Op een veiling in New York hebben het Frans Hals Museum en het Mauritshuis samen 2 schilderijen van Frans Hals aangekocht. Vioolspelende jongen en Zingend meisje werden bij Sotheby’s gekocht met steun van de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds, het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, de Vereniging Vrienden van het Frans Hals Museum, de VriendenLoterij en de Gemeente Haarlem. De schilderijen zijn een unieke aanwinst voor Nederland, omdat ze mogelijk Hals’ eigen kinderen tonen en een doorkijk zijn naar Nederland in de 17e eeuw. De werken blijven bij elkaar en zullen om en om in Haarlem en Den Haag worden getoond. 

In de jaren 1933-1945 heeft het naziregime in vele landen, waaronder Nederland een ongekend aantal kunst- en cultuurvoorwerpen geroofd en geconfisqueerd van veelal Joodse eigenaren. Teruggave (restitutie) is essentieel in het streven naar rechtsherstel van de slachtoffers Daarom spant Nederland zich in om door de nazi's geroofde kunst terug te geven aan de rechtmatige eigenaren. Deze week komen speciale vertegenwoordigers uit 12 landen samen in Den Haag om kennis en ervaring uit te wisselen op dit terrein. De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) is gastheer.

Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wil voorkomen dat een gouden middeleeuwse ring in het buitenland wordt verkocht. Hij heeft het proces gestart om de ring voor Nederland te behouden, na een verzoek om deze voor verkoop naar het buitenland te vervoeren. De minister heeft besloten dat het object in principe Nederland niet mag verlaten omdat de ring onvervangbare historische waarde heeft voor ons land. In 2022 is de ring dan ook aangewezen als beschermd cultuurgoed. Het is de eerste keer dat een minister een dergelijk proces in gang zet met een aangewezen cultuurgoed. Minister Bruins: "Beschermde cultuurgoederen zijn dragers van onze geschiedenis en identiteit. Ze vormen een onmisbaar onderdeel van het collectieve geheugen van Nederland. Ik vind het belangrijk dat de ring in Nederland blijft zodat toekomstige generaties ook hun waarde kunnen ervaren en begrijpen."

Nederland geeft op verzoek van Nigeria 113 ‘Benin Bronzen’ uit de Rijkscollectie terug. Minister Eppo Bruins (OCW) heeft tot deze teruggave besloten. In 1897 hebben Britse soldaten deze objecten geroofd uit het Koninkrijk Benin (in het huidige Nigeria) en verkocht, om uiteindelijk in Nederlandse Rijkscollectie te belanden. De ‘Benin Bronzen’ zijn van groot belang voor de Nigeriaanse samenleving, deze objecten vormen een belangrijke bron van de geschiedenis van het Koninkrijk Benin. De objecten bestaan onder andere uit plakkaten, hangers en figuren, en bevinden zich op dit moment in de collectie van het Wereldmuseum. Voor deze teruggave is intensief samengewerkt tussen experts en vertegenwoordigers uit beide landen.

Stef Avezaat is herbenoemd als lid van de Raad voor Cultuur. Dat heeft de ministerraad besloten op voordracht van minister Eppo Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De herbenoeming gaat in op 1 mei 2025 voor een periode van 2 jaar.

Minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft in 9 cultuurconvenanten afspraken gemaakt met provincies, gemeenten en de cultuurregio’s voor de periode 2025-2028. Voor het eerst zijn alle 12 provincies hierin vertegenwoordigd. In de convenanten staan afspraken tussen het ministerie en de medeoverheden, vanuit het gedeelde belang van cultuur, over de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de cultuursector en de onderlinge samenwerking op cultuurgebied. De convenanten zijn ondertekend tijdens ESNS (Eurosonic Noorderslag), een jaarlijks muziekfestival in Groningen. 

Minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geeft op verzoek van de Verenigde Staten en de Ysleta del Sur Pueblo uit Texas 7 objecten uit de Rijkscollectie terug. Hij volgt daarmee het advies op van de Commissie Koloniale Collecties. 

Minister Bruins (OCW) heeft op verzoek van Mexico besloten tot de overdracht van een menselijke schedel uit de Rijkscollectie van Wereldmuseum aan dat land. De schedel is vandaag door het ministerie overhandigd aan de Mexicaanse ambassade in Den Haag. De schedel bevond zich in de collectie van het Wereldmuseum in Leiden en is in de jaren ’60 van de vorige eeuw aangekocht. De schedel is vermoedelijk van Mixteekse afkomst en is ingelegd met mozaïekstenen. Hoewel zowel de schedel als de stenen van een oudere datum zijn, blijkt uit onderzoek dat de gebruikte lijm uit de 20ste eeuw komt. Dit maakt de schedel en de mozaïekstenen daarmee een recente samenstelling. Mexico heeft verzocht om overdracht van de schedel. Hoewel de omgang met menselijke resten vanwege de ethische context buiten het beleidskader van koloniale collecties valt, is bij specifieke verzoeken teruggave van menselijke resten het uitgangspunt. Het voorgenomen besluit tot overdracht is eerder gepubliceerd in de Staatscourant, conform de reguliere procedure uit de Erfgoedwet.

Nederland geeft op verzoek van Indonesië 288 objecten uit de Rijkscollectie terug. Tijdens de koloniale periode zijn deze voorwerpen, die van culturele betekenis zijn voor Indonesië, onterecht naar Nederland meegenomen.

De Johannes Vermeerprijs 2024 is toegekend aan illustrator en kinderboekenschrijver Marit Törnqvist. De jury, onder voorzitterschap van Marise Voskens, heeft haar unaniem voorgedragen. Törnqvist ontvangt de prijs om haar uitzonderlijke artistieke vermogen om universele emoties in taal en tekeningen te verbeelden, en dicht bij de belevingswereld van de lezer te brengen.

Nederland voorbereiden op de toekomst vraagt om focus op wat écht nodig is. Dat is dan ook de kern van het regeerprogramma voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Minister Eppo Bruins en staatssecretaris Mariëlle Paul blijven investeren in een sterk en toegankelijk stelsel van onderwijs, cultuur, media en wetenschap en een vrije en veilige samenleving voor iedereen. Zij moeten ook fors bezuinigen. Dat noopt tot scherpe en verstandige keuzes. Minister Bruins: “We moeten anticiperen op het feit dat er minder geld is voor onderwijs, cultuur en wetenschap. Dat is pijnlijk en maakt het noodzakelijk scherp te kiezen. Wij kiezen ervoor de basis op orde te houden. Dat is belangrijk voor de toekomst van ons allemaal en voor onze studenten, leerlingen, docenten, wetenschappers, journalisten en creatieve makers in het bijzonder. Het kabinet staat pal voor hun vrijheden en veiligheid. Onderwijs, cultuur, media en wetenschap zijn cruciale pijlers onder onze rechtsstaat.” Staatssecretaris Paul: “Het is noodzakelijk dat we anders met het geld omgaan en helaas betekent dit dat we lastige keuzes moeten maken. Voor mij staat goed leren lezen, schrijven en rekenen voorop. Daar zetten we de komende tijd vol op in. En vanzelfsprekend kan dat niet zonder voldoende deskundige leraren voor de klas.”

De Raad voor Cultuur heeft vandaag zijn advies over de subsidieaanvragen die zijn ingediend voor de culturele basisinfrastructuur (bis) 2025-2028 overhandigd aan directeur-generaal Cultuur en Media Barbera Wolfensberger. Zij neemt het advies in ontvangst namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Eppo Bruins. Hij dankt de raad voor het advies en gaat dit bestuderen. Met Prinsjesdag, op 17 september, worden de definitieve subsidiebesluiten voor de bis 2025-2028 bekend gemaakt en worden de instellingen en de Tweede Kamer geïnformeerd. 

Het kabinet stelt in de Voorjaarsnota ruim € 11 miljoen extra beschikbaar voor de tijdelijke regeling specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen (SPUK). De Kamer had opgeroepen extra geld beschikbaar te stellen voor nog meer en betere bibliotheekvestigingen.  

Danielle Arets wordt benoemd als lid van de Raad voor Cultuur. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Gräper van Cultuur en Media. De benoeming gaat in op 1 februari 2024 voor een periode van vier jaar.

Mezzosopraan Tania Kross heeft de Johannes Vermeerprijs 2023 ontvangen uit handen van staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media). De Johannes Vermeerprijs is de staatsprijs voor de kunsten. De jury, onder leiding van Marise Voskens, roemt de wijze waarop Kross haar vak uitoefent en de vernieuwende manier waarop ze bruggen bouwt en mensen verbindt. 

De Rijkscultuurfondsen, bis-instellingen en musea binnen de Erfgoedwet krijgen in totaal € 36,4 miljoen extra voor Fair Pay. Daartoe worden de subsidieplafonds van deze instellingen verhoogd. Staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) baseert zich hierbij op een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van Kunsten ’92. De precieze verdeling staat in een brief die zij naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Eerder maakte de staatssecretaris al bekend dat er extra geld beschikbaar was om stappen te zetten richting eerlijke beloning van mensen werkzaam in de culturele sector.

Grote streamingdiensten die in Nederland actief zijn, moeten 5% van hun jaaromzet gaan investeren in Nederlandse audiovisuele producties zoals series, films en documentaires. Op 31 oktober heeft de Eerste Kamer ingestemd met dit wetsvoorstel van staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media).

Staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) stelt € 10 miljoen beschikbaar voor de restauratie van het aquarium van Artis. De Bovenkerk in Kampen ontvangt € 1,2 miljoen  als eenmalige bijdrage aan noodzakelijk onderhoud. Daarnaast krijgen de Poldertoren in Emmeloord, en Fort Sabina en de botenloods in Willemstad (Noord-Brabant) respectievelijk € 1,1 en 1,9 miljoen voor noodzakelijk onderhoud. Het geld komt uit het extra budget van € 15 miljoen dat staatssecretaris Uslu beschikbaar heeft gesteld om de restauratie van grote monumenten te steunen.

De Johannes Vermeerprijs 2023 is toegekend aan mezzosopraan Tania Kross. De jury, onder voorzitterschap van Marise Voskens, heeft haar unaniem voorgedragen. Kross ontvangt de prijs vanwege haar toonaangevende internationale zangcarrière en de vernieuwende wijze waarop zij opera breed toegankelijk maakt en een uiteenlopend publiek aanspreekt, verbindt en inspireert. De Nederlandse staatsprijs voor de kunsten, ingesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, wordt op maandag 20 november 2023 in Felix Meritis in Amsterdam uitgereikt door staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media).

Staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) investeert in 2023 en 2024 in totaal € 2 miljoen in talentontwikkeling voor artiesten in pop, hiphop en dance. Het geld gaat via het Fonds Podiumkunsten naar regionale muziekhubs. Het is de bedoeling dat daarin partijen als podia, festivals, producenten en labels samenwerken aan talentontwikkeling.