De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een waarschuwing gegeven over Opslagplan, een verkoper van thuisbatterijen. Volgens de autoriteit bedient de verkoper zich van malafide praktijken bij de telefonische verkoop.

De ACM heeft de afgelopen maanden meer dan 250 meldingen gekregen over Opslagplan. Het bedrijf vraagt mensen tijdens het verkoopgesprek een digitale handtekening te zetten, zogenaamd voor een vrijblijvende offerte, of voor een afspraak voor een adviesgesprek bij hen thuis.

Pas na het verkoopgesprek werd het de gedupeerden duidelijk dat ze een koopovereenkomst hadden getekend voor een thuisbatterij van 15.000 tot 20.000 euro. Als consumenten van de koop af willen zien moeten ze volgens het bedrijf duizenden euro's 'annuleringsvergoeding' betalen omdat er sprake zou zijn van een "aanbod op maat".

Gratis annuleren

Dat kan het bedrijf echter helemaal niet vragen, laat de ACM weten. Consumenten kunnen bij telefonische verkoop binnen veertien dagen gratis en zonder reden van een contract af.

Als consumenten tijdens het verkoopgesprek niet goed gewezen zijn op deze wettelijke bedenktijd is de bedenktijd zelfs een jaar. Los daarvan kunnen klanten die tijdens het verkoopgesprek zijn misleid hun contract laten vernietigen.

Er geldt wel een uitzondering voor 'maatwerkproducten' die speciaal voor een klant op maat worden gemaakt, maar thuisbatterijen vallen daar niet onder, omdat ze in bulk worden geproduceerd.

Niet bereikbaar

Opslagplan staat volgens de waakhond niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De website en het telefoonnummer van het bedrijf zijn niet (meer) bereikbaar.

Opslagplan is niet de enige verkoper die dit soort praktijken toepast. De ACM heeft al meerdere keren gewaarschuwd voor malafide verkoop van thuisbatterijen en doet onderzoek naar verschillende bedrijven die zich daarmee bezighouden. Vanwege de vele meldingen over Opslagplan komt de waakhond nu met een specifieke waarschuwing tegen die verkoper.

De ACM adviseert mensen die ongevraagd door een thuisbatterijverkoper worden gebeld om het gesprek te beëindigen en op te hangen. "Zo'n ingewikkelde aankoopbeslissing moet je niet nemen tijdens een ongevraagd telefoontje", aldus de autoriteit.

De ACM zegt door te gaan met het onderzoek doen naar telefonische verkoop van thuisbatterijen en roept consumenten op problemen te melden bij ACM ConsuWijzer.

Het industriële concern Bosch gaat in thuisland Duitsland 13.000 banen schrappen. De banen verdwijnen bij het onderdeel Bosch Mobility, dat onderdelen levert aan de auto-industrie.

Het bedrijf zegt dat de wereldwijde automarkt zich langdurig zwak blijft ontwikkelen. Daarom wil Bosch de kosten verlagen met zo'n 2,5 miljard euro per jaar.

De banen worden tussen nu en eind 2030 geschrapt. "Wereldwijde politieke ontwikkelingen en handelsbarrières, zoals importheffingen leiden tot grote onzekerheid", zegt Bosch-bestuurder Markus Heyn. "En hier hebben we als bedrijf mee om te gaan."

Stuttgart

Vooral in de regio Stuttgart, de bakermat van Bosch, verdwijnen veel banen. Zo worden daar 3500 banen geschrapt in een fabriek waar motoronderdelen voor dieselauto's worden gemaakt.

Wereldwijd verliezen dieselauto's marktaandeel. Maar ook in een fabriek waar onderdelen voor elektrische auto's worden gemaakt verdwijnen banen, zo'n 1750. "De langzame groei van nieuwe technologie leidt ertoe dat we onze kosten moeten aanpassen", aldus Bosch.

Bosch is niet het enige bedrijf in de Duitse auto-industrie dat last heeft van een tegenvallende vraag. Zo speelde Volkswagen vorig jaar met de gedachte om fabrieken in Duitsland te sluiten vanwege tegenvallende verkopen. Uiteindelijk besloot de autofabrikant dat dat niet nodig was. Maar Volkswagen wil wel 35.000 banen schrappen in vijf jaar tijd.

Bosch maakt niet alleen auto-onderdelen, maar ook bijvoorbeeld warmtepompen en huishoudelijke apparaten als vaatwassers en stofzuigers. Bij die onderdelen van het bedrijf zijn geen ontslagen aangekondigd.

Investeerders zijn zeer ontevreden over Duurzaaminvesteren.nl. Het crowdfundplatform is volgens de beleggers niet transparant genoeg over oplopende verliezen. Ook komt het volgens beleggers voor dat ingelegd geld helemaal niet geïnvesteerd wordt in datgene dat is beloofd.

Een groep investeerders beraadt zich daarom op stappen tegen het platform en de investeerders die daarachter zitten. De afgelopen tien jaar werd ongeveer 400 miljoen euro via het platform in bedrijven geïnvesteerd.

Michiel Punt, één van de beleggers, zegt dat 1500 mensen zich hebben aangesloten bij zijn bezwaren. Volgens hem heeft Duurzaaminvesteren.nl in het verleden zeker goede zaken gedaan, maar sinds een tijdje zou het bedrijf de screening van ondernemers die geld willen ophalen op het platform minder grondig uitvoeren. Ook vinden de beleggers dat het platform niet transparant geweest is over de risico's voor investeerders.

Volgens ceo van Duurzaaminvesteren.nl Hans van der Pouw klopt het dat er projecten niet op tijd uitbetalen. Volgens hem komt dat onder meer door tegenvallers in de markt voor duurzame energie. Dat de ondernemers achter projecten niet goed gescreend worden, herkent hij niet. "Sterker nog, we hebben maatregelen genomen om dat te verbeteren."

Ook zegt Van der Pouw dat beleggers bij betalingsachterstanden wel degelijk snel worden geïnformeerd. De problemen zitten volgens het platform met name bij twee bedrijven die samen bijna 90 miljoen euro hebben opgehaald. "Dit soort concentraties staan wij nu niet meer toe."

Onvrede onder investeerders

Op recensiewebsite Trustpilot zijn er veel klachten over het crowdfundplatform. Klagers wijzen erop dat onduidelijk is dat veel projecten naar hetzelfde moederbedrijf leiden. "Projecten zijn op vage manieren aan elkaar gelinkt", schrijft Bram. "Zodra er één een betalingsprobleem heeft, gaat de volgende erachteraan. Terwijl het op het eerste oog verschillende projecten lijken." Ook het Financieele Dagblad berichtte over boze beleggers.

Soms is voor de beleggers überhaupt onduidelijk waar het geld is gebleven. Zo schrijft Ivo: "Ik heb een obligatie gekocht waarmee zonnepanelen op een kas zouden worden gelegd. Ik ben naar deze plaats toe gereden en toen bleek dat de zonnepanelen er helemaal niet liggen."

Lex van Teeffelen, lector financiering midden- en kleinbedrijf van de Hogeschool Utrecht, volgt Duurzaaminvesteren.nl al langer. Volgens hem is het duidelijk dat het bedrijf erachter, Crowdinvesting, zich onvoldoende inzet voor de beleggers die via het platform geld uitlenen.

"Als blijkt dat een project een terugbetaling moet missen, moet het platform de beleggers per direct op de hoogte stellen. Dat zijn ze wettelijk verplicht," zegt Van Teeffelen, "Als die informatie niet op tijd beschikbaar is, is dat ook oneerlijk voor eventuele nieuwe beleggers."

Ook hekelt Van Teeffelen de manier waarop het bedrijf met verantwoordelijkheid omgaat. Juridisch is het zo geregeld dat bij klachten over rendement of uitbetaling beleggers moeten aankloppen bij het project in plaats van het platform.

Verantwoordelijkheid

Beleggers hebben in algemene zin ook een eigen verantwoordelijkheid. Niet alle bedrijven die geld hebben opgehaald via het platform deden dat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten.

"Ter verdediging van deze groep, er zijn veel, met name, wat oudere beleggers die best wat duurzaam willen beleggen voor hun kinderen of kleinkinderen." zegt Van Teeffelen, "Dan oogt dit heel vriendelijk."

Overigens is dit een uitzondering, denkt Van Teeffelen: "Qua communicatie, governance en rendement is dit niet representatief voor de markt van crowdfunding. Normaal gesproken worden er strenge eisen gesteld aan communicatie over rendement en risico's. Ook gaan platformen veel vlotter achter achterstallige betalingen aan."

ING lanceert samen met acht andere Europese banken een stablecoin, een cryptomunt waarvan de waarde aan die van de euro is gekoppeld. Hiermee wil het bankenconsortium concurreren met de Amerikaanse stablecoin-markt.

De andere banken die deel uitmaken van het consortium zijn DekaBank, CaixaBank, KBC, Raiffeisen Bank, SEB, Dankske Bank, UniCredit en Banca Sella. De negen banken hebben een nieuw bedrijf opgericht dat in Nederland is gevestigd en onder het toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) komt te staan.

Waarom doen de banken dit?

Stablecoins zijn cryptomunten die aan een vaste waarde zijn gekoppeld, zoals een valuta. Op dit moment wordt de markt voor stablecoins gedomineerd door Amerikaanse partijen. De bedrijven Tether en Circle bedienen samen het overgrote deel van de markt voor stablecoins. Daar willen de Europese banken een alternatief voor bieden.

Geld overmaken naar een rekening naar het buitenland kan soms ingewikkeld zijn en veel tijd kosten. "Met de infrastructuur van stablecoins worden internationale betalingen heel snel en goedkoop gedaan", zegt Dennis Post, crypto-expert bij consultancy EY.

Maar betalingen verlopen binnen de Eurozone al vrij soepel, merkt Dirk Bezemer op, hoogleraar financiële economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verwacht dan ook niet dat de Europese stablecoin voor Nederlandse consumenten meteen veel voordeel oplevert. Volgens Bezemer spelen er andere belangen mee. "Het zijn winstgevende bedrijven die bang zijn om marktaandeel te verliezen."

"Banken hebben namelijk een monopolie op het systeem waarop betalingsverkeer plaatsvindt en verdienen aan elke transactie", zegt Bezemer. "Europese banken verliezen de grip op het betalingsverkeer, zodra transacties ook met Amerikaanse stablecoins gedaan kunnen worden."

De banken zijn volgens hem bang dat in Europa straks op grote schaal met stablecoins wordt betaald in plaats van met euro's.

Ook ECB

Omdat het in de VS zo snel gaat, wil ook de Europese Centrale Bank (ECB) vaart maken met een eigen digitale euro. "De ECB is bang dat de Amerikaanse stablecoins chaos op de financiële markten kunnen veroorzaken als de cryptomunten toch instabiel blijken te zijn", zegt Bezemer.

President Trump zet zich namelijk in voor minder toezicht op digitale munten. Het Amerikaanse Congres heeft recent wetgeving aangenomen voor stablecoins. Die wetgeving moet het makkelijker maken om cryptovaluta in de traditionele financiële wereld te gebruiken.

Zo worden crypto's interessanter voor traditionele investeerders zoals banken en verzekeraars. Maar doordat er minder regulering is, is het risico op schokken groot, zeggen Post en Bezemer. Dat kan ook hier grote gevolgen hebben als er te veel verbondenheid met de Amerikaanse stablecoins is.

De cryptomunt van ING en de andere Europese banken wordt naar verwachting in 2026 uitgegeven.

Luchtvaartmaatschappij KLM heeft een kort geding aangespannen tegen de geplande staking van grondpersoneel van aankomende woensdag. Vakbonden FNV en CNV roepen de medewerkers dan op om acht uur lang te staken, van 06.00 tot 14.00 uur.

Gisteren staakten de grondmedewerkers al zes uur lang, vorige week woensdag vier uur en de woensdag daarvoor twee uur. KLM stapte voor die stakingen niet naar de rechter. De luchtvaartmaatschappij zegt dit nu wel te doen "vanwege de ernstige gevolgen voor de veiligheid op Schiphol, onze operatie, passagiers en andere (partner)vliegmaatschappijen)".

KLM wilde aan de NOS geen nadere toelichting geven waarom ze bij de eerdere stakingen geen verbod eisten en nu wel. "Dat gaan we in de rechtszaal uitleggen."

Onder het grondpersoneel vallen onder andere mensen die helpen bij inchecken, bagagepersoneel en degenen die vliegtuigen begeleiden op de grond. FNV en CNV willen onder meer een hoger loon voor hen.

Eerdere lange stakingen verboden

In juni wilden de bonden al dat er een hele dag, 24 uur lang, werd gestaakt. Toen stapte KLM ook naar de rechter. Die verbood die staking toen. Een staking zou volgens KLM op dat moment grote risico's met zich meebrengen voor de veiligheid en openbare orde, ook omdat de staking zo dichtbij de NAVO-top in Den Haag zou plaatsvinden. De rechter ging daar toen in mee.

Daarna wilden de bonden in juli acht uur lang staken. Ook die staking werd verboden door de rechter. Die liet toen meewegen dat de drukke zomerperiode net begon. Dat betekende volgens hem dat de mogelijkheden tot omboeken beperkt waren. "Daarmee zou de actie tot veel verdriet bij gedupeerde reizigers leiden", stelde de rechter toen.

Het kort geding dient morgen om 13.00 uur bij de rechtbank in Haarlem. Bij de eerdere twee zaken deed de rechter op de dag zelf uitspraak, omdat het kort geding een paar dagen voor de geplande staking was.

In de eerste helft van 2025 zijn er bijna 32.000 nieuwbouwwoningen bijgebouwd. Dit is het laagste aantal in een half jaar sinds 2018, komt naar voren uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Volgens Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, heeft dat te maken met het aantal vergunningen: "In 2023 werden die veel minder afgegeven, en dat zie je met vertraging terug in deze cijfers."

Die vergunningen worden vaak niet afgegeven door een overbelast stroomnetwerk. Ook speelt mee dat veel bouwbedrijven zo'n groot personeelstekort hebben dat er te weinig mensen zijn om de huizen te bouwen.

Smalle beurs en starters

Wel nam het aandeel corporatiewoningen toe. Van de nieuwbouwwoningen waren er 9100 bestemd voor woningcorporaties. Dat zijn er 900 meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aandeel van corporatiewoningen is daarmee 29 procent.

Dat is een stijging ten opzichte van vorig jaar (toen het nog 25 procent was) en zelfs het hoogste percentage sinds het begin van de metingen in 2020. "Dat is positief, vooral voor mensen met een smalle beurs en starters. Het lijkt erop dat corporaties daar meer op hebben ingezet", zegt Van Mulligen.

Volgens hem hebben corporaties de afgelopen jaren ook last gehad van vergunningen en geldtekorten. Daardoor hebben ze de afgelopen jaren heel weinig bijgebouwd, maar dat lijkt nu weer wat bij te trekken.

Toch is het gewenste aantal nieuwbouwwoningen bestemd voor woningcorporaties nog niet in zicht. Het kabinet heeft daarover afspraken gemaakt met gemeenten en woningcorporaties. Het streven is dat er vanaf 2029 30.000 woningen per jaar gebouwd worden voor de sociale huur, zoals is vastgelegd in de Nationale prestatieafspraken.

Ook het gewenste totaal aantal nieuwbouwwoningen lijkt nog niet in zicht. De ambitie van het demissionaire kabinet is om vanaf 2027 jaarlijks 100.000 woningen toe te voegen. "Die woningen kunnen ook worden toegevoegd door het splitsen of transformeren van bestaande woningen, maar ook dan kom je niet echt in de buurt", zegt Van Mulligen.

Veel partijen hebben de wens voor meer woningen in hun verkiezingsprogramma's opgenomen.

Grote verschillen

Het aandeel corporatiewoningen in de nieuwbouw verschilt sterk per gemeente. In Woerden, Leiderdorp en Krimpen aan den IJssel waren alle nieuw gebouwde woningen in de eerste helft van dit jaar corporatiewoningen, terwijl in een stad als Utrecht het aandeel maar 5 procent was.

Sinds 2022 daalt het aantal nieuwbouwwoningen dat in de eerste helft van het jaar wordt opgeleverd, terwijl het aandeel corporatiewoningen juist stijgt. In 2023 was het nog 20 procent en nu dus bijna 30 procent.

Toch verwacht Van Mulligen dat er de komende tijd wel nieuwbouwwoningen bij zullen komen. "In 2024 werden er weer meer vergunningen verleend, maar dat zakte in 2025 weer in. Wil je echt meer woningen bouwen, zullen er toch echt meer vergunningen moeten worden uitgegeven."

Nederland verkoopt een deel van de aandelen van netbeheerder Tennet aan ABP, het grootste Nederlandse pensioenfonds. ABP neemt samen met de Noorse en Singaporese staatsfondsen bijna de helft van het Duitse deel van Tennet over. Dat heeft demissionair minister Heinen van Financiën bekendgemaakt aan de Tweede Kamer.

Met de overeenkomst komt een einde aan de jarenlange discussie over de positie van Tennet Duitsland. Er zijn miljarden aan investeringen in het Duitse elektriciteitsnet nodig, zowel op land als op zee. Het Nederlandse ministerie van Financiën is eigenaar van Tennet en voelde er weinig voor om die miljarden te blijven voorschieten.

Tennet ziet tegelijkertijd grote voordelen in de samenwerking met de Duitse netbeheerder. Vooral als het gaat om de aanleg van de infrastructuur op de Noordzee voor grote windparken.

9,5 miljard euro

Het Nederlandse ABP, het Noorse NBIM en het Singaporese GIC leggen 9,5 miljard euro neer voor het belang in Tennet Duitsland. Daarmee zijn volgens alle betrokkenen de financieringsproblemen voor Tennet Duitsland opgelost. Naast de infrastructuur op zee zijn er in Duitsland miljarden gemoeid met de aanleg van een gelijkstroomverbinding tussen het noorden en het zuiden van Duitsland.

Eerder was er nog sprake van een overname van Tennet Duitsland door de Duitse staat. Die zag daar uiteindelijk van af vanwege financiële problemen bij de Duitse overheid. Met de deelname van de particuliere investeerders zijn volgens minister Heinen ook de risico's voor de Nederlandse staat en daarmee de Nederlandse belastingbetaler weg.

Er staat nog wel 7,3 miljard euro op de Rijksbegroting die gereserveerd is voor Tennet Duitsland, maar de minister gaat ervan uit dat dat geld niet gebruikt hoeft te worden. De deelname van de Nederlandse, Noorse en Singaporese investeerders kan pas officieel worden bekrachtigd na goedkeuring van de Duitse toezichthouder. Naar verwachting is dat begin volgend jaar geregeld.

Voorlopig geen dividend

De investeerders hoeven tot 2030 niet te rekenen op dividend. Daarna is de verwachting dat dit wel mogelijk is.

De Duitse overheid heeft aangegeven toch interesse te hebben in een minderheidsbelang. Daarover beginnen binnenkort de onderhandelingen.

Er moet een gerechtelijk onderzoek komen naar elektronicaconcern Philips vanwege de problemen met slaapapneu-apparaten. Dat vindt beleggersvereniging VEB, die een verzoek heeft ingediend bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam. De beleggers vinden dat het bedrijf hen destijds niet goed heeft geïnformeerd.

In 2021 riep Philips wereldwijd miljoenen slaapapneu-apparaten terug omdat er schuimdeeltjes loskwamen. Het bedrijf verving ze door nieuwe.

Later werd duidelijk dat Philips waarschijnlijk al jaren wist dat de machines niet goed werkten. Daardoor liepen gebruikers jarenlang risico om schadelijke stoffen in te ademen.

'16 miljard euro schade'

De VEB vindt dat beleggers zijn benadeeld. De beurskoers daalde van 50 euro per aandeel naar minder dan 20 euro. Dat resulteerde in een totale schade voor beleggers van zo'n 16 miljard euro, zei de VEB destijds.

Als Philips informatie over de problemen eerder en completer had gedeeld, hadden beleggers mogelijk geen aandelen gekocht, redeneert de VEB. Als er een nieuw onderzoek komt, zouden ook gebruikers van de apparaten daar voordeel van hebben.

"We willen toetsen of Philips zijn zaken nu wel op orde heeft", zegt VEB-directeur Gerben Everts. "Als mensen weten dat hun apparaat nu wel goed werkt, kunnen ze beter slapen."

Slaapapneu

Bij slaap-apneu stop je vaak even met ademen terwijl je slaapt: 5 keer per uur of vaker. Je ademt 10 seconden of langer niet. Je kunt wakker schrikken, of niks merken en gewoon doorslapen.

Doordat je steeds even stopt met ademen, slaap je minder diep en goed. Overdag voel je je daardoor erg slaperig en moe. Je kunt prikkelbaar worden en concentratieproblemen krijgen.

Een slaapapneuapparaat zorgt er via een gezichtsmasker voor dat je de hele nacht zuurstof krijgt toegediend.

bron: Thuisarts.nl

Philips is het niet eens met de VEB en zegt zichzelf te zullen verdedigen. Het bedrijf benadrukt dat het alleen nog gaat om een verzoek tot onderzoek.

"De Ondernemingskamer moet eerst nog beoordelen of een verzoek gegrond is", zegt Philips. "Het verzoek kan dus ook worden afgewezen."

Ondernemers worden bestookt met neprecensies op Google, waarna ze een bericht krijgen: betalen om ze te laten verwijderen of om te voorkomen dat er nog meer negatieve recensies worden geplaatst. De NOS sprak met achttien bedrijven uit allerlei sectoren die met de chantage te maken krijgen: van bouwbedrijven tot slotenmakers, verhuurbedrijven en dakdekkers.

De bedrijven krijgen vaak tientallen slechte recensies op hun Google-profiel. Met dat profiel zijn ze vindbaar in de Google-zoekmachine en Google Maps. In veel gevallen krijgen ze daarna een WhatsAppbericht van een buitenlands telefoonnummer. "Daarin staat dat ze een bestelling hebben gekregen om slechte reviews te plaatsen", zegt Mike Kock, slotenmaker in de regio Zuid-Holland. "Het is aan jou of die bestelling doorgaat of niet. In andere woorden: of je betaalt."

De oplichters vragen vaak honderden euro's, blijkt uit WhatsAppgesprekken van meerdere slachtoffers die de NOS heeft ingezien. "Ik weet wel wat er gebeurt als je betaalt: dan trekken ze je helemaal leeg", zegt Kock. "Ik zei dat ik niet ga betalen. 'Weet je het zeker?', vroeg hij. 'Wacht even'. En een halfuur later had ik er weer vijftig recensies bij. Ik blokkeer deze nummers direct. Dan weten ze dat er bij mij niets te halen valt."

Nieuwe klanten blijven weg

De oplichters richten zich op bedrijven waarvoor de online score belangrijk is om nieuwe klanten te krijgen. De bedrijven kunnen de recensies niet zelf verwijderen. Ze zijn daarvoor afhankelijk van Google, waardoor het lang kan duren voordat alle nepreviews zijn weggehaald.

"In een paar minuten kregen we een stuk of dertig nepreviews", vertelt Esra Ersoy van een bedrijf uit Schiedam dat een verhuislift verhuurt. "Onze score ging van 5 sterren naar 3,9 sterren. Ik ben daardoor absoluut nieuwe klanten misgelopen. Zelfs een vaste klant vertelde dat hij twijfelde. Gelukkig had hij gezien dat ik onder de neprecensies had gereageerd dat het een lastercampagne was. Maar veel mensen kijken niet verder dan het aantal sterren."

"Het had zeker impact op de omzet", denkt ook dakdekker Kevin Güner uit Almere. "Uit het niets kreeg ik vijftig reviews van 1 ster. Daarna kwamen er minder kliks via Google en minder aanvragen. Een aantal klanten vroeg ook naar die reviews. Ze krijgen toch argwaan en terecht. Als ik iemand wil inhuren en zie allemaal reviews van 1 ster, ga ik ook twijfelen."

Ook het Google-bedrijfsprofiel van dakdekker Tahir werd bestookt met neprecensies, waarna hij werd benaderd door iemand die hem chanteerde:

"Ik dacht: dit kost me mijn naam straks", zegt timmerman Recep Yarar uit Tilburg. "Ik heb een stuk of zestig goede reviews van klanten. Toen de nepreviews werden geplaatst, ging mijn score omlaag van 5 sterren naar 4 of zo. Ze chanteren je: als je 300 euro betaalt, halen we het weg. En de eerlijke, hardwerkende ondernemer is de dupe. Ik heb een tijd lang bijna geen aanvragen gehad. Pas toen de neprecensies weg waren, kreeg ik weer opdrachten binnen."

De oplichters gaan vooral achter kleine bedrijven aan die erg afhankelijk zijn van online reviews, zoals aannemers, verhuisbedrijven en loodgieters, zegt de Amerikaanse onderzoeker Kay Dean tegen de NOS.

Onder de naam Fake Review Watch doet zij onderzoek naar neprecensies en chantage. "Ik heb over de hele wereld bedrijven gezien die het doelwit zijn van afpersers." Omdat de oplichters bij bedrijven in meerdere landen neprecensies plaatsen, kwam ze ook Nederlandse slachtoffers op het spoor.

Moeilijk contact met Google

Bedrijven kunnen de neprecensies melden via hun Google-profiel, maar ondernemers met wie de NOS sprak, vertellen dat het dagen, weken of soms maanden duurt voordat alle neprecensies zijn verwijderd. Veel slachtoffers geven aan dat een mens binnen een paar minuten zou kunnen zien dat het om neprecensies gaat, maar dat het enorm moeilijk of onmogelijk is om met Google in contact te komen.

Google zegt in een reactie dat het "meestal een paar dagen" duurt voordat een melding wordt beoordeeld, en dat het daarmee "snel actie" onderneemt. Het bedrijf geeft geen antwoord op de vraag hoe gedupeerde bedrijven direct met een Google-medewerker in contact kunnen komen.

"Ik hoor continu van gedupeerde bedrijven dat het een heel moeilijk en tijdrovend proces is", zegt onderzoeker Dean. "Google moet duidelijk meer doen. Dat ik deze netwerken van oplichters en afpersers kan vinden voordat Google ze ziet, laat duidelijk zien dat er een probleem is."

Voor het tweede jaar op rij daalt het aantal mensen met een studieschuld, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Zo'n 460.000 studenten die nu studeren, hebben dit jaar een studieschuld. Dat zijn er 150.000 minder dan in 2023, toen de basisbeurs opnieuw werd ingevoerd.

Dat minder studenten nu een lening aanvragen, komt door die heringevoerde basisbeurs. Studenten krijgen daardoor sinds twee jaar weer studiefinanciering bijgeschreven op hun rekening. De hoogte ervan is afhankelijk van de woonsituatie en soms van het inkomen van ouders.

In tegenstelling tot de schuldenberg van de huidige studenten, groeit de schuld van ruim 1,1 miljoen oud-studenten met een studieschuld de afgelopen jaren nog altijd gestaag door, stelt het CBS.

Een ton of meer

Het aantal mensen met een studieschuld van 50.000 euro of meer komt dit jaar uit op 146.000. Dat zijn er bijna 10.000 meer dan in 2024 en 113.000 meer dan tien jaar geleden. Ruim 3000 mensen hebben een studieschuld van een ton of meer.

Bij de meeste mensen ligt de studieschuld onder de 10.000 euro. 4 procent heeft minder dan 500 euro schuld.

Doordat de bedragen die worden geleend groter worden, stijgt ook de gemiddelde studieschuld. Die nam sinds 2015 toe van 5800 euro naar 18.200 euro in 2025.

Inflatie

Dat minder mensen een studieschuld hebben, is een duidelijk effect van het afschaffen van het leenstelsel, aldus CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. "Want dat leenstelsel zorgde lange tijd voor groei van de studieschuld."

Dat meer studenten nu een schuld van 50.000 euro of hoger hebben, komt volgens hem deels doordat het leven duurder is geworden, zoals de huren van studentenkamers. Maar vooral omdat er een groep is die tijdens het leenstelsel al studeerde en nu nog niet klaar is. "Die hebben dus deels nog voor hun studie en studentenleven moeten lenen."

Volgens de CBS-hoofdeconoom speelt ook de toegenomen rente op de studieschuld mee. Die steeg in 2024 van zo'n 0,5 procent naar 2,5 procent. "Als je dan niet genoeg aflost, kan dat er ook voor zorgen dat je studieschuld groeit, zelfs als je niet meer studeert."

De nieuwe basisbeurs is een prestatiebeurs: het gaat om een lening die wordt omgezet in een gift als het diploma binnen tien jaar wordt behaald.

Leenstelsel

Met de herintroductie van de basisbeurs kwam er een einde aan het leenstelsel dat in 2015 werd ingevoerd, waarbij studenten tegen een gereduceerd tarief geld konden lenen. Idee hierachter was dat studenten met welgestelde ouders zo geen bijdrage van de overheid nodig hadden, zodat dat geld kon worden ingezet om het onderwijs te verbeteren.

Al snel kwam er kritiek op het leenstelsel omdat studenten hoge schulden opbouwden. In 2021 besloot het kabinet daarom de basisbeurs te herintroduceren. Studenten die in de tussentijd gestudeerd hadden, ook wel de pechgeneratie genoemd, konden een tegemoetkoming tot 1400 euro krijgen.

Het is over en uit voor aardappelproducent CêlaVíta. Het bedrijf maakt definitief geen doorstart na het aangekondigde faillissement van vorige maand. Het is niet gelukt om bedrijven te vinden die de producent willen overnemen, meldt de curator.

Afgelopen maand keek hij of er andere bedrijven geïnteresseerd waren in een overname. In het begin leek dit nog hoopvol. Na het faillissement meldden zich snel meerdere kandidaten, maar daar is dus niets uit gekomen. Curator Frans Aartsen concludeert dat de doorstart niet is gelukt vanwege de omvang, het ingewikkelde productieproces en de complexe eigendomsstructuur van de fabriek.

Het productieproces in de fabriek in Wezep omvat het wassen van aardappelen in zout, vervolgens het sorteren, schillen en ook nog het pasteuriseren. Daar kwam bij dat de gebouwen en het terrein niet in bezit zijn van CêlaVíta zelf. Het bedrijf was al in handen van frietfabrikant McCain, maar die verkocht het begin maart van vorig jaar aan investeerder Nimbus.

Heel pijnlijk

Zo'n anderhalve maand geleden moest de producent - die door heel Europa aardappelen aan supermarketen, hotels, restaurants en de levensmiddelenindustrie levert - faillissement aanvragen. De productie van de fabriek kwam toen stil te liggen. De 171 medewerkers zijn toen ontslagen.

Margreet Pasman van vakbond FNV zei dat het faillissement niet als een verrassing kwam. "Het ging al langer slecht met de aardappelproducent. Ook voor de werknemers was dit niet iets nieuws, maar blijft het wel heel pijnlijk."

Voor verdere afhandeling staat een overleg met belanghebbenden gepland. Dit zijn onder andere McCain en Nimbus, maar ook de Belastingdienst. Volgens Aartsen leidt dit uiteindelijk tot ontmanteling van de fabriek.

Curator

De rechter wijst altijd een curator aan na een faillissement. Dat is vaak een advocaat die is gespecialiseerd in het faillissementsrecht. Hij of zij kijkt dan of er nog kopers zijn voor het bedrijf en hoe de schuldeisers een deel van hun geld terug kunnen krijgen.

Autogigant Stellantis schort de productie op in twee fabrieken in Italië en Frankrijk. Het bedrijf is eigenaar van merken als Opel, Peugeot, Citroën, Alfa Romeo, Jeep, Chrysler en Fiat.

Stellantis legt het werk op de locaties tijdelijk stil vanwege "de moeilijke marktomstandigheden in Europa", zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP.

Het bedrijf was voor de NOS nog niet bereikbaar voor een reactie. Vanaf eind september ligt het werk stil in de Italiaanse fabriek waar de Fiat Panda en Alfa Romeo Tonale worden gemaakt; in Frankrijk stopt het werk in de fabriek die Opels produceert.

De verkoop van Stellantis daalde in het afgelopen halfjaar met 8 procent tot 1,2 miljoen voertuigen. Stellantis heeft nog een aantal fabrieken in Europa, onder meer in Duitsland en Polen.

Niet langer duimendraaien langs de snelweg, tot je weer verder kan rijden. Ook niet een halve dag aan een trage laadpaal in een woonwijk hangen. Nee, je elektrische auto koppelen aan een snellader, boodschappen doen of snel wat eten en bij terugkomst is je auto opgeladen.

Supermarkten, fastfoodketens, bouwmarkten en winkelcentra willen snelladers voor elektrische auto's op hun parkeerterrein om klanten te trekken. Laadpaalexploitanten werken met gemeenten, vastgoedeigenaren en verschillende bedrijven aan een forse uitbreiding van het aantal snelladers in steden en dorpen.

Nederland heeft het hoogste percentage openbare laadpalen van Europa, tien op de duizend inwoners. Dat zijn wel bijna allemaal langzame laadpalen in woonwijken. Het percentage snelle laadpalen is hier juist het laagst. In Nederland is 3 procent van de laadpalen snel, in Duitsland 22 procent en in Frankrijk 19 procent.

De snelladers die er staan in Nederland zijn vooral te vinden bij tankstations langs de snelweg, maar dat gaat veranderen.

De Nederlandse exploitant van laadpalen Allego heeft net een contract afgesloten met bouwmarktketen Hornbach. Bij alle 19 vestigingen in Nederland komen in totaal 80 snelladers te staan. "De klant is hier al gauw een half uur in de winkel en dat is precies de tijd die nodig is om je auto volledig op te laden," vertelt Hornbach-manager Gerben van Heeren.

Ook Shell richt zich inmiddels op dit segment en heeft 363 snelladers geplaatst bij bouwmarkten van Gamma en Karwei.

Nieuwe markt

Het Franse snellaadbedrijf Electra wil in Nederland op korte termijn 100 nieuwe snellaadlocaties bouwen. De eerste laadpleinen bij fastfoodketen KFC zijn al klaar. Electra heeft recent vele honderden miljoenen euro's aan kapitaal opgehaald bij Nederlandse banken en het pensioenfonds PGGM om het aantal snelladers uit te breiden. Het bedrijf ziet een nieuwe markt in Nederland, nu elektrische auto's niet langer alleen voor welgestelde leaserijders beschikbaar zijn.

"We zijn begonnen met de voorlopers die een oprijlaan en zonnepanelen hebben om te kunnen laden. Dat is niet voor iedereen mogelijk. Nu elektrische auto's een massaproduct worden moeten we snellaadlocaties bouwen om iedereen de mogelijkheid te geven om te schakelen naar elektrisch rijden," zegt de baas van Electra in de Benelux, Louis-Charles Mosseray. In België heeft Electra al 120 locaties met in totaal 700 laadpalen. Die staan onder andere bij de supermarkten van Delhaize.

Waar het in Frankrijk en België al heel gebruikelijk is dat je bij grote supermarkten je elektrische auto snel kan opladen, komt dit in Nederland pas net op gang. Dat komt doordat Nederland er vroeg bij was. Op veel plekken waren al laadpalen geplaatst voordat de snelle laders ontwikkeld waren. Ook Albert Heijn, Jumbo en Plus gaan het aantal snelladers bij hun supermarkten de komende jaren fors uitbreiden.

Het Nederlandse Allego doet al zaken met de Franse supermarktketen Carrefour. In Nederland heeft het bedrijf nu snelladers op parkeerterreinen van winkelcentra in Amsterdam, Ede en Rosmalen.

De exploitanten hebben bij de aansluiting van snelladers net als andere bedrijven wel last van problemen op het elektriciteitsnet. Daarom worden de meeste snelladers tegenwoordig aangelegd in combinatie met een batterij, waardoor er een minder zware aansluiting nodig is. De batterij kan bijspringen bij een elektriciteitstekort en elektriciteit opslaan bij een overschot.

Pasje van de baas

De langzame laadpalen in woonwijken worden vaak gebruikt als mensen uit hun werk komen. Dat is ook het drukste moment op het elektriciteitsnet. Snelladers kunnen helpen problemen op het elektriciteitsnet tegen te gaan, denken de laadpaalbedrijven.

"Snelladers zijn efficiënter, want er kunnen veel meer mensen dagelijks gebruik van maken omdat de laadtijd relatief kort is," zegt algemeen directeur Jules Sommers van Allego Nederland.

Op dit moment is snelladen langs de snelweg nog wel vaak duurder dan langzaam laden in een woonwijk. De toenemende concurrentie bij snelladers kan de prijs omlaag duwen. Nu steeds meer particulieren een elektrische auto kopen, wordt er ook meer op de prijs van elektriciteit gelet. Automobilisten met een eigen auto moeten de elektriciteit zelf betalen en hebben geen pasje van de baas, zoals mensen met een leaseauto.

De Britse automaker Jaguar Land Rover (JLR) verlengt de productiestop tot 1 oktober na een cyberaanval eind augustus. In onder andere het Verenigd Koninkrijk, China, Brazilië en India worden er voorlopig nog geen auto's gebouwd.

De ontwikkelaar van de welbekende Range Rovers zegt hiertoe besloten te hebben om duidelijkheid te krijgen, "terwijl er gewerkt wordt aan een tijdschema voor het gefaseerd oppakken van onze activiteiten".

De cyberaanval van 31 augustus zou ernstige verstoringen veroorzaken in de retail- en productieactiviteiten. De grootste Britse autofabrikant nam vervolgens begin september het drastische besluit om de productie stop te zetten. Het zou tot morgen duren, maar is dus nu met een week verlengd.

Onzeker vooruitzicht

Alleen de fabrieken in het VK produceren ongeveer duizend auto's per dag. De 33.000 Britse medewerkers zijn gevraagd thuis te blijven. Het autoconcern verliest door de onderbreking dagelijks miljoenen ponden. Reden genoeg voor de minister van Economische Zaken en Handel Kyle om een bijeenkomst te organiseren met de leveranciers en om de fabrieken te bezoeken.

De impact van de aanval reikt echter verder dan JLR alleen. De hele toeleveringsketen ondervindt er hinder van. Medewerkers maken zich zorgen over hun toekomstperspectief.

Ruim 200.000 niet-JLR medewerkers zijn getroffen door de onderbreking en verschillende leveranciers hebben tijdelijk ongeveer 6000 medewerkers ontslagen of op non-actief gesteld, schreef SkyNews.

Wel of geen klantgegevens

"Direct na ontdekking van de aanval hebben we uit voorzorg onze systemen offline gehaald om de impact te beperken", zei JLR bij de bekendmaking van het lek. Wie achter de aanval zit, is niet bekend.

Aanvankelijk waren er geen aanwijzingen dat er gegevens buit waren gemaakt, maar later bleek dat wel het geval. "We denken nu dat sommige gegevens door de cyberaanval zijn getroffen." De automaker heeft niet bekendgemaakt om wat voor soort gegevens het gaat.

Ook is niet duidelijk of klantgegevens onderdeel uitmaken van het lek. Wel zegt het autoconcern dat het contact opneemt met getroffenen.

Op vragen van de NOS over de gevolgen voor Nederlandse leveranciers en klanten, kon een JLR-woordvoerder vanwege het lopende onderzoek geen antwoord geven.

Sinds 2008 is JLR in handen van de Indiase autofabrikant Tata Motors. JLR is niet het enige van origine Britse bedrijf dat getroffen is door een cyberaanval. Eerder werden winkelketens Marks and Spencers en detailhandel Co-op Group getroffen.

De Miljoenennota 2026 geeft een te rooskleurig beeld van de overheidsfinanciën. Die conclusie trekt de Algemene Rekenkamer.

Het kabinet gaat uit van een aantal miljardenbezuinigingen die niet zijn onderbouwd, zegt de Rekenkamer. Ook dreigt Nederland geld mis te lopen uit Europa.

Belangrijke uitgaven worden naar achteren geschoven, waarschuwt de Rekenkamer. Daardoor ziet de boekhouding er mooier uit dan de werkelijkheid.

Asiel en afdracht

Op het eerste oog is het Nederlandse huishoudboekje op orde, bleek op Prinsjesdag. Er wordt meer uitgegeven dan dat er binnenkomt, maar dat tekort valt nog binnen de Europese norm. De Nederlandse staatsschuld loopt op, maar is nog altijd laag in vergelijking met veel andere Europese landen.

Maar die cijfers zijn niet volledig, waarschuwt de Algemene Rekenkamer, die na Prinsjesdag elk ministerie een brief stuurt met aandachtspunten voor de begroting.

Zo gaat het kabinet uit van een grote besparing op asiel. In 2026 staat er nog 4 miljard begroot voor asielopvang. Een jaar later nog maar 1 miljard. De logica van de afgetreden asielminister Faber was dat er minder geld nodig zou zijn als er minder asielzoekers naar Nederland zouden komen. De cijfers van asielaanvragen geven daar echter geen aanleiding voor.

Daarnaast wijst de Rekenkamer op de ingecalculeerde bezuiniging op EU-afdrachten. Nederland betaalt jaarlijks geld aan Europa. Bij het aantreden van het kabinet-Schoof was de ambitie om een korting van 1,6 miljard te bedingen bij de EU. Vooralsnog is dat niet gelukt, maar het voordeeltje staat al wel in de begroting.

Kasschuiven

Andersom maakt Nederland nog wel aanspraak op geld uit Europa. Dat gaat om geld uit het Europese herstel- en veerkrachtfonds, bedoeld om lidstaten te helpen met verduurzamen en digitalisering.

Nederland kreeg al eerder geld uit dit fonds en rekent nu nog op 2,9 miljard euro, blijkt uit de begroting. Dan moet er wel verantwoording worden afgelegd over hoe eerdere bijdragen uit dat fonds besteed zijn. Al dit voorjaar waarschuwde de Rekenkamer ervoor dat Nederland die verantwoording niet op orde heeft.

Een ander punt van zorg is het zogenoemde kasschuiven. Het demissionaire kabinet kiest ervoor om meerdere ingeplande investeringen één of meerdere jaren op te schuiven. Minder uitgaven in 2026 zorgen voor een positiever plaatje, maar de Rekenkamer wijst erop dat daarmee een volgende kabinet met deze kosten wordt opgezadeld.

Defensie

Het demissionaire kabinet wil grote beslissingen overlaten aan de nieuwe Tweede Kamer en presenteerde daarom op Prinsjesdag een beleidsarme begroting. Daardoor ontbreken in de begroting extra uitgaven voor Defensie. Afgelopen zomer zette Nederland een handtekening onder de NAVO-afspraak om meer uit te geven aan defensie.

Op lange termijn zou dat mogelijk gaan om jaarlijks 19 miljard euro. Deze miljarden zijn nog niet opgenomen, maar kunnen de begroting nog op z'n kop zetten, waarschuwt de Rekenkamer.

Waar dat geld vandaan moet komen is een heikel punt in de verkiezingen. Zo pleit het CDA voor een 'vrijheidsbijdrage', een verhoging van de belasting om de extra defensie-uitgaven te kunnen doen. GroenLinks-PvdA is ook voor meer defensie-uitgaven, maar niet ten koste van sociale zekerheid. VVD wil juist wel bezuinigen en niet de belastingen verhogen.

De economie is in april, mei en juni harder gegroeid dan in eerste instantie gedacht. Bij een tweede berekening van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) kwam de groei in het tweede kwartaal van dit jaar uit op 0,2 procent. Dat was bij de eerste berekening 0,1 procent.

De grotere groei komt vooral doordat huishoudens in het tweede kwartaal meer hebben uitgegeven dan in eerste instantie was berekend. Ook gaf de overheid wat meer geld uit en bleken bedrijven iets meer te hebben geïnvesteerd.

Het CBS komt anderhalve maand na de eerste berekening over de economische groei altijd met een tweede berekening. Dat komt omdat het statistiekbureau dan meer informatie heeft binnengekregen over de bouw, zakelijke dienstverlening, horeca, overheid, zorg en financiële instellingen.

Hogere lonen

Dat consumenten meer uitgaven kan te maken hebben met een iets beter gevulde portemonnee. Tegelijk met de tweede berekening van de economie publiceerde het CBS vandaag ook de cijfers over het zogenoemde reële beschikbare inkomen van huishoudens in het tweede kwartaal.

Dat lag 2,8 procent hoger dan een jaar geleden. De inkomensgroei schrijft het CBS vooral toe aan de stijging van de lonen voor werknemers en hogere uitkeringen. Voor het reële beschikbare inkomen corrigeert het CBS de inkomens voor de prijsstijgingen.

In het tweede kwartaal kregen ook meer mensen een baan. Het aantal banen steeg in deze maanden met 28.000 vergeleken met het eerste kwartaal Dit waren 4000 banen meer dan uit de eerste berekening.

De zorgpremie bij DSW blijft volgend jaar gelijk. De zorgverzekeraar maakt ieder jaar als eerste de nieuwe tarieven bekend. Andere zorgverzekeraars zitten doorgaans in de buurt van deze nieuwe prijs.

De zorgpremie blijft volgend jaar 158,50 euro per maand bij DSW. De premie stijgt niet omdat er een fors overschot is in het Zorgverzekeringsfonds. Dat fonds wordt gevuld met inkomensafhankelijke premies die via werkgevers worden afgedragen. Naast de rechtstreekse zorgpremies van klanten krijgen zorgverzekeraars geld uit deze pot.

Dit jaar zit er in dat potje meer geld en blijft de premie gelijk. Als een zorgverzekeraar meer geld uit het Zorgverzekeringsfonds krijgt, is deze verplicht om hiermee de premiestijging voor de klanten te dempen.

Meevaller

DSW-directeur Aad de Groot spreekt van een eenmalige meevaller. Als deze meevaller er niet was geweest, dan had DSW de premie met zes euro verhoogd.

"De zorgkosten blijven stijgen als we niets doen," zegt de Groot, "Als de kosten stijgen, zal de premie ook alleen maar hoger worden. Het is dus niet uitgesloten dat de premie de jaren daarna weer gaat stijgen."

Uit onderzoek van Independer blijkt dat de zorgpremie harder stijgt dan andere kosten voor het dagelijks leven. Sinds 2016 is de zorgpremie met 53 procent gestegen. In diezelfde periode was de algemene prijsstijgingen, de inflatie, 33 procent.

De andere zorgverzekeraars zullen de komende weken ook hun premies bekendmaken. Uiterlijk 12 november moeten die gepubliceerd zijn.

Chipfabrikant Nvidia heeft een megadeal gesloten met OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. Dat melden de twee bedrijven in een gezamenlijke verklaring.

De Amerikaanse chipmaker gaat 100 miljard dollar steken in OpenAI. Het techbedrijf heeft toegezegd om miljoenen aan AI-chips van Nvidia te kopen.

Daarnaast komt er een nieuw datacenter en gaat Nvidia een speciale chip lanceren. Jensen Huan, de hoogste baas van Nvidia, noemt de deal "de volgende stap vooruit".

Kunstmatige intelligentie

Nvidia is het waardevolste beursgenoteerde bedrijf ter wereld: de aandelen zijn ruim 4300 miljard dollar waard. De chips van het bedrijf zijn nodig voor de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, waardoor het bedrijf de afgelopen jaren een enorme groei doormaakte.

OpenAI is vooral bekend van ChatGPT. Met die AI-chatdienst brak het bedrijf eind 2022 door. Inmiddels heeft OpenAI ook andere tools gelanceerd, waaronder AI-videomaker Sora.

OpenAI heeft naar eigen zeggen iedere week 700 miljoen actieve gebruikers.

Afgelopen week belde de Amerikaanse president Trump met premier Modi van India om hem te feliciteren met zijn 75ste verjaardag. Even was de kou uit de lucht tussen de twee wereldleiders, die de laatste maanden steggelen over handelsdeals, importheffingen en een mogelijke Nobelprijs.

Lang duurde de rust niet, want nog voor de week voorbij was, was daar de volgende klap voor India. Trump wil het onder Indiërs populaire visum voor kennismigratie verder ontmoedigen door de kosten voor Amerikaanse werkgevers te verhogen naar 100.000 dollar.

"Een van mijn promovendi belde mij gisteravond in paniek op, omdat hij op het punt staat naar de Verenigde Staten te vertrekken en nu twijfelt over zijn toekomst", zegt hoogleraar scheikunde Sajesh Thomas.

Terwijl hij op weg is naar zijn volgende les op de prestigieuze campus van het Indian Institute for Technology in Delhi licht hij toe: "Ik heb het hem afgeraden om te gaan. De VS onder Trump is te onzeker geworden."

American Dream

Voor ambitieuze Indiërs in de techindustrie, wetenschap of medische wereld is het H-1B-visum het startpunt voor het verwerven van Amerikaans staatsburgerschap. Kennismigranten hopen als ze met het visum op zak eenmaal de VS binnen zijn in zes jaar een permanente verblijfsvergunning te krijgen, zodat hun 'American Dream' niet hoeft te eindigen.

"In de jaren 90 kwamen Amerikaanse bedrijven massaal naar India. Voor lokale Indiase werknemers werd het een droom om uiteindelijk gerekruteerd te worden voor het hoofdkwartier", legt techconsultant Faisal Kawoosa uit. "Want daar ben je bij de bron van technologische innovatie."

Van de 85.000 H-1B-visa die vorig jaar verstrekt werden, ging meer dan 70 procent naar Indiase kennismigranten. Op afstand volgen de Chinezen met 12 procent.

Uitwijken naar Europa

Op de campus van het IIT in New Delhi lijken de meeste studenten niet erg onder de indruk van het nieuws uit de VS. Bachelorstudent Satyam is bezig aan zijn laatste jaar en weet nu al dat hij bij een bedrijf in Mumbai terechtkan. "De Amerikaanse technologiebedrijven komen naar de campus om te rekruteren, maar ik denk dat ik nu betere kansen heb in India."

De 17-jarige Sameeksha is net begonnen aan haar studie, ze denkt dat door de onzekere tijden in de VS steeds meer Indiase studenten naar Europa zullen uitwijken. "Een generatie voor ons had als doel om naar Amerika te gaan, maar nu lijkt het Verenigd Koninkrijk of Duitsland een veel betere optie."

Grote paniek

Onder Indiase migranten die al in de VS werken, was de paniek groot dit weekend. Minister van Handel Lutnick suggereerde dat er jaarlijks 100.000 dollar betaald moest worden voor elke bestaande visumhouder over een periode van zes jaar.

Bedrijven zoals JPMorgan en Microsoft adviseerden daarop hun werknemers het land niet te verlaten of zo snel mogelijk voor het verstrijken van de deadline om middernacht 21 september terug te zijn.

Het leidde tot paniek op vluchten van de Verenigde Staten naar India. Indiase passagiers wilden van boord om te voorkomen dat ze bij terugkomst tegen een enorme rekening zouden aanlopen. Vandaag begint met het feest Navratri, waarin veel Indiërs vasten, het Indiase seizoen vol feestdagen. Veel mensen willen dan bij hun familie zijn.

Later verduidelijkte het Witte Huis dat het om een eenmalige betaling gaat voor nieuwe H-1B-visumaanvragen. Toch blijft het spannend voor Indiase migranten die zich overgeleverd voelen aan de grillen van Trump. "Er zullen bedrijven zijn die de 100.000 dollar kunnen betalen, maar veel meer kunnen dat niet", denkt Kawoosa.

Eigen kracht

Wat er ook besproken is tijdens het telefoontje van beide regeringsleiders begin vorige week, in Delhi leek men niet op de hoogte te zijn van de plannen van Trump. Oppositieleider Rahul Gandhi noemde Modi op X daarom een "zwakke leider". Want wat heb je aan een innige vriendschap als dat niks oplevert voor je onderhandelingspositie?

Je kunt geen overtuigend buitenlandbeleid bouwen op knuffels en mooie woorden, refereerde de leider van de Congrespartij Mallikarjun Kharge aan de eens zo innige band tussen Trump en Modi.

De premier zelf herhaalde nog maar eens dat India vooral op eigen kracht moet vertrouwen. "Onze enige vijand is afhankelijkheid van een ander land", zei hij.

Om de boodschap van zelfredzaamheid kracht bij te zetten kwam Modi met extra belastinghervormingen. Daardoor moet vooral de prijs van dagelijkse levensbehoeften zoals zuivel en verzorgingsproducten dalen, zodat iedereen in India de voordelen deze feestdagen in de portemonnee voelt.

Tata Steel heeft het werken met staalslakken ten onrechte als niet gevaarlijk bestempeld en moet medewerkers die betrokken zijn bij de productie ervan per direct beter beschermen. Dat schrijft staatssecretaris Aartsen (VVD) in een brief aan de Tweede Kamer. Staalslakken worden vanaf nu bestempeld als een gevaarlijke stof die irriterend kan zijn voor luchtwegen en ogen.

Zonder voorzorgsmaatregelen, zoals brillen, mondkapjes en gesloten vervoer, mogen medewerkers er niet meer mee werken. Het ministerie werkt nog aan definitieve regels, schrijft Aartsen.

Tata Steel laat in een reactie weten dat het bedrijf zich aan de Europese regelgeving houdt. Ook betwist Tata de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Wel zegt het bedrijf maatregelen te nemen om werknemers te beschermen.

Eerder verbood Aartsen al het gebruik van staalslakken op risicovolle plekken in de openbare ruimte voor ten minste een jaar. Aartsen schreef in juli dat rapporten en signalen uit de praktijk wijzen op gezondheidsrisico's voor mens en dier op plekken waar staalslakken worden gebruikt.

Het 'verbod' werd vanwege economische belangen afgezwakt, ontdekte Nieuwsuur:

Aartsen concludeerde dat met de huidige regels geen veilig gebruik van staalslakken te garanderen is en stelde een pauze van een jaar in, waarin risico's beter worden onderzocht.

In de Kamerbrief bevestigt de staatssecretaris dat medewerkers zonder de juiste maatregelen risico's lopen bij de productie. Tata Steel heeft niet voldaan aan eisen voor de gevaarindeling van stoffen volgens de Europese regels, de zogenoemde CLP-verordening, zoals Nieuwsuur eerder al meldde.

Wat zijn staalslakken?

Bij de productie van staal ontstaan staalslakken, een grijs, steenachtig materiaal dat zware metalen bevat. Tata Steel kan er niets mee, maar produceert wel zo'n 650.000 ton staalslakken per jaar. Dat komt neer op zo'n 26.000 vrachtwagens. Deze staalslakken worden onder meer toegepast als zandvervanger bij de aanleg van wegen en paden.

De Nederlandse overheid stimuleert de zogeheten circulaire economie: afval moet zoveel mogelijk worden hergebruikt. Bedrijven die staalslakken produceren en verkopen bestempelen het daarom graag als bouwmateriaal en niet als afval.

Maar bij bepaalde toepassingen van staalslakken kunnen risico's ontstaan voor de gezondheid en leefomgeving, als onvoldoende rekening wordt gehouden met de eigenschappen van het materiaal en regels niet worden nageleefd.

Eerder maakte Aartsen - tegen de wens van de Kamer - wel een uitzondering op het gebruik van staalslakken in groot oppervlaktewater.

Hij zei in juli dat onderzoek geen gezondheids- of milieurisico's heeft aangetoond, tot teleurstelling van belanghebbenden in de regio rond de Ooster- en Westerschelde. Zij hebben grote zorgen sinds het RIVM concludeerde dat er schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken in contact komen met regen- en grondwater.

Dit kan op locaties waar het is gebruikt leiden tot massale vissterfte of het lekken van zware metalen in de grond. Ook kunnen mensen klachten krijgen zoals bloedneuzen. Aartsen wil nog deze week met betrokkenen in gesprek gaan en naar oplossingen zoeken.