te worden. Dat schrijft minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vandaag in een brief aan de Tweede Kamer, op basis van onderzoek door PricewaterhouseCoopers (PwC). Het kabinet biedt hiervoor haar excuses aan. Bij het controleproces is geen directe discriminatie vastgesteld: gegevens met betrekking tot afkomst, zoals migratieachtergrond, speelden geen rol.

Jongeren die al aan het begin van hun mbo-opleiding verzekerd zijn van een baan in bijvoorbeeld de techniek, zorg of kinderopvang. En die al vanaf de basisschool worden begeleid in de keuzes hier naartoe. Het zijn voorbeelden van maatregelen die het programma Gaan voor een Baan! in Rotterdam-Zuid succesvol maken. 19 burgemeesters hebben daarom afgesproken eenzelfde soort project, met baangarantie, in hun gemeente uit te rollen. Dat schrijft minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) in een brief aan de Kamer over het verbeteren van de aansluiting van het mbo op de arbeidsmarkt.

Vanaf volgend studiejaar kunnen zo’n 120 studenten per jaar op uitwisseling of stage binnen het Koninkrijk met de zogeheten Koninkrijksbeurs. Dit is een nieuw mobiliteitsprogramma voor alle studenten binnen het Koninkrijk, bedoeld om de kortdurende uitwisseling van studenten te vergroten. Recent zijn de eerste 5 Caribische studenten met zo’n Koninkrijksbeurs gestart in Nederland. Dit studiejaar maken naar verwachting zo’n 25 studenten er in totaal gebruik van. De Koninkrijksbeurs is een van de maatregelen om Caribische studenten te ondersteunen in hun studiecarrière.

Een startkwalificatie biedt jongeren de beste kansen op een kansrijke toekomst. Toch verlaten veel jongeren nog hun mbo-opleiding zonder diploma. Minister Dijkgraaf (Onderwijs) neemt daarom actie om het aantal voortijdig schoolverlaters sterk terug te brengen. Onderdeel van het pakket maatregelen zijn betere toegang tot ondersteuning en het onderwijs aantrekkelijker maken voor jongeren die in de praktijk willen leren. Dit moet ‘groenpluk’ voorkomen. De maatregelen staan in het Actieplan Voortijdig Schoolverlaters dat de minister vandaag naar de Kamer stuurt.

Het Regionaal Investeringsfonds mbo (RIF) heeft deze week de tweede aanvraagronde van 2023 afgerond. Het fonds stelt € 8,5 miljoen beschikbaar voor negen projecten die de samenwerking tussen mbo-onderwijs en de arbeidsmarkt in de regio versterken. De projecten richten zich op maatschappelijke uitdagingen, onder meer op het gebied van de zorg en technologie. In het voorjaar werd tijdens de eerste ronde al een bedrag van € 10 miljoen toegekend aan tien projecten.

Alle studenten die een stage lopen voor hun opleiding verdienen een passende stagevergoeding. Minister Dijkgraaf (Onderwijs) roept de sociale partners van alle sectoren waar dat nog niet is gebeurd op om hierover cao-afspraken te maken. Deze oproep doet hij naar aanleiding van een onderzoek naar stages in het hbo dat hij vandaag naar de Kamer stuurt. Uit het onderzoek onder hbo-studenten blijkt dat met name onderwijsstagiairs meestal geen vergoeding ontvangen voor hun werkzaamheden. Dat geldt ook voor veel zorgstudenten.