Het voorkomen en oplossen van problematische schulden wordt belangrijker bij het innen van achterstallige betalingen en schulden door de overheid. Zo komt er een makkelijk online-overzicht voor alle openstaande vorderingen bij de Rijksoverheid en komen er extra waarborgen om te zorgen dat mensen bij het aangaan van betalingsregelingen niet onder het bestaansminimum zakken.

Ondanks de uitgebreide koopkrachtmaatregelen die het kabinet met Prinsjesdag aankondigde, blijven veel huishoudens bezorgd over hun financiële situatie. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zet opnieuw voorlichting in om mensen met geldzorgen te wijzen op de beschikbare hulp en aan te moedigen om de stap naar hulp te zetten. Deze keer is er speciale aandacht besteed aan ouders en de beschikbare regelingen die hen kunnen ondersteunen in zaken rond het kind en huishouden.

Verschuldigde kinderalimentatie moet voortaan eerder betaald worden bij het aflossen van schulden. Zo krijgen ouders die recht hebben op kinderalimentatie meer en eerder geld om voor de kinderen te zorgen. Minister Weerwind voor Rechtsbescherming dient daarvoor een wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer, nadat de ministerraad met het voorstel instemde.

De eenmalige tegemoetkoming energiekosten komt onder bepaalde voorwaarden ook beschikbaar voor studenten die langer over hun studie doen. Het gaat om studenten waarvan de ouders een laag inkomen hadden, maar die geen aanvullende beurs meer krijgen en nog wel gebruik kunnen maken van een lening. De toekenning gebeurt op basis van de laatst beschikbare gegevens over het inkomen van de ouders. Deze studenten worden daarmee zoveel mogelijk gelijk getrokken met uitwonende studenten die nog in de reguliere opleidingsduur zitten en een aanvullende beurs ontvangen, waarvan al eerder bekend was gemaakt dat zij deze tegemoetkoming krijgen. Een voorstel om dit te regelen wordt door minister Carola Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen opgenomen in het wetsvoorstel eenmalige energietoeslag 2023. Dit wetsvoorstel is op 3 juli aangeboden aan de Tweede Kamer.

Vanaf 18 september kunnen mbo-scholen een aanvraag indienen voor subsidie voor financiële educatie. Minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) kondigde eerder aan dat hiervoor dit jaar € 8 miljoen beschikbaar is.

Minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) stelt voor dit jaar € 8 miljoen beschikbaar om onder meer docenten te trainen die leerlingen onderwijs geven over geldzaken. De regeling komt na de zomer als eerste beschikbaar voor MBO-scholen en in 2024 ook voor het primair en voortgezet onderwijs. Het is een van de maatregelen uit het kabinetsbrede actieplan om geldzorgen, armoede en schulden terug te dringen.

In oktober heeft het kabinet met een tijdelijke wijziging het afsluitbeleid aangescherpt om kleinverbruikers van energie tijdens de winterperiode beter te beschermen tegen afsluiting bij betalingsproblemen. Deze aanscherping heeft in het vierde kwartaal van 2022 geleid tot een daling van het aantal afsluitingen met 68% ten opzichte van een kwartaal eerder. Om deze reden willen ministers Jetten en Schouten de effectieve elementen uit het aangescherpte beleid ook na 1 april 2023 voortzetten, zodat kleinverbruikers van energie structureel beter worden beschermd tegen afsluiting bij betalingsproblemen.

Kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening kunnen vanaf 7 februari 2023 terecht bij het Tijdelijk Noodfonds Energie. Het Noodfonds betaalt voor huishoudens die in aanmerking komen voor steun, een deel van de energierekening van oktober 2022 tot en met maart 2023. Huishoudens kunnen de steun van het Noodfonds vanaf nu aanvragen voor de hele periode.

Schuldhulpverlening duurt te lang en te weinig mensen melden zich voor hulp bij de gemeente als ze met problematische schulden kampen. Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) gaat daarom de duur van schuldhulpverleningstrajecten bij gemeenten verkorten tot anderhalf jaar en de drempel naar de gemeentelijke hulp verlagen. Op die manier wil de minister bereiken dat meer mensen hulp krijgen en dat zij sneller van hun schulden af zijn.   

Vanaf 1 januari 2023 gaat het wettelijk minimumloon omhoog. Het kan zijn dat burgers met schulden het extra inkomen niet in hun portemonnee krijgen, omdat het deel dat zij er extra bij krijgen -door de stijging van het minimumloon- naar de schuldeiser gaat. Door een herberekening van de beslagvrije voet aan te vragen kan dit voorkomen worden. Het is belangrijk dat mensen daarvoor zelf een nieuwe berekening aanvragen. 

Mensen met schulden die te maken hebben met een langlopend beslag op hun inkomen, dienen volgens de huidige wet vereenvoudiging beslagvrije voet hun woonkosten binnen zes maanden aan te passen aan hun lagere inkomen. Dit is volgens minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) niet realistisch gezien de huidige schaarste op de woningmarkt. Zij maakt het daarom mogelijk dat schuldeisers deze termijn met ingang van volgend jaar kunnen verlengen tot maximaal 24 maanden.

Het kabinet heeft op Prinsjesdag een tijdelijk noodfonds energie aangekondigd als onderdeel van een omvangrijk pakket aan maatregelen gericht op het dempen van de negatieve gevolgen van de hoge energieprijzen. Dit noodfonds heeft tot doel om te voorkomen dat financieel kwetsbare huishoudens ondanks deze maatregelen toch problematische schulden bij hun energieleverancier opbouwen. Het fonds is door energieleveranciers en maatschappelijke organisaties opgericht en zal naar verwachting begin januari 2023 in werking kunnen treden. Het kabinet wil het fonds eenmalig ondersteunen met maximaal 50 miljoen euro. Dat schrijft minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) in een brief aan de Tweede Kamer.

Het kabinet trekt de komende jaren structureel € 120 miljoen uit voor de aanpak van geldzorgen, armoede en schulden. Het geld gaat onder meer naar gemeenten zodat zij meer mensen schuldhulpverlening kunnen aanbieden, financiële educatie ter voorkoming van geldzorgen en naar maatschappelijke organisaties die zich inzetten om kinderarmoede terug te dringen. Dit schrijft minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) aan de Tweede Kamer. 

‘Je staat er niet alleen voor’ Steeds meer huishoudens komen financieel in de knel door de hoge inflatie en de fors gestegen energierekening. Ondanks de uitgebreide koopkrachtmaatregelen van de overheid is er de vrees dat het aantal huishoudens met schulden flink zal toenemen de komende periode. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid start daarom met Geldfit een offensief om mensen met geldzorgen te wijzen op de beschikbare hulp en aan te moedigen om de eerste stap te zetten.

Gemeenten weten vaak niet goed hoeveel jongeren rondlopen met schulden. Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) maakt het mogelijk dat de gemeente Amsterdam en DUO een pilot starten om hier beter inzage in te krijgen en jongeren sneller hulp te bieden. Via een internetconsultatie kunnen mensen meedenken over de plannen.

Op 28 september opent Sociale Banken Nederland (SBN) het nieuwe loket al betaalde schulden voor gedupeerde ouders van de problemen met de kinderopvangtoeslag. Hier kunnen ouders terecht die schulden hebben afgelost met het compensatiebedrag dat ze hebben gekregen. Dan gaat het bijvoorbeeld over betalingsachterstanden en andere kosten die bij de schulden zijn komen kijken, zoals betaalde rentekosten over de achterstand.  

Voor een grote groep Nederlanders staat de bestaanszekerheid onder druk. Voor hen is de dagelijkse zorg om rond te komen groot, door onvoldoende of onzekere inkomsten of doordat ze te maken hebben met problematische schulden. Dit zorgt voor stress, gezondheidsproblemen, sociaal isolement en schaamte en zet kinderen langdurig op achterstand, vaak van generatie op generatie. Het kabinet wil deze vicieuze cirkel doorbreken en met een brede, meerjarige aanpak geldzorgen beter voorkomen, het aantal mensen in armoede en schulden substantieel terugdringen en de bestaanszekerheid van alle Nederlanders versterken.

Bij mensen die zich aanmelden als mogelijk gedupeerde van de kinderopvangtoeslagaffaire worden bij aanmelding de publieke schulden gepauzeerd. Indien mensen gedupeerd zijn, worden de publieke schulden nogmaals gepauzeerd, ditmaal voor een jaar. Gedurende dat jaar vorderen publieke schuldeisers, waaronder UWV, de SVB,  gemeenten en de afdeling inburgering van DUO openstaande schulden niet in. Publieke schulden die binnen de hersteloperatie worden opgelost, worden in het jaar door publieke schuldeisers kwijtgescholden. Het jaar gaat in op het moment dat mensen de eerste compensatie hebben gekregen na een eerste toets of bij de integrale beoordeling. Sinds 12 februari 2022 loopt deze zogeheten pauzeknop voor een aantal mensen af. In december hebben deze mensen een brief van Hersteloperatie Toeslagen gekregen over wat het aflopen van de pauzeknop voor hen betekent en zijn zij geïnformeerd over de herstart van de invorderingen die niet in de hersteloperatie worden kwijtgescholden door de schuldeisers.

Het kabinet gaat de SER om een advies vragen over de relatie tussen gezondheidsverschillen en de sociaal-economische status van burgers. Burgers met een lage sociaal-economische status hebben vaker gezondheidsproblemen en een minder hoge levensverwachting. Het kabinet vindt deze gezondheidsverschillen vanuit moreel en economisch oogpunt onwenselijk. Het vraagt de SER daarom om voor eind 2022 met een advies te komen over maatregelen die het kabinet zou kunnen nemen om gezondheidsachterstanden aan te pakken.

Hare Majesteit Koningin Máxima heeft dinsdag 25 januari op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in Den Haag gesproken met de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, Carola Schouten over de aanpak van problematische schulden. De voorzitter van Stichting SchuldenlabNL, Gerrit Zalm, en de directeur, Sadik Harchaoui, waren ook aanwezig.  SchuldenlabNL werkt samen met publieke en private partijen aan onder meer de opschaling van effectieve schuldhulpmethoden voor kwetsbare groepen om hen schuldenzorgvrij te maken.