De Europese Unie (EU) heeft 26 nieuwe planten- en diersoorten toegevoegd aan de zogeheten Unielijst van invasieve exoten. Deze soorten vormen een bedreiging voor de natuur, omdat ze inheemse soorten kunnen verdringen, ziekten overbrengen of schade veroorzaken aan ecosystemen. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) ondersteunt deze maatregel, die is bedoeld om de biodiversiteit te beschermen.

Het kabinet heeft vandaag een overkoepelend crisisplan voor de samenwerking tussen crisispartners bij (dreigende) natuurbrand naar de Tweede Kamer gestuurd. Door klimaatveranderingen neemt het risico op natuurbranden toe. Natuurbranden kunnen grote effecten op de omgeving hebben. Er is dan zelfs kans op het uitbreken van meerdere branden tegelijk. 

Duits-Nederlandse samenwerking succesvol Hoe kunnen we het teveel aan sediment (slib) in de Eems-Dollard verminderen, zodat de ecologie en klimaatbestendigheid van het estuarium verbeteren? Om deze vraag te beantwoorden werken Nederland en Duitsland sinds 2019 samen aan sedimentmanagement. Vandaag werd de aangescherpte ecologische strategie voor sedimentmanagement ondertekend door de Nedersaksische minister van Milieu Christian Meyer, de Nederlandse staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Jean Rummenie, het hoofd van het directoraat-generaal Waterwegen en Scheepvaart Eric Oehlmann, de hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat Joost de Ruig en de Groningse gedeputeerde Leo Wenneger die het netwerk Ecologie en Economie in Balans in de Eemsdelta vertegenwoordigt. Hierin zijn de vervolgstappen voor de toekomst van deze grensoverschrijdende samenwerking vastgelegd.

De Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) bevat ruim 200 miljoen gecontroleerde waarnemingen van plant- en diersoorten in Nederland. Vanaf 11 februari 2025 zijn deze natuurdata kosteloos te raadplegen. Hierdoor kan voortaan iedereen deze data inzien en gebruiken om de natuur beter te leren kennen, beschermen en beheren.

De nieuwe EU-verordening ontbossingsvrije producten (EUDR) is met 12 maanden uitgesteld. Inhoudelijk blijft de verordening ongewijzigd en treedt eind december 2025 in werking. Dit betekent dat bedrijven een jaar langer de tijd hebben om zich goed op de EUDR voor te bereiden. De rijksoverheid zal het komende jaar gebruiken om het bedrijfsleven daarbij te helpen.

Het kabinet en de provincies komen met een landelijke aanpak om wolvenaanvallen op mensen, huisdieren en vee zoveel mogelijk te voorkomen en effectiever op te treden als deze aanvallen toch plaatsvinden. Een van de belangrijkste speerpunten is dat er een Landelijk Team Veebescherming komt, dat veehouders gaat helpen om wolfwerende maatregelen te nemen. Ook komt er een Landelijk Informatiepunt Wolf (LIW), dat is bedoeld als een centrale plek voor publieksvragen, educatie en voorlichting over de wolf. Dat staat in de nieuwe Landelijke Aanpak Wolven (LAW) die staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) vandaag met de Tweede Kamer deelt.

Om boeren weer toekomstperspectief te bieden, werkt het kabinet aan diverse landelijke regelingen en gebiedsspecifieke oplossingen die ook bijdragen aan natuur-, water- en klimaatopgaven. Agrarisch natuurbeheer krijgt een stevige impuls: zo breidt het kabinet het aantal hectare agrarisch natuurbeheer uit tot circa 280.000, bekijken we of de beheercontracten verlengd kunnen worden naar maximaal 20 jaar en wil het kabinet de vergoedingen periodiek indexeren. In specifieke gebieden, zoals veenweidegebieden en beekdalen, blijven we gebiedsgericht doorwerken middels de aanpak ‘Ruimte voor Landbouw en Natuur’. Minister Femke Marije Wiersma (LVVN) schetst in 3 Kamerbrieven haar beleid voor stikstofreductie, agrarisch natuurbeheer en de gebiedsspecifieke aanpak. 

Schoon water, bodem, lucht en onze natuurlijke omgeving zijn de basis voor onze gezondheid en voedselproductie. Tegelijkertijd heeft de natuur in Nederland het moeilijk door onder meer droogte en stikstof. Rijk en provincies nemen daarom maatregelen om de natuur te verbeteren. Het Rijk stelt ruim € 1,3 miljard beschikbaar waarmee provincies nu aan de slag kunnen met de uitvoering van hun plannen. 

Honderden extra bluswatervoorzieningen moeten er voor zorgen dat natuurbranden in Nederland beter kunnen worden bestreden. Staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur (LVVN) stelt  11,5 miljoen beschikbaar voor de komende twee jaar. Bij heide-, duin- en bosgebieden zal er gewerkt worden aan het vergroten van de beschikbaarheid van bluswater.

De Rode Lijsten Zweefvliegen, Reptielen en Amfibieën zijn vastgesteld. Op deze lijsten staan inheemse soorten die bedreigd worden of uit Nederland zijn verdwenen. Rode Lijsten hebben een signalerende functie voor wanneer soorten achteruitgaan. Voorbeelden van soorten die op de Rode Lijsten staan zijn het spiegelelfje en het moerasgitje (zweefvliegen), de muurhagedis en adder (reptielen) en de vuursalamander en boomkikker (amfibieën).

Het huidige stikstofbeleid draagt bij aan een verbetering voor de natuur, maar er is nog fors meer stikstofreductie nodig om een gezond niveau te bereiken. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van het RIVM in opdracht van de minister voor Natuur en Stikstof. Het is aan een nieuw kabinet om opvolging te geven aan deze conclusies.

Natuurbranden vormen een steeds groter risico en daarom komt minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof met extra maatregelen voor natuurbrandbeheersing en stelt zij € 70 miljoen beschikbaar. Dit schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer. Daarmee kunnen provincies en natuurbeheerders maatregelen in en rond natuurgebieden nemen. Ook wordt er een nationaal expertisecentrum voor natuurbrandbeheersing opgericht, werken verschillende overheidspartijen samen met natuurorganisaties aan een nationaal convenant natuurbrandbeheersing en een Landelijk Crisisplan Natuurbrand.

Het kabinet wil € 1,54 miljard beschikbaar stellen voor zogenoemde koplopersmaatregelen in de regio. Het gaat om maatregelen voor bijvoorbeeld verduurzaming van veehouderijen of natuurherstel die snel uitgevoerd kunnen worden. De provincies hebben hier vorig jaar plannen voor ingediend. Die plannen zijn vervolgens meermaals getoetst en dragen bewezen bij aan toekomstbestendige landbouw en de doelen voor natuur, water en klimaat. Nu de toetsing is afgerond, kunnen de provincies – samen met alle betrokkenen – verder met de uitvoering.

Groen in en om de stad is belangrijk voor het welzijn en de gezondheid van mensen en dieren. Daarom hebben minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof een handreiking Groen in en om de Stad gepubliceerd. De handreiking helpt provinciale en gemeentelijke ambtenaren bij het verder vergroenen van de steden.

Op 22 mei hebben Boom en Heesterzaden Bedrijven (BoHeZa), de LTO Cultuurgroep Bos & Haagplantsoen, Staatsbosbeheer en Treeport Zundert de samenwerkingsovereenkomst Gebruik hoogwaardig bosplantsoen ondertekend. De samenwerkingsovereenkomst geeft invulling aan de wens van de 4 partijen om in gezamenlijkheid te zorgen voor hoogwaardig bosplantsoen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft deze samenwerkingsovereenkomst gefaciliteerd.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) investeren gezamenlijk € 4 miljoen in onderzoek naar een natuurinclusieve samenleving.

De maatregelen die het kabinet heeft ingezet sinds 2021 leveren een positieve bijdrage aan de toekomstige kwaliteit van de natuur. Dat concluderen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Wageningen University and Research (WUR) in hun eerste evaluatie rapportages van het stikstof- en natuurbeleid. De gemiddelde overschrijding van kritische depositiewaarden voor stikstofgevoelige natuur daalt met een derde tot 2030. Maar de opgave om stikstof te reduceren en natuur te herstellen is groot en de tot nu toe getroffen maatregelen leveren nog niet genoeg op om wettelijke doelen te halen, terwijl we eerder nog op koers lagen.

Op maandag 26 februari 2024 heeft minister voor Natuur Christianne van der Wal tijdens het 5-jarig jubileum van De Rijke Noordzee in Amsterdam aangekondigd dat het Programma Natuurversterking Noordzee (PNN) nu van start gaat.  De Rijke Noordzee werkt samen met offshore wind-ontwikkelaars, bedrijven, natuurorganisaties en wetenschappelijke kennisinstellingen om windparken op de Noordzee te combineren met het vergroten en versterken van de biodiversiteit onder water. Met het PNN wil het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) verder voortbouwen op het vele goede werk dat de Rijke Noordzee al heeft verzet in de afgelopen 5 jaar.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stelt € 6 miljoen beschikbaar voor de tweede fase van het programma ‘Wij&Wadvogels’, een programma onder leiding van de Vogelbescherming in samenwerking met verschillende andere natuurorganisaties. Het programma heeft als doel om te werken aan herstel van de wadvogelpopulaties.

Het kabinet stelt € 54 miljoen beschikbaar om provincies en gemeenten te ondersteunen bij het opstellen van een zogeheten soortenmanagementplan (SMP) om natuurvriendelijk te kunnen isoleren. De ministers De Jonge (BZK) en Van der Wal (Natuur en Stikstof), het IPO, de VNG, en andere belanghebbende partijen zien SMP’s als de beste oplossing om gebouwen te isoleren binnen de Wet natuurbescherming (Wnb). Daarin staat onder meer dat beschermde diersoorten zoals de vleermuis, huismus of gierzwaluw niet gestoord of gedood mogen worden bij (isolatie)werkzaamheden.