De wegen op orde, veilig openbaar vervoer en ruimte voor rivieren: dat zijn slechts een paar van de prioriteiten van minister Barry Madlener en staatssecretaris Chris Jansen van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor het komende jaar. Er is in 2025 € 14,7 miljard beschikbaar voor een sterke infrastructuur en een gezonde leefomgeving. Een belangrijk doel van het nieuwe kabinet is om snel nieuwe woningen te bouwen. Om te zorgen dat die nieuwe woningen ook bereikbaar zijn, is € 2,5 miljard beschikbaar voor de aanleg van nieuwe wegen en nieuwe voorzieningen voor het openbaar vervoer.

De Nederlandse economie heeft letterlijk ruimte nodig om ons verdienvermogen te kunnen versterken. Het kabinet kiest er daarom op Prinsjesdag voor om in 2025 en daarna extra te investeren in innovatie, strategische technologieën en digitalisering. Tegelijkertijd krijgen het ondernemingsklimaat en de arbeidsproductiviteit steun. Eerder voorgenomen versoberingen van fiscale regelingen voor ondernemers zoals de expatregeling, inkoop van eigen aandelen, mkb-winstvrijstelling en de renteaftrek binnen de vennootschapsbelasting worden grotendeels of geheel teruggedraaid. 

Het terugdringen van de woningnood is een topprioriteit van dit kabinet. Er is jarenlang te weinig gebouwd in verhouding tot de groei van de bevolking en kleinere huishoudens. Naast dat er meer en sneller gebouwd moet worden, wordt er ook gewerkt aan de betaalbaarheid en kwaliteit van woningen en de leefomgeving. Onder meer met het vereenvoudigen van de huurtoeslag, een aanpak voor funderingsschade, het maken van nieuwe Nationale Prestatieafspraken met woningcorporaties (NPA) en de voortzetting van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). Ook moeten er keuzes worden gemaakt in de Nederlandse schaarse ruimte voor onder andere wonen en werken, landbouw en defensie. In het regeerprogramma dat vorige week is gepresteerd, staat wat er de komende jaren nodig is om de ambities van het kabinet te realiseren. De begroting van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) die vandaag via de Miljoenennota is gepresenteerd, geeft zicht op wat er komend jaar te gebeuren staat.

Het defensiebudget stijgt volgend jaar naar zo’n € 22 miljard, met doorgroei naar € 24 miljard. Dat is nodig om de krijgsmacht verder te versterken. Die moet in staat zijn met NAVO-partners het Nederlands grondgebied en dat van haar bondgenoten te beschermen. Deze zogenoemde eerste hoofdtaak van Defensie heeft nu de hoogste prioriteit.

Op Prinsjesdag presenteerde het kabinet de Rijksbegroting voor 2025. Voor het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn dit de belangrijkste plannen op het gebied van internationaal beleid, buitenlandse handel en ontwikkelingshulp:   In het kort: Het kabinet gaat minder bezuinigen op het ambassadenetwerk. De bezuiniging bedraagt nu 10%, in plaats van de eerder bekend geworden 22%. In de begroting wordt de steun aan Oekraïne versterkt met € 252 miljoen voor herstel en humanitaire hulp en € 60 miljoen voor onder meer inzet voor gerechtigheid voor Oekraïne.  De NAVO-norm van 2% wordt wettelijk verankerd en ook behaald door meer uitgaven aan defensie. Het kabinet gaat € 300 miljoen bezuinigen op ontwikkelingshulp. 

De begroting van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) focust meer dan in voorgaande jaren op voedselzekerheid, de innovatiekracht van de landbouwsector en de toekomst van en waardering voor boeren, vissers en tuinders. De totale begroting bedraagt komend jaar bijna € 4,7 miljard. In het hoofdlijnenakkoord is extra geld gereserveerd voor de agrarische sector, daarvan gaat komend jaar een bedrag van € 40 miljoen als startpakket naar de LVVN-begroting. Het geld is bedoeld voor maatregelen om de mestmarkt te verlichten (€ 15 miljoen), voor doelsturing (€8 miljoen), natuurmonitoring (€ 8 miljoen), visserij (€ 4,5 miljoen), innovatie (€ 3,5 miljoen) en dierwaardigheid (€ 1 miljoen). 

Het ministerie van Klimaat en Groene Groei investeert in een schoon en welvarend Nederland. We zorgen voor meer duurzame en betaalbare energiebronnen, waarbij kernenergie een belangrijke rol gaat spelen. Zo worden we minder afhankelijk van het buitenland en zorgen we dat er voldoende schone energie beschikbaar is voor de verduurzaming van onze economie. Het aanpakken van het volle stroomnet en de betaalbaarheid is een belangrijke prioriteit. Daarmee wordt Nederland schoner, bouwen we een nieuw energiesysteem en pakken we volop de kansen van de groene economie van de toekomst.

Het kabinet kiest in haar regeerprogramma voor duidelijke focus en maakt scherpe keuzes. Die worden in 2025 direct zichtbaar, zo blijkt uit de begroting voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). OCW brengt de basis op orde voor een goede toekomst voor leerlingen, studenten, wetenschappers, journalisten en creatieve makers. Zo moeten leerlingen en mbo-studenten door extra ondersteuning beter leren lezen, schrijven en rekenen. In het vervolgonderwijs en de wetenschap staan grote bezuinigingen voor de deur.  

Nederland veilig en rechtvaardig houden. Dat is het komende begrotingsjaar de leidende prioriteit. En dat is nodig, want onze veiligheid, vrijheden en de democratische rechtsstaat staan onder druk. Georganiseerde criminaliteit, maatschappelijke polarisatie en onvrede bedreigen onze vrijheid. Er wordt in 2025 geïnvesteerd in het versterken van de aanpak van georganiseerde criminaliteit en het versterken van de politie. Daarnaast gaat het kabinet door met het versterken van de toegang tot het recht. Voor het capaciteitstekort binnen het gevangeniswezen wordt door DJI samen met ketenpartners gezocht naar mogelijkheden om het tekort zoveel mogelijk terug te dringen.

Nederland kan de hoge aantallen migranten niet aan. De asielopvang zit overvol, procedures duren te lang en de kosten rijzen de pan uit. Bovendien verergert de aanhoudende asielinstroom de problemen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. Om weer grip op de situatie te krijgen, komt dit kabinet met het strengste asielregime ooit. Via het beperken van de instroom, snelle procedures, lik op stuk richting overlastgevers, strenger grenstoezicht, beperken van nareis-mogelijkheden en stevig inzetten op terugkeer moet Nederland in Europa een koploper worden als het gaat om toelatingsregels. Het kabinet trekt hier € 95 miljoen in totaal voor uit in 2025.

Versterking en vernieuwing van de democratie, de rechtsstaat en goed bestuur. Betere overheidsdienstverlening door slim gebruik te maken van technologie. Meer zelfredzaamheid voor de Caribische eilanden in het Koninkrijk en blijvend herstel en perspectief voor burgers van Groningen en Drenthe. Het kabinet reserveert in de begroting van 2025, € 200 miljoen voor een sterke rechtsstaat en goed bestuur en € 80 miljoen voor drie gerichte projecten in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Met bijna € 3 miljard in 2025 voor herstel in Groningen en Noord-Drenthe, houdt het kabinet vast aan de belofte aan de bewoners van deze gebieden. Met deze maatregelen zet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de burger in het hele koninkrijk centraal. 

Het terugdringen van de woningnood is een topprioriteit van dit kabinet. Er is jarenlang te weinig gebouwd in verhouding tot de groei van de bevolking en kleinere huishoudens. Naast dat er meer en sneller gebouwd moet worden, wordt er ook gewerkt aan de betaalbaarheid en kwaliteit van woningen en de leefomgeving. Onder meer met het vereenvoudigen van de huurtoeslag,  een aanpak voor funderingsschade, het maken van nieuwe Nationale Prestatieafspraken met woningcorporaties (NPA)  en de voortzetting van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). Ook moeten er keuzes worden gemaakt in de Nederlandse schaarse ruimte voor onder andere wonen en werken, landbouw en defensie. In het regeerprogramma dat vorige week is gepresteerd, staat wat er de komende jaren nodig is om de ambities van het kabinet te realiseren. De begroting van Volkhuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) die vandaag via de Miljoenennota is gepresenteerd, geeft zicht op wat er komend jaar te gebeuren staat.  

Lees de samenvatting van de Miljoenennota 2025 en het Belastingplan 2025 in eenvoudige taal.

Volgend jaar gaan de meeste mensen er financieel op vooruit. Werken gaat meer lonen door een verlaging van de inkomstenbelasting en door de koopkrachtmaatregelen wordt voorkomen dat de armoede stijgt. Daarnaast doet het kabinet forse investeringen in onze veiligheid en worden de recente financiële tegenvallers bij Box 3 en het extra geld voor het herstel van toeslagenouders gedekt. De budgettaire kaders en begrotingsregels zijn voor deze kabinetsperiode vastgesteld. Daarmee gaat het kabinet terug naar begrotingsdiscipline. Dit en meer staan in de Miljoenennota en het Belastingplan 2025 die minister Heinen en staatssecretaris Idsinga vandaag – mede namens staatssecretaris Achahbar – aan de Tweede Kamer hebben aangeboden. 

Het kabinet ondersteunt werkende middeninkomens en kwetsbare groepen met een pakket aan koopkrachtmaatregelen. De meeste mensen krijgen daardoor volgend jaar naar verwachting meer te besteden. Zo wil het kabinet de bestaanszekerheid vergroten en mensen stimuleren om meer te gaan werken. Dat schrijven minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en staatssecretaris Nobel van Participatie en Integratie in hun begroting die vandaag is overhandigd aan de Tweede Kamer.

Volgend jaar is € 109 miljard beschikbaar voor de zorg. Het kabinet gaat in 2025 aan de slag om de zorg voor alle Nederlanders, van jong tot oud, toegankelijker en gelijkwaardiger te maken. We willen dat mensen zo lang mogelijk in goede gezondheid leven en dat ieder individu de mogelijkheid heeft om (mentaal) gezond en fit te zijn en te blijven.

Veel ministeries gaan in 2023 minder geld uitgeven dan begroot, in totaal € 4,5 miljard. Het is niet mogelijk gebleken om alle plannen uit te voeren. Daar zijn verschillende oorzaken voor, zoals krapte op de arbeidsmarkt, vertraagde uitvoering van projecten en minder beroep op subsidies. Dit staat in de Najaarsnota 2023 van minister Kaag van Financiën waar de ministerraad mee heeft ingestemd. De Najaarsnota wordt vandaag aan de Tweede Kamer aangeboden.

De begroting van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) geeft een impuls aan de stappen die nodig zijn voor de agrarische sector om bij te dragen aan de doelen op het gebied van natuur, water en klimaat en het perspectief van de bedrijven. Zo komt er in totaal € 175 miljoen voor jonge boeren die een bedrijf willen overnemen, voor het versterken van de markt van biologische producten, voor boeren die via landschapselementen een bijdrage leveren aan de natuur en voor de start met doelsturing.

Voor leerlingen die dit het hardste nodig hebben, zijn er ook volgend jaar gratis schoolmaaltijden. Minister Paul van Primair en Voortgezet Onderwijs, minister Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport investeren hierin samen € 166 miljoen.

Buitenschoolse activiteiten en een goede maaltijd op school, ook voor kinderen die dat van huis uit niet altijd meekrijgen. Het is een van de noodzakelijke uitgaven die in 2024 gedaan worden door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Naast enkele nieuwe uitgaven blijft het ministerie, in 2024, investeren in basisvaardigheden, talent, onderzoek en cultuur. Om de grote maatschappelijke uitdagingen aan te gaan moet er blijvend worden geïnvesteerd in het talent dat we in Nederland hebben in onderwijs en wetenschap en cultuur. De investeringen in het vervolgonderwijs en onderzoek waren hard nodig. Langjarig achterstallig onderhoud heeft ons land op achterstand gezet. Ook in 2024 is er geld beschikbaar om het onderzoek en onderwijs weer op niveau te krijgen. De rol van bibliotheken is steeds breder. Ook moet een bibliotheek voor iedereen toegankelijk zijn, fysiek dan wel online. In Nederland ben je vrij om jezelf te zijn, ook in 2024 werkt OCW aan acceptatie en rechten van LHBTIQ+.