De Tweede Kamerverkiezing vindt plaats op woensdag 29 oktober 2025. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Met het indienen van het ontslag van het kabinet door premier Schoof komen er nieuwe verkiezingen. Het kabinet bekijkt momenteel wat een geschikte en haalbare datum voor nieuwe verkiezingen is. De Kiesraad heeft geadviseerd de Tweede Kamerverkiezingen in ieder geval niet voor 29 oktober 2025 te organiseren. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Uitermark zal op korte termijn een besluit nemen over een datum voor de verkiezingen.

Het kabinet wil met de nieuwe Wet op de politieke partijen het partijstelsel in onze democratische rechtsstaat verder versterken. In de wet staan regels waaraan politieke partijen zich moeten houden, bijvoorbeeld over transparantie en financiering. Ook komt ruim € 8 miljoen per jaar beschikbaar voor lokale politieke partijen. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Judith Uitermark heeft het voorstel hiervoor naar de Tweede Kamer gestuurd.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Kiesraad, de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben vandaag het Actieplan toegankelijk stemmen gepresenteerd. Dit actieplan is in nauwe samenwerking met belangenorganisaties en ervaringsdeskundigen opgesteld en moet ervoor zorgen dat stemmen tijdens verkiezingen zo toegankelijk mogelijk wordt voor mensen met een beperking en mensen met lage basisvaardigheden.

Politieke partijen moeten voortaan minstens 1 zetel hebben behaald om in aanmerking te komen voor een restzetel. Dit staat in het wetsvoorstel dat door minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) aan de Tweede Kamer is gestuurd. Deze restzetelverdeling geldt nu alleen voor de verkiezing van de Tweede Kamer, maar zal na de wetswijziging ook gelden voor de verkiezingen van leden van gemeenteraden, provinciale staten, waterschappen en eilandraden.

Wim Kuijken is voorgedragen voor herbenoeming als voorzitter van de Kiesraad per 1 januari 2025. Daarnaast is prof. dr. Carolien van Ham voorgedragen als lid van de Kiesraad per 1 november 2024.  De ministerraad heeft ingestemd met deze voordrachten op voorstel van minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Op dit moment kunnen alleen kiezers die vanwege een lichamelijke beperking niet zelfstandig kunnen stemmen hulp krijgen in het stemhokje. Minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wil dat hulp mogelijk wordt voor iedereen die daarom vraagt. Dus ook mensen die bijvoorbeeld een verstandelijke beperking hebben, of mensen die laaggeletterd zijn. Een stembureaulid gaat deze kiezers hulp bieden. Minister Hugo de Jonge informeerde vandaag de Tweede Kamer over hoe dit wetsvoorstel eruit gaat zien.

Er komt een hogere straf op het ronselen van volmachtstemmen. De straf gaat van maximaal een maand hechtenis naar maximaal zes maanden gevangenisstraf. Ook wordt het wetsartikel dat ronselen strafbaar stelt, aangepast aan deze tijd. Zo wordt ook het online oproepen van mensen om hun volmacht af te geven strafbaar. Dit staat in het wetsvoorstel dat minister Hugo De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar de Tweede Kamer stuurt. Zo kan in de toekomst ronselen van volmachtstemmen beter worden aangepakt en strenger worden bestraft.

De Kiesraad krijgt extra taken en bevoegdheden om de kwaliteit van de uitvoering van het verkiezingsproces verder te bevorderen. Zo wordt de Kiesraad verantwoordelijk voor de ondersteuning van gemeenten en stembureaus bij het uitvoeren van hun taken rond de verkiezingen. Daarnaast krijgt de Kiesraad extra taken en bevoegdheden om het verloop van een verkiezing te beoordelen. Dat staat in het wetsvoorstel dat minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar de Tweede Kamer stuurt.

Het kabinet zet een volgende stap om het Nederlandse partijstelsel robuuster te maken, en daarmee onze democratie verder te verstevigen. Regels hiervoor zijn gebundeld in de Wet op de politieke partijen, die nu voor advies naar de Raad van State wordt gestuurd.

De vervroegde Tweede Kamerverkiezing van 22 november 2023 is goed verlopen. Met 77,7% was de opkomst vergelijkbaar met de vorige Tweede Kamerverkiezing. Dankzij de grote inzet van gemeenten, de Kiesraad en de vele vrijwilligers is het gelukt om de verkiezing in korte tijd te organiseren. Wel vraagt de procedure voor het tellen van de stemmen en de vaststelling van de uitslag nog steeds veel van de betrokken organisaties. Dat schrijft minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hugo de Jonge in de evaluatie die hij vandaag aanbiedt aan de Tweede Kamer. 

In het voorstel voor de Wet toevoeging epidemieafdeling Kieswet wordt geregeld dat verkiezingen op een veilige manier door kunnen gaan in het geval van een epidemie. Door de Kieswet aan te passen, wordt het bij een epidemie mogelijk om bij de organisatie van een verkiezing extra maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld dat mensen meer tijd krijgen voor het afleggen van ondersteuningsverklaringen voor kandidaten die mee willen doen aan de verkiezing. En wanneer een stemlokaal te klein is om de stemmen te tellen, er de mogelijkheid is om de telling op een andere locatie uit te voeren. De ministerraad heeft er mee ingestemd om dit wetsvoorstel naar de Tweede Kamer te sturen.

Prof. dr. Joop J.M. van Holsteijn is voorgedragen als lid van de Kiesraad per 1 april 2024. De ministerraad heeft ingestemd met deze voordracht op voorstel van minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Tijdens de Europees Parlementsverkiezing op donderdag 6 juni 2024 wordt in 5 gemeenten voor het eerst gestemd met een kleiner en handzamer stembiljet. De gemeenten Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo zijn door minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, na instemming van de gemeenteraden, aangewezen om deel te nemen aan het experiment met dit nieuwe stembiljet.

Het wetsvoorstel Programmatuur verkiezingsuitslagen van minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Hugo de Jonge is vandaag als hamerstuk aangenomen door de Tweede Kamer. In dit wetsvoorstel is geregeld dat de Kiesraad straks verantwoordelijk wordt voor het beheer en de beveiliging van de programmatuur die wordt gebruikt ter ondersteuning van het berekenen en vaststellen van verkiezingsuitslagen. Ook wordt het gebruik van de programmatuur die door de Kiesraad ter beschikking wordt gesteld verplicht. Het vastleggen van de verantwoordelijkheden en vereisten rond de uitslagprogrammatuur, draagt bij aan een betrouwbare en efficiënte vaststelling van de verkiezingsuitslag.

Op dit moment stemmen we in Nederland bij verkiezingen altijd op een specifieke kandidaat van een partij. Met het wetsvoorstel 'Met één stem meer keus' komt daar een mogelijkheid bij.

Politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezing zijn verplicht voorafgaand aan de verkiezingen overzichten van giften aan de partijen en aan de kandidaten en schulden van de partijen aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) te verstrekken. Deze overzichten geven een beeld van de financiën van de politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezing van 22 november 2023. De overzichten zijn vandaag openbaar gemaakt op Rijksoverheid.nl. 

Er komt een hogere straf op het ronselen van volmachtstemmen. De straf gaat van maximaal een maand hechtenis naar maximaal zes maanden gevangenisstraf. Ook wordt duidelijker en scherper omschreven wat er onder ronselen wordt verstaan. Zo wordt met dit wetsvoorstel ook het online oproepen van mensen om hun volmacht af te geven strafbaar. Dit staat in het wetsvoorstel van minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dat nu ter advisering wordt gezonden aan de Raad van State. Zo kan in de toekomst ronselen van volmachtstemmen sneller worden aangepakt en strenger worden bestraft.

Dankzij de grote inzet van gemeenten en de vele vrijwilligers zijn de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van afgelopen 15 maart goed verlopen. Op de verkiezingsdag hebben zich weinig tot geen incidenten voorgedaan en de opkomst was met respectievelijk 58,8 en 53,6% hoger dan voorgaande verkiezingen. Dat schrijft minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge in de evaluatie die hij aanbiedt aan de Tweede Kamer. Wel hebben deze verkiezingen een zeer grote druk gelegd op gemeenten. Met de vervroegde Tweede Kamerverkiezing van 22 november in aantocht zijn er verschillende maatregelen genomen om de druk op de gemeenten en vrijwilligers te verkleinen en het verkiezingsproces zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen. 

De Kiesraad krijgt extra taken en bevoegdheden om de kwaliteit van het verkiezingsproces verder te bevorderen. De ministerraad heeft er op voorstel van minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mee ingestemd om het wetsvoorstel kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces naar de Raad van State te verzenden voor advies. Met dit wetsvoorstel wordt de Kiesraad verantwoordelijk voor de ondersteuning van gemeenten en stembureaus bij het uitvoeren van hun taken rond de verkiezingen. Daarnaast krijgt de Kiesraad extra taken en bevoegdheden om te beoordelen of verkiezingen op de juiste manier verlopen.