Ondanks alle onzekerheid door de handelsoorlog tussen Europa en de Verenigde Staten, hebben Nederlandse bedrijven in juni toch meer spullen naar het buitenland verstuurd. Die maand lag de export 1,8 procent hoger dan een jaar eerder.

Ook groeide de export in juni vergeleken met mei, zo blijkt uit nieuwe gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In juni werden vooral meer machines, transportmiddelen en voedings- en genotmiddelen in het buitenland verkocht.

In de maandelijkse exportcijfers worden diensten niet meegeteld, die berekent het CBS per kwartaal. De export van goederen is bijna drie kwart van de totale export.

Naast de export werden er in juni ook meer goederen uit het buitenland gekocht. Dit lag 4,9 procent hoger dan een jaar geleden. Er werden vooral meer delfstoffen, voeding- en genotsmiddelen, machines en transportmiddelen geïmporteerd.

Alle dochterbedrijven van het schoenenmerk Van Lier zijn failliet verklaard. Dat meldt de rechtbank Zeeland-West-Brabant. Dit jaar werd bekend dat het bedrijf het financieel zwaar had.

Het is nog onbekend hoe ver het faillissement reikt, omdat de uitspraak alleen betrekking heeft op de dochterbedrijven van het bedrijf uit Loon op Zand, niet op het moederbedrijf. Dat meldt de alternatieve beurswebsite Bondex.

Het familiebedrijf leed het afgelopen jaar bijna een miljoen euro verlies, kon de coronaschuld niet meer afbetalen en sloot in mei alle zeven fysieke winkels. Wel waren de schoenen nog te koop in winkels die ook andere merken verkopen en was de webshop nog open. Inmiddels is ook de webshop niet meer bereikbaar, die vermeldt 'Service Temporarily Unavailable'.

Ondernemers controleren zelden of nooit hun eigen bedrijfsgegevens in het handelsregister. De Kamer van Koophandel (KvK) roept alle 2,7 miljoen ondernemers in Nederland op om dat begin september wel te doen. Dan veranderen de zogenoemde SBI-bedrijfscodes en kan het zijn dat een ondernemer niet goed geregistreerd staat.

SBI staat voor Standaard Bedrijfsindeling. Deze codes zijn gekoppeld aan de omschrijving van bedrijfsactiviteiten en worden op veel plekken in Nederland gebruikt. "Bijvoorbeeld door gemeenten om parkeervergunningen uit te geven, maar het heeft ook invloed op vergunningen en financieringen", zegt Sebastiaan van Hattum van de Kamer van Koophandel in het NOS Radio 1 Journaal.

"Op het moment dat je verkeerd geregistreerd staat, kan dat gevolgen hebben en loop je zelfs het risico op een boete", zegt Van Hattum. Ook kan een verkeerde registratie problemen geven bij bijvoorbeeld het aanvragen van een vergunning of subsidie en het kan gevolgen hebben voor belastingtarieven of pensioenpremies.

Elke 15 jaar gewijzigd

De SBI-bedrijfscodes worden eens in de 15 jaar gewijzigd. Dit gebeurt niet alleen in Nederland, maar in heel Europa omdat er nieuwe bedrijfsactiviteiten ontstaan en oude verdwijnen. "Zo hadden we 15 jaar geleden nog geen streamingsdiensten, maar gingen we naar de videotheek. Onze administratie moet mee met die veranderingen", legt Van Hattum uit.

Sommige codes worden opgesplitst, samengevoegd, gewijzigd of veranderen helemaal. Zo zijn er nu nog twee aparte codes voor online verkoop en verkoop via fysieke winkels. Vanaf september wordt daarvoor nog maar één code gehanteerd.

De afgelopen maanden zag de Europese Commissie een forse toename van de import uit China. Sommige producten werden meer dan twintig keer meer geïmporteerd dan een jaar geleden. De prijzen van sommige producten lagen ook veel lager. Ondernemingsorganisaties maken zich grote zorgen.

Sinds de Verenigde Staten hoge heffingen invoerden op Chinese producten is de vrees dat deze tegen bodemprijzen de Europese markt op komen. De eerste geluiden hierover uit het bedrijfsleven zijn hoorbaar.

Vooral machines en chemische producten werden het afgelopen halfjaar veel meer geïmporteerd. Zo werd een groep chemische stoffen ruim 36 keer meer uit China gehaald dan een jaar geleden, tegen een 95 procent lagere prijs. Industriële robots werden bijna 8 keer meer uit China gehaald, tegen een gemiddeld 29 procent lagere prijs.

Sinds eind april houdt de Europese Commissie nauwkeurig bij hoeveel producten uit China komen en tegen welke prijzen. Het is nog te vroeg om te concluderen dat er sprake is van 'dumping', zeggen deskundigen, maar volgens ondernemersvereniging in handel en logistiek EvoFenedex zijn de cijfers zorgwekkend.

Ook branchevereniging voor technologische industrie FME maakt zich zorgen. "We krijgen steeds meer signalen van leden over concurrerende machines uit China die voor prijzen worden aangeboden die soms meer dan 50 procent lager liggen dan bij vergelijkbare Europese machines van een A-merk", zegt een woordvoerder. "In sommige gevallen wordt zelfs tot 40 procent onder de oorspronkelijke offerteprijs gezakt. Dit wijst op een agressieve prijsstrategie."

Ook ondernemer Remco Valk ziet afgelopen maanden een verandering. Zijn bedrijf verkoopt robots die lassen. Het aanbod aan Chinese robots zag hij al langer stijgen. "Ik zie al jaren dat Chinese concurrenten een zeer agressieve prijsstrategie hanteren en de afgelopen maanden zie ik dat ze daarnaast aan een veel agressievere marketing doen via social media."

Chinese robots

Dat de eerste geluiden uit de machine/robotsector komen, is niet gek. Robotica is een van de tien belangrijkste sectoren in China's nationale industriestrategie 'Made in China 2025'.

Chinese meerjarenplannen gaan gepaard met flinke staatssteun, van goedkope leningen en subsidies tot belastingvoordelen. En dat niet alleen: opleidingsprogramma's worden aangepast om het juiste talent voort te brengen en onderzoeksfaciliteiten te openen.

Al deze stimulansen hebben geleid tot een gigantische toename van robotica-bedrijven. Volgens Chinese statistieken telde China vorig jaar ruim 451.000 bedrijven in de intelligente roboticasector, een verdrievoudiging ten opzichte van 2020.

Overproductie

Dit soort innovatie- en productiewedlopen, waarbij lokale overheden allemaal het beste resultaat aan Peking willen kunnen melden, gaan vaak gepaard met inefficiëntie en overproductie. Lokale overheden kampen daardoor met grote schulden en bedrijven kunnen hun producten niet kwijt. Daardoor is er een felle prijzenoorlog in China, die volgens president Xi de economie schaadt.

Onlangs waarschuwde de Communistische Partij dat agressieve prijsverlagingen en oneerlijke concurrentie winstmarges onder druk zetten en economisch herstel bemoeilijken. Het was een duidelijke oproep om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen en overproductie tegen te gaan.

Nog geen maatregelen

Vanwege de Chinese overproductie en de handelsoorlog met de VS is de verwachting dat er de komende tijd nog veel meer Chinese producten tegen lage prijzen naar Europa komen. Volgens de Europese Commissie is het nu nog te vroeg om brede maatregelen te nemen. Wel worden met name de chemie- en machinesector in de gaten gehouden.

De Europese Commissie heeft al voordat president Trump zijn handelsoorlog begon veel gedaan om de Europese industrie te beschermen tegen Chinese concurrentie. Zo gelden er importheffingen op Chinese elektrische auto's van 45 procent.

Ook zijn er importheffingen ingevoerd voor houtproducten uit China, zoals parketvloeren en multiplex, van tussen de 21 en 62 procent.

Die bescherming van de industrie heeft wel een keerzijde voor consumenten: duurdere producten. "Ik snap dat de EU Europese fabrieken wil verdedigen", zegt Alex Oldyck van multiplex-importeur De Gouw Handelmaatschappij. "Maar dit drijft de prijs in sommige gevallen ontzettend op voor klanten en Europese producenten bieden niet altijd een passend alternatief."

Volgens hem is overschakelen op Europees hout niet altijd een optie vanwege capaciteitsbeperkingen. "Fabrieken in Europa draaien vaak al op volle capaciteit. Je kan nu niet zomaar alles uit Europa halen. Wanneer China prijstechnisch niet meer interessant is, zullen importeurs hun heil zoeken in andere Aziatische landen, zoals Indonesië of Maleisië."

Aardappelproducent CêlaVíta is failliet, meldt Omroep Gelderland. Het bedrijf kampte al langere tijd met financiële problemen. CêlaVíta leverde voorgesneden aardappels en al gekruide aardappelproducten aan supermarkten, hotels en restaurants in heel Europa. Het Nederlandse bedrijf, gevestigd in Wezep, werd in 1967 opgericht.

CêlaVíta was vanavond niet bereikbaar voor commentaar.

Recent kondigde het bedrijf nog een reorganisatie aan, schrijft Omroep Gelderland, waarbij CêlaVíta zich meer wilde gaan richten op friet.

Ruim een maand geleden wezen werknemers van de aardappelproducent het eindbod voor een nieuwe cao af. De meerderheid van de werknemers was toen voor het voeren van acties, aldus FNV.

Nog veel onduidelijk

Wat er met de circa 200 werknemers gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. Volgens de regionale omroep zijn ze vanmiddag op de hoogte gesteld van het faillissement en hoeven ze de komende tijd in ieder geval niet te komen werken. Binnenkort vindt er een gesprek plaats met de curator over vervolgstappen.

CêlaVíta was sinds 2012 in handen van het Canadese frietfabrikant McCain, maar werd ruim een jaar geleden gekocht door investeerder Nimbus.

Met het eind van de zomer in zicht maken appel- en perentelers zich op voor het begin van de oogst. In sommige delen van Europa is de opbrengst dit jaar waarschijnlijk een stuk minder. Zo had een aantal Balkanlanden last van koude perioden in het voorjaar, precies wanneer de fruitbomen in bloei staan. Daarentegen zien Nederlandse telers juist een prima plukjaar tegemoet.

De wereldwijde branchevereniging verwacht dat het aantal appels bij Nederlandse telers dit jaar met 17 procent toeneemt, voor peren is dat 8 procent. Maar die extra opbrengst betekent niet meteen meer inkomsten voor de teler en lagere prijzen in de supermarkt.

Droger en warmer

Bij een groter aanbod gaat de prijs van een product normaal gesproken naar beneden. De prijzen voor telers worden dus lager als er meer appels zijn. Zij verkopen hun fruit tegen lagere prijzen aan supermarkten en marktkooplui. Dat geldt waarschijnlijk ook voor Sjoerd Cruijsen, die samen met zijn broer een fruitbedrijf heeft in het Gelderse Dreumel.

Hij heeft een goed jaar achter de rug en verwacht meer appels en peren te oogsten. "Dit jaar is het iets droger en warmer geweest. Vorig jaar hadden we veel kou, hagel en regen." Een kilo appels leverde vorig jaar gemiddeld 75 cent op voor telers, schat hij. "Maar het verschilt erg, bijvoorbeeld per soort."

Dit jaar verwacht hij iets minder opbrengst. "Dat is ieder jaar afhankelijk van hoeveel er komt, maar we doen ons best om te zeggen van: hé, we willen wel een marge halen. Er moet wel iets overblijven voor ons."

Volgens Cindy van Rijswick, groente- en fruitspecialist bij RaboResearch, heeft de fruithandel in het algemeen lage winstmarges. "Ze moeten heel efficiënt werken om die gezond te houden."

Lekker zoet fruit

De supermarkt bepaalt uiteindelijk prijs van een stuk fruit in de schappen. En die zal niet direct worden verlaagd. "Bovenop die telersprijs komen nog heel veel andere kosten. Zoals de distributie, sorteren en verpakken. Die kosten zijn heel erg gestegen de afgelopen jaren, en een groot deel van de uiteindelijke winkelprijs zal daarvan afhangen," zegt Van Rijswick.

Marktkoopman Frits van Hezik koopt zijn appels rechtstreeks bij de teler. Ook hij ziet de gestegen kosten voor iedereen in de keten. Hij verkoopt goed, maar ook zijn kosten zijn gestegen. "Er zit veel werk in het telen van fruit."

Volgens supermarktketen Jumbo is het afwachten of de goede oogst daadwerkelijk effect heeft op de prijzen. "Dat hangt af van ontwikkelingen in de markt en bijvoorbeeld kostprijswijzigingen in de keten," laat een woordvoerder weten. Albert Heijn benadrukt ook dat er meerdere factoren meespelen bij het bepalen van de prijs.

Ook de kwaliteit van de appels en peren is dit jaar erg goed, zegt John Kusters van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO). De suikers zijn goed ontwikkeld en daarom verwacht hij lekker zoet fruit dit jaar.

Bijzonder appeltje

Een andere factor bij de fruitprijs is volgens onderzoeker Van Rijswick de strategie van een supermarkt. "Elke supermarkt heeft een andere. Zien ze appels als een product om mensen naar de winkel toe te lokken, dan zullen ze de prijs misschien wat lager houden dan een supermarkt die een bijzonder appeltje aanbiedt voor een wat hogere prijs."

Als een supermarkt veel appels inkoopt kunnen ze ook acties inzetten om klanten naar de winkel te lokken. "Die kopen dan ook andere spullen waar een supermarkt misschien meer op verdient."

Het grootste deel van de appels in de supermarkt is Nederlands, volgens Van Rijswick zo'n 90 procent. Een klein deel gaat de grens over, naar bijvoorbeeld Duitsland. Bijna alle peren die in Nederland worden geproduceerd worden geëxporteerd.

Kusters van brancheorganisatie NFO maakt zich wel zorgen. Hij ziet dat er langzaamaan minder fruit wordt gegeten door Nederlanders, terwijl dat wel hoort bij een gezonde levensstijl. "De consument kijkt alleen naar de prijs."

Wat als het nationale statistiekbureau maar ongunstige cijfers blijft publiceren over de kosten van het levensonderhoud en de werkeloosheid? Dan vervang je de directeur, en wel door iemand die vindt dat de prijzen juist dalen en de werkloosheid ook.

Zelfs in eigen kring werd verrast gereageerd toen de Amerikaanse president Donald Trump het hoofd van het Amerikaanse statistiekbureau Bureau of Labor Statistics twee weken geleden ontsloeg.

Hij was niet blij met de magere cijfers over het aantal banen in de afgelopen maanden. Directeur Erika McEntarfer werd per direct ontslagen, omdat het bureau onder haar leiding volgens Trump "nepcijfers" naar buiten bracht.

Vannacht meldde de president dat hij E.J. Antoni heeft aangesteld als haar opvolger bij het Bureau of Labor Statistics. "Onze economie is booming en E.J. zal ervoor zorgen dat de cijfers hierover eerlijk en accuraat zijn", schreef Trump op sociale media.

Staatskapitalisme

In de VS verzamelt het Bureau of Labor Statistics alle belangrijke economische cijfers: over werkloosheid, banen, lonen en inflatie, net zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek dat in Nederland doet. Omdat dergelijke bureaus onafhankelijk moeten kunnen opereren, houdt de politiek er doorgaans afstand van.

In de VS lijkt dit nu dus te veranderen. En daarover maken investeerders zich volgens de Financial Times grote zorgen. De macro-economische cijfers uit de VS worden "gepolitiseerd", schreven economen van Rabobank. "De VS marcheert met het statistiekbureau richting staatskapitalisme", meent The Wall Street Journal.

Conservatieve denktank

De zorgen zijn er niet alleen omdat McEntarfer zonder enig bewijs voor gesjoemel met cijfers aan de kant is geschoven, maar ook vanwege de achtergrond van de 37-jarige Antoni. Hij is hoofdeconoom van The Heritage Foundation, een conservatieve denktank die zich sterk maakt voor een terugtrekkende overheid, toekomstige leiders wil opleiden en conservatieven mobiliseren.

The Heritage Foundation hielp ook bij het zogenoemde Project 2025, dat verkiezingsbeloften van Trump direct na zijn aantreden hielp omzetten in beleid. Hierdoor ondertekende Trump in zijn eerste twee maanden een recordaantal decreten.

Correspondent Rudy Bouma legde tijdens de verkiezingen uit wat Project 2025 precies inhield:

De vraag is of de financiële markten de cijfers van het Amerikaanse statistiekbureau nog voor waar aannemen als de hoofdeconoom van deze denktank er de leiding heeft. Antoni is nogal kritisch over het Bureau of Labor Statistics: "valse flauwekulnummers" en een "willekeurige getallen-generator", zo oordeelde hij op sociale media.

Want waar de de inflatie dit jaar alleen in maart een kleine daling liet zien, schreef Antoni eind juli dat de inflatie al het hele jaar daalt. Hij sprak van "werkelijk opmerkelijke vooruitgang" onder Trump. De minder snel groeiende werkgelegenheid in juni noemde hij juist een "homerun" voor de president.

Kwaliteit van de cijfers

Antoni beweerde vorige week dat er een "betere manier is om data te verwerken en te verspreiden" zonder aan te geven hoe. Hij noemde dit wel "de taak voor de volgende baas van het BLS".

Afgezien van de aanstelling van Antoni zijn er ook zorgen over de werkwijze van het statistiekbureau. De prijzen worden nog altijd vooral handmatig verzameld. Medewerkers vragen elke maand de prijs op van gemiddeld 840.000 artikelen. Ongeveer 300.000 winkels verspreid over de VS worden gebeld of bezocht.

Maar mede door bezuinigingen ontbreken er de laatste tijd steeds vaker prijzen van producten uit alle verschillende staten. "De Amerikaanse statistieken zijn gelukkig nog lang niet zo twijfelachtig als de Argentijnse cijfers of de Chinese data. Maar hoe kunnen de Fed en investeerders de juiste beslissingen nemen als er zorgen zijn over de kwaliteit van de cijfers?", vragen economen van Rabobank zich af.

Betrouwbaar of loyaal?

Ook de Fed ligt als onafhankelijke centrale bank onder vuur bij Trump. De president uit al maanden zware kritiek op voorzitter Jerome Powell omdat de bank de rente niet verlaagt, een vurige wens van Trump.

Hij maakt Powell uit voor "domkop", "dwaas", "enorme loser" en "Trump-hater". Volgens Amerikaanse media heeft de president al een lijstje gemaakt met potentiële opvolgers voor Powell, die hij wel wil maar niet kan ontslaan.

De Amerikaanse president Trump ruziet met Fed-voorzitter Powell op een bouwplaats:

Of de nieuwe statistiekbaas Antoni de inflatiecijfers, die voor het rentebeleid van de Fed belangrijk zijn, beter en betrouwbaar kan maken, wordt betwijfeld. "Je wilt niet iemand alleen omdat hij al lang loyaal is maar niet de juist ervaring heeft", zei hoofdeconoom Feroli van de Amerikaanse bank J.P. Morgan in The New York Times.

Vanmiddag verschijnen nieuwe cijfers over de inflatie in de VS. Die moeten vooralsnog op de oude manier zijn berekend. De Senaat moet de aanstelling van Antoni nog goedkeuren.

President Trump heeft een verhoging van de importheffingen voor China met negentig dagen uitgesteld. Vandaag zou een deadline aflopen waardoor hogere tarieven mogelijk zouden worden.

Op zijn sociale platform Truth Social liet Trump weten dat hij opdracht had gegeven om het verhogen van de heffingen voor China uit te stellen. Als dat niet was gebeurd, hadden de heffingen flink hoger kunnen worden dan de huidige verhoging van 30 procent. Dat percentage komt sowieso boven op de heffingen die Trump al in 2018 invoerde.

China stemt in met het uitstel. De nieuwe deadline is 10 november.

Met zijn handelspolitiek heeft Trump hoge heffingen afgekondigd tegen tientallen landen. De EU, Japan en andere landen hebben deals gesloten met de VS om hogere heffingen te voorkomen. China deed dat niet. De heffingen liepen op tot 145 procent voor de meeste Chinese producten en tot 125 procent voor goederen uit de VS. Die enorme heffingen leidden tot zorgen dat de handel tussen de twee landen volledig stil zou vallen.

Laks toezicht

De heffingen gingen daarom in mei omlaag naar 30 procent voor China en 10 procent voor de VS. In juni kwamen er afspraken om de spanning wat te verminderen. De VS beloofde de restricties op de export van computerchiptechnologie en ethaan op te heffen. China zou het op zijn beurt makkelijker maken voor Amerikaanse bedrijven om zeldzame grondstoffen uit China te krijgen.

Toch is er nog geen deal tussen China en de VS. Washington en Peking moeten het eens worden over het volgens de VS lakse toezicht op intellectuele eigendomsrechten en staatssteun aan Chinese bedrijven. Volgens Trump zorgt dat voor oneerlijke concurrentie op de wereldmarkt. Het is nog de vraag of de landen het daarover eens kunnen worden.

Het uitstel van nieuwe verhogingen geeft de twee landen de tijd om verder te praten en mogelijk om toe te werken naar een top tussen Trump en de Chinese leider Xi Jinping. Amerikaanse bedrijven die zaken doen met China hebben positief gereageerd op het uitstel.

Twee grote Amerikaanse chipproducenten blijken met president Trump te hebben afgesproken een deel van hun omzet af te dragen om hoogwaardige chips aan China te mogen leveren. Nvidia en AMD beloven 15 procent van de omzet via deze export af te dragen aan de Amerikaanse staatskas

Dit melden bronnen aan de Financial Times en The Wall Street Journal. Ook de New York Times maakt melding van de hoogst ongebruikelijke afspraak.

Het gaat om vergunningen voor de levering van hoogwaardige computerchips aan China. Deze krachtige chips zijn geschikt voor kunstmatige intelligentie. De Chinese internetgiganten ByteDance (het bedrijf achter TikTok) en Tencent (uitgever van games en het bedrijf achter het populaire sociale medium WeChat) willen de chips graag hebben. De Amerikaanse regering is bang dat China ze inzet om een technologische en militaire voorsprong op de VS te krijgen.

Vorige maand verraste Nvidia met een bericht dat het toch een vergunning had gekregen om de chips in China te verkopen. Volgens de drie kranten hangt hier dus een opmerkelijk prijskaartje aan. Beide bedrijven willen de afspraken tegen de kranten niet bevestigen, maar ontkennen ze ook niet.

Zorgen

Nooit eerder werd een dergelijke afspraak voor een exportvergunning gemaakt in de VS, meldt de FT. Het past volgens de zakenkrant wel in de trend waarin president Trump meer belastinginkomsten en banen in eigen land wil creëren ten koste van het buitenland.

Daarover zijn ook zorgen. Vorige maand kreeg mediabedrijf Paramount een vergunning om te fuseren met Skydance Media. Kort daarna meldde Paramounts tv-zender CBS dat volgend jaar de stekker uit de populaire talkshow The Late Show with Stephen Colbert wordt getrokken. Presentator Colbert is een groot criticus van Trump.

Verontwaardigde kijkers legden de link met de fusievergunning, maar volgens CBS en Paramount staat dit los van elkaar.

President Trump wil dat de topman van de Amerikaanse chipfabrikant Intel opstapt. Hij stelt dat er sprake is van een flinke belangenverstrengeling, maar geeft verder geen uitleg.

"Er is geen andere oplossing", schreef hij op Truth Social. Na deze uitspraken daalden de aandelen van het bedrijf met 3,5 procent. De chipfabrikant is een van de drie belangrijkste producenten ter wereld, samen met het Taiwanese TSMC en het Koreaanse Samsung.

De hoogste baas, de Amerikaan Lip-Bu Tan, zou voordat hij bij Intel werkte in honderden Chinese bedrijven hebben geïnvesteerd. Sommige daarvan hebben banden met het Chinese leger, ontdekte persbureau Reuters dit jaar.

Tan zou tussen maart 2012 en december 2024 zeker 200 miljoen dollar hebben geïnvesteerd, onder andere in Chinese chipbedrijven. In maart dit jaar werd hij de hoogste baas van Intel.

Vragen van senator

Reuters meldde deze week dat de Republikeinse senator Tom Cotton de voorzitter van de raad van bestuur van Intel vragen had gesteld over Tans banden met Chinese bedrijven.

"Amerikaanse bedrijven die overheidssteun krijgen moeten verantwoordelijk omgaan met belastinggeld en zich houden aan strenge veiligheidsvoorschriften", schreef Cotton erover op X.

Correspondent Verenigde Staten Sjoerd den Daas:

"Onorthodox voor een Amerikaanse president is het, om op te roepen tot het opstappen van een bestuursvoorzitter van een beursgenoteerd bedrijf. Niet voor Trump, die zich graag en veelvuldig mengt in alle facetten van de samenleving.

Trumps oproep lijkt vooral ingegeven door een onderzoek van persbureau Reuters, waarin geschreven werd over de belangen die Tan de afgelopen jaren opbouwde in Chinese chipbedrijven. Tan stond eerder aan het roer van een bedrijf dat afgelopen week erkende Amerikaanse exportrestricties te hebben overtreden.

Washington is al langer bezig chipbedrijven meer te laten investeren en produceren in Amerika, en probeert Chinese toegang tot geavanceerde chiptechnologie af te knijpen. Onder Trump is dat geïntensiveerd.

Sommige analisten zeggen dat Tans kennis van de Chinese markt een voordeel kan zijn, in een tijd waarin Amerika en China zijn verwikkeld in een strijd om technologische superioriteit. Anderen zien het juist als politiek risico, in een tijd waarin banden met China onder het vergrootglas liggen.

Intel, ooit een voorloper, loopt mijlenver achter op zijn concurrentie. Vooral als het gaat om de ontwikkeling van AI-chips. Om de inhaalslag te maken kreeg het de afgelopen jaren miljarden aan steun vanuit de overheid. Trump zal stappen willen zien van Intel die zijn beleid zullen ondersteunen."

De chipmaker heeft nog niet gereageerd op de uitspraken van Trump. Gisteren zei een woordvoerder dat zowel Intel als Tan "zeer toegewijd is aan de nationale veiligheid van de VS en de integriteit van onze rol in het Amerikaanse defensie-ecosysteem".

Het bedrijf wil ook in gesprek met de senator.

Het is een snoeihard oordeel van de rechter: voormalig Jumbo-topman Frits van Eerd is schuldig aan witwassen, omkoping en valsheid in geschrifte. Daarvoor moet hij twee jaar de cel in. Een harde klap voor Van Eerd, die uitging van vrijspraak, zo laat zijn advocaat na afloop weten.

"We zijn verbaasd", zegt advocaat Robbert Jonk. "Alle verklaringen van Van Eerd worden terzijde geschoven." Hij acht de kans groot dat ze in hoger beroep gaan. Van Eerd mag dat hoger beroep in vrijheid afwachten.

De zaak rond Van Eerd kwam in 2022 aan het rollen. De politie vond tijdens huiszoekingen 4,5 ton aan contant geld in zijn huis. Geld dat de Jumbo-topman had gekregen van autohandelaar Theo E, die het weer had verkregen uit criminele activiteiten.

Gedragregels Jumbo

De rechter is vooral hard over de rol van Van Eerd als directeur. Van Eerd handelde in strijd met de eigen gedragsregels van Jumbo. De rechtbank haalde in zijn uitspraak een filmpje aan dat Van Eerd had opgenomen om nieuwe medewerkers te wijzen op de gedragsregels.

"Het is buitengewoon kwalijk dat de CEO zelf deze regels schendt", zei de rechter. De straf die de rechtbank oplegt, is hoger dan de strafeis van het Openbaar Ministerie. Dat had een celstraf van twee jaar geëist, waarvan acht maanden voorwaardelijk.

Dat de rechter zo hard oordeelt over de rol van Van Eerd als directeur, viel ook Tom Loonen op, hoogleraar financieel recht en integriteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Een CEO van zo'n grote Nederlandse onderneming, die beschuldigd wordt van omkoping, witwassen en valsheid in geschrifte, kan ik me niet heugen", vertelt hij.

Aandeelhouder

Na de politie-inval in 2022 trad Van Eerd terug als topman van de supermarktketen, maar bleef hij wel aan als aandeelhouder. Hij heeft nog een derde van de aandelen van Jumbo en verkeert daarmee nog in een invloedrijke positie.

"Het is niet het vermoeden dat zijn rol als aandeelhouder in het gedrang is, maar het is ook niet ondenkbaar dat stakeholders, zoals banken of familieleden, druk gaan uitoefenen op Van Eerd om zijn rol te heroverwegen", vertelt Loonen.

Een strafblad is geen belemmering om ergens aandeelhouder te zijn. "Maar qua integriteit en moraliteit kun je je afvragen of hij als aandeelhouder kan aanblijven. Dat is nu nog speculeren", legt Loonen uit. De supermarktketen laat weten dat Jumbo 'meeleeft' met de familie Van Eerd, maar gaat inhoudelijk niet in op de rol de voormalig topman.

Tegenstrijdig belang

Ondernemingsrechtadvocaat Marnix Holtzer van DLA Piper zou het verstandig vinden als Jumbo Van Eerd ertoe beweegt zijn aandelen te verkopen. Of, als hij dat weigert, te proberen via de rechter de aandelen bij een derde partij in beheer te brengen.

"Jumbo heeft steeds gezegd dat dit een privézaak is, maar dat lijkt me onhoudbaar. De rechter zegt dat Van Eerd zich associeerde met zware criminaliteit en dat hij zich ten koste van Jumbo verrijkte."

En door zijn aandelenbezit kan hij ook als veroordeeld crimineel (eventueel in afwachting van een uitspraak in hoger beroep), nog altijd meebeslissen bij aandeelhoudersvergaderingen.

"Jumbo kan aan de Ondernemingskamer vragen een beheerder voor die aandelen te benoemen". Daarmee verliest Van Eerd tijdelijk zijn stemrecht, maar hij is dan nog wel eigenaar van de aandelen.

Volgens Holtzer zou het goed zijn als de raad van commissarissen van Jumbo zich hiervoor inzet. Interessant daarbij is dat de president-commissaris van Jumbo Colette Cloosterman-Van Eerd is, de zus van Frits van Eerd. "Ik denk dat zij zich vragen moet stellen over haar eigen positie. Heeft ze voor dit thema niet een tegenstrijdig belang?"

Frits van Eerd, voormalig algemeen directeur van supermarktketen Jumbo, moet 24 maanden de cel in. De rechtbank in Groningen oordeelde vanmiddag dat de gevallen supermarktdirecteur zich schuldig heeft gemaakt aan witwaspraktijken. Door valsheid in geschrifte lichtte hij zelfs zijn eigen bedrijf op.

De straf is hoger dan de eis van het Openbaar Ministerie: dat had ook twee jaar geëist, maar wel met acht maanden voorwaardelijk. Medeverdachte Theo E. kreeg van de rechtbank 3,5 jaar cel opgelegd.

De politie vond in 2022 bij huiszoekingen 4,5 ton aan contanten in het huis van Van Eerd, die hij in de loop der jaren had ontvangen van autohandelaar E. De rechtbank oordeelde dat Van Eerd wist dat die grote som geld uit criminele activiteiten afkomstig was.

Tijdens de rechtszaak diende zijn advocaat verklaringen in van vrienden en familie over de herkomst van de 446.000 euro aan cash die bij hem thuis was gevonden. De rechter vond die verklaringen alleen ongeloofwaardig en niet te verifiëren. Waar het wel geverifieerd kon worden, bleken de verklaringen in de meeste gevallen niet te kloppen.

Geen goede uitleg

De rechter vond eveneens de uitleg van Van Eerd dat hij zo veel geld in huis heeft omdat hij een vermogend man is met dure racehobby's niet geloofwaardig. Ook omdat het geld op ongebruikelijke plekken lag verstopt, zoals in enveloppen achter boeken, een houten doosje en zelfs in een koelkast. Daarbij zaten er verdachte biljetten van 500 euro tussen en was het geld niet opgegeven bij de belasting.

Volgens de rechter is er daarom geen andere conclusie dan dat het aangetroffen geld "uit enig misdrijf afkomstig is". "En dat wist Van Eerd", zei de rechter. Daarvoor had de rechter het al "overtuigend bewezen" verklaard dat Van Eerd zich had laten omkopen door E. Die had hem contant geld en spullen gegeven voor valse sponsorfacturen voor Jumbo: "Hij heeft zo spullen gekregen die in feite door Jumbo werden betaald".

De rechter oordeelde daarom dat Van Eerd zijn positie als topman van Jumbo heeft misbruikt: "Hij heeft zich ten koste van Jumbo verrijkt. Niet alleen heeft hij de wet, maar ook de interne regels van Jumbo geschonden." De rechter noemde het "buitengewoon kwalijk" dat de topman juist deze regels aan zijn laars lapte. "In een filmpje wijst hij nieuwe medewerkers zelfs op deze regels."

Gevallen topman

Van Eerd was sinds 2002 gevierd topman van Jumbo. Onder zijn leiding groeide het familiebedrijf uit van zaak met 54 vestigingen met zo'n 2000 medewerkers tot een landelijke supermarkt met ruim 700 filialen met ruim 41.000 personeelsleden.

In zijn eerste jaar als algemeen directeur boekte Jumbo nog een omzet van 425 miljoen euro. Toen Van Eerd drie jaar geleden vertrok als directeur was die omzet gegroeid tot meer dan 10 miljard euro. In 2016 werd ook restaurantketen La Place ingelijfd.

Onder leiding van Van Eerd groeide Jumbo door tot de tweede supermarktketen van het land. Het bedrijfslogo stond op de tenues van sporters die de Tour de France en de Formule 1 Grand Prix op Zandvoort wonnen. De supermarktdirecteur zelf reed in zijn vrije tijd diverse malen de 24 uur van Le Mans.

Inval

Alles veranderde toen de politie en de opsporingsdienst FIOD in september 2022 met veel machtsvertoon het huis van Van Eerd in Heeswijk-Dinther binnenvielen. De Jumbo-topman bleek verdachte in een grote witwaszaak met sponsorcontracten en motoren door autohandelaar Theo E.

Van Eerd zat vier dagen vast voor verhoor. Na zijn vrijlating legde hij tijdelijk zijn taken bij Jumbo neer, om uiteindelijk definitief als directeur te vertrekken. Wel is Van Eerd met een derde van de aandelen nog altijd mede-eigenaar van Jumbo.

Jumbo noemt de veroordeling een "ingrijpend moment" voor de familie Van Eerd "en daarmee voor Jumbo als familiebedrijf". "Daarbij willen we benadrukken dat Jumbo geen partij is in deze zaak, omdat het een zaak is waarbij Frits van Eerd privé betrokken is", laat de supermarktketen in een reactie weten. Jumbo gaat ook niet inhoudelijk in op de uitspraken van de rechter over de rol van Van Eerd binnen het bedrijf.

Tijdens de inhoudelijke behandeling werd Van Eerd stevig ondervraagd door de rechtbank. Luister in deze podcast hoe de voormalig Jumbo-baas daarop reageerde en wat tot deze celstraf heeft geleid.

Vanaf vandaag gelden er in de Verenigde Staten weer nieuwe invoerbelastingen op producten uit het buitenland. De EU en de VS sloten vorige week net op het nippertje een akkoord. Voor de meeste Europese producten zal voortaan een 15 procent invoerbelasting worden geheven in de VS. Omdat nog veel onduidelijk is hier vijf basisvragen over de Amerikaanse heffingen.

Wat is een invoerheffing?

Een invoerheffing is een belasting die bedrijven moeten betalen voor spullen die ze uit het buitenland halen. Zo'n belasting is vaak bedoeld om de eigen markt te beschermen tegen goedkopere producten uit het buitenland. De afgelopen decennia zijn heffingen wereldwijd verlaagd. Ook is het aantal handelsakkoorden tussen landen, waarin is afgesproken geen invoerheffingen te hanteren, fors toegenomen.

In deze video leggen we uit hoe importheffingen werken:

Wie betaalt de invoerbelasting?

Als je de afgelopen maanden de Amerikaanse president Trump hoort praten, dan lijkt het soms net alsof dit een belasting is op landen of buitenlandse bedrijven, maar dat is niet zo. In feite is het invoeren van deze importbelastingen gewoon een forse belastingverhoging voor Amerikaanse bedrijven die spullen uit het buitenland halen. Zij betalen de heffing dan ook.

Het kan zijn dat bedrijven die naar Amerika exporteren, hun prijzen iets omlaag gaan doen om toch nog spullen aan Amerikaanse klanten te kunnen verkopen. Maar dat verschilt per sector en zelfs per bedrijf.

Tot nu toe blijkt dat Amerikaanse bedrijven verreweg het grootste deel voor hun eigen rekening nemen. Omdat Trump geen geheim heeft gemaakt van zijn plannen om de heffingen in te voeren, hebben veel bedrijven dit jaar gigantische voorraden ingeslagen voordat de heffingen ingingen. Op dit moment merken de Amerikanen daarom nog niet zo heel veel van de belastingverhoging. Ook hebben veel bedrijven gewacht met het doorrekenen van de belasting naar hun klanten. Er was nog hoop dat Trump de heffingen niet of in mindere mate zou doorvoeren, maar nu de eerste akkoorden zijn gesloten is de verwachting dat de Amerikanen het over een aantal maanden wel zullen gaan merken in de portemonnee.

Gaan wij er dan niets van merken?

Europese bedrijven die naar Amerika exporteren merken er al wel degelijk wat van. Sinds april geldt er al een invoerheffing van 10 procent op producten uit Europa. Op staal, ijzer en aluminium is dat zelfs 50 procent. Het verschilt per sector en ook per bedrijf hoeveel ze ervan merken, maar bedrijven die producten maken waar een Amerikaans alternatief voor is, zullen wel voelen dat hun producten door de heffingen opeens een stuk duurder zijn.

Wij als consument merken er vrij weinig van. De heffingen worden immers betaald in de Verenigde Staten, maar het kan zo zijn dat we op een gegeven moment ook sommige producten duurder zullen zien worden. Bedrijven in de VS kunnen ervoor kiezen hun producten wereldwijd een beetje duurder te maken, zodat ze voor de heffingen kunnen betalen en zo niet de rekening volledig bij de Amerikaanse consument neerleggen. Vooralsnog is het nog te vroeg om vast te stellen of dit daadwerkelijk gaat gebeuren.

Is er een manier om de heffingen te omzeilen?

Er is geen legale manier om de Amerikaanse belastingdienst te omzeilen. Bedrijven die hun product via een land met een lagere heffing naar de VS proberen te verschepen, overtreden de wet. Trump heeft ook aangekondigd de heffingen met 40 procent te verhogen als er gebruik wordt gemaakt van zo'n constructie.

Veel bedrijven hebben wel een manier gevonden de pijn een beetje te verspreiden. Ze slaan hun producten achter slot en grendel op in magazijnen in de Verenigde Staten. Pas als zij de producten daadwerkelijk nodig hebben, geven ze de goederen aan bij de douane en worden ze vrijgegeven. Op deze manier kunnen bedrijven de kosten van de heffingen over een aantal maanden verspreiden in plaats van een keer heel veel.

Wat gaat dit betekenen voor de Amerikaanse economie?

De verwachting is dat de komende maanden veel producten in de VS duurder gaan worden. Zelfs dingen die Amerika worden gemaakt, bestaan vaak uit grondstoffen van buiten de VS.

Ook op de langere termijn gaan het gevolgen hebben. Trump hoopt dat steeds meer bedrijven weer in Amerika gaan produceren, maar dat kost tijd en zal zeer waarschijnlijk niet direct leiden tot lagere prijzen. Voor alle andere landen zal het betekenen dat Amerika een andere rol gaat spelen in de wereldhandel en wat dit precies zal betekenen, is nog niet duidelijk.

Voor de Nederlandse banken zitten de recordjaren er voorlopig op. Na ING en ABN AMRO maakte ook Rabobank vanmorgen een lagere winst bekend over de eerste zes maanden van dit jaar. Toch betekent dat niet dat het nu slecht gaat: de winsten van banken zijn nog altijd hoog, terwijl consumenten en bedrijven onverstoord geld blijven lenen.

Zo daalde bij Rabobank de winst in het afgelopen halfjaar met 4 procent. Toch bleef er onder aan de streep nog altijd een bedrag van een kleine 2,7 miljard euro over. ING en ABN AMRO verdienden in dezelfde periode zo'n 7 procent minder, met toch een winst van respectievelijk 3,1 en 1,2 miljard euro.

Daarbij daalt de winst niet omdat klanten minder geld lenen. Zowel bedrijven als consumenten leenden het afgelopen half jaar juist meer. Marktleiders Rabobank en ABN AMRO meldden in hun cijfers bijvoorbeeld meer verstrekte hypotheken en kredieten aan het midden- en kleinbedrijf.

Bij alle banken daalde de winst met name door de dalende inkomsten van rente. Dat komt door de snel verlaagde rente bij de Europese Centrale Bank.

Veerkracht

Bestuursvoorzitter Stefaan Decraene van Rabobank stelt dat klanten voorzichtig zijn door alle economische en politieke onzekerheid. Toch zorgt dat volgens hem niet dat consumenten en bedrijven al hun plannen ook uitstellen. "We kijken vooruit. En dat is mooi", constateert bij. "Je ziet bijvoorbeeld dat mkb-bedrijven in dit land blijven investeren om zich verder te ontwikkelen."

Toch is het opvallend dat banken niet uit voorzichtigheid de geldkraan dichtdraaien. Dat was bij de internetbubbel rond de eeuwwisseling en de kredietcrisis in 2008 nog heel anders.

Enerzijds zijn de buffers van banken sindsdien flink verhoogd. Tegelijk kan de economie volgens Decraene beter tegen een stootje. "We zien veerkracht en assertiviteit van bedrijven, ondernemerschap. En je ziet dat mensen grotere buffers hebben aangelegd om moeilijke periodes te overleven. Door nieuwe cao's is de koopkracht ook niet achteruit gegaan. Daardoor blijven ook consumenten investeren."

Handelsoorlog

Waar ING en ABN AMRO afgelopen week nog spraken over onzekerheid over de gevolgen van de afspraken over importtarieven tussen Europa en de Verenigde Staten, zegt Decraene met Rabobank wat minder tussen hoop en vrees te leven.

De bank is weliswaar ook buiten Nederland actief, maar dan alleen in de agrarische sector. "Voedsel zal altijd nodig zijn. We zijn actief in Brazilië, Australië, China en Noord-Amerika. Er zullen wel wat voedselstromen wijzigen. Maar in deze sector zullen we die handelstarieven wel opvangen."

ABN AMRO maakte gisteren bekend 10 miljoen euro te steken in een investeringsfonds voor innovatieve defensiebedrijven. Ook Rabobank wil meer gaan investeren in defensie, zegt Decraene: "Het is onze taak om een maatschappij te beschermen. Zowel de inwoners als de infrastructuur en de financiële infrastructuur. Dus ik denk dat wij als banken ons steentje moeten bijdragen."

Concrete voorbeelden wil de Rabobank-directeur nog niet noemen. "Maar het is wel zo dat we een aantal zaken zien: scheepsbouw, drones. Dat zijn onderdelen die de militaire sterkte van het land kunnen verbeteren. Ik denk dat wij daar onze financiële schouders onder kunnen zetten."

Het aantal geoogste aardbeien in Nederland is de afgelopen vijftien jaar verdubbeld. Vorig jaar werd meer dan 86 miljoen kilo geplukt, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De toename komt vooral doordat er meer aardbeien onder glas en in plastic tunnels worden geteeld. Het rode fruit kan in kassen beter worden beschermd tegen bijvoorbeeld regen, vorst of extreme temperaturen. "We kweken in kassen ook op ooghoogte, waardoor onze mensen makkelijker en sneller kunnen plukken", vertelt Hendrik Satter van Starberry.

Bij de kweker uit Nieuwaal worden Lady Emma aardbeien geteeld, een Engels ras dat per plant meer aardbeien kan produceren. "In plaats van anderhalve maand, kunnen wij van maart tot en met december plukken."

In 2010 kwam zo'n 21 miljoen kilo aardbeien uit kassen of tunnels. Vorig jaar ging het om 66 miljoen kilo, zo'n driekwart van de totale aardbeienoogst in Nederland.

Minder zomerfruit van volle grond

Het oppervlak dat wordt gebruikt voor het verbouwen van aardbeien in volle grond is juist gekrompen, met bijna 44 procent. Toch is de oogst van aardbeien die in de openlucht groeien maar licht gedaald, van zo'n 21 miljoen kilo in 2010 tot zo'n 20 miljoen kilo in 2024.

Ook het grondoppervlak waarop klein fruit, zoals frambozen en bessen, wordt geteeld, is gedaald. Zo is het oppervlak voor zwarte en blauwe bessen sinds 2010 met 64 procent afgenomen.

Volgens het CBS hebben kwekers van die bessensoorten te maken met concurrentie uit Oost-Europa, waardoor ze hun grond nu mogelijk voor andere dingen gebruiken.

Meer dan de helft van het klein fruit komt uit Limburg en Noord-Brabant. De blauwe bes wordt het meest geteeld.

'Aardbei is groente'

Hoeveel kilo blauwe bessen en ander klein fruit vorig is geoogst, is bij het CBS niet bekend. Dat heeft ermee te maken dat het statistiekbureau alleen bijhoudt hoeveel groenten er in Nederland worden geoogst.

Bij aardbeien houdt het CBS dat wel bij, omdat ze niet tot de fruitsoorten worden gerekend, maar tot groenten. Dat is omdat de zaadjes bij aardbeien aan de buitenkant zitten en het daarom officieel een schijnvrucht is.

Voor de import van producten uit India had de Amerikaanse president Trump al een importheffing van 25 procent aangekondigd. Maar die belasting verdubbelt hij nu naar 50 procent. De verhoging moet op 27 augustus ingaan.

Trump dreigde de afgelopen tijd al de importheffingen voor India te verhogen, omdat het land veel aardolie uit Rusland importeert. En daarmee steunt India de Russische oorlogseconomie, aldus Trump.

'Moorden in Oekraïne'

"Ze kopen het grootste deel van hun militair materiaal van Rusland en zijn ook de grootste koper van energie, samen met China", meldde Trump onlangs op sociale media. "En dat in een tijd dat iedereen wil dat Rusland stopt met het moorden in Oekraïne", schreef Trump, het laatste deel in kapitalen.

India is samen met China inderdaad een belangrijke afzetmarkt voor Russische olie. De EU boycot olie uit Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Vorig jaar was Russische olie goed voor ongeveer een derde van alle olie die India importeerde.

Correspondent Zuid-Azië Devi Boerema:

"India had na de eerste versie van Trumps importheffingen niet veel om over te klagen. Het land kreeg een van de laagste heffingen in de regio opgelegd en daarnaast leek een handelsovereenkomst die dat percentage zou verlagen heel dichtbij. Hoe anders is de situatie nu.

Na het conflict tussen India en Pakistan over Kashmir heeft de relatie met de VS een duikvlucht genomen. Trump wil de eer voor het oplossen van dat conflict. Pakistan gaat daar in mee, maar de Indiase premier Modi houdt voet bij stuk: er was geen buitenlandse inmenging nodig voor het staakt-het-vuren.

Trump claimt dit tarief in te stellen omdat India Russische olie blijft inkopen. Maar het lijkt overduidelijk dat dit niet de enige reden is waarom de eens zo broederlijke vriendschap tussen Trump en Modi is bekoeld.

Trump noemt Modi steevast "de koning van de importheffingen". Het lukt hem niet om India ertoe te bewegen hoge importpercentages op zuivel en graan te verlagen voor Amerikaanse import. India doet dit om de eigen markt te beschermen, waar veel Indiërs afhankelijk van zijn."

Met 50 procent krijgt India, samen met Brazilië, het hoogste tarief van alle landen. De Verenigde Staten zijn het belangrijkste exportland voor India. Vorig jaar exporteerde India voor zo'n 87 miljard dollar aan goederen naar de VS.

iPhones

Voor een aantal belangrijke Indiase exportproducten richting de VS heeft Trump uitzonderingen gemaakt, die vallen niet onder de importtarieven. Daarbij gaat het onder meer om medicijnen en smartphones.

Het nieuwe tarief gaat pas over 21 dagen in. Er is dus nog tijd voor India om met de VS te onderhandelen over een verlaging. Morgen gaat de Amerikaanse importheffing van 15 procent voor de Europese Unie in. Dat tarief was de uitkomst van een deal tussen de VS en de EU.

Het begint vaak met een telefoontje van een onbekend nummer: "Hallo, ik wil met je praten". Wat volgt is een aanbod voor werk: een makkelijke baan om in een paar uur per dag wat extra geld te verdienen. In werkelijkheid gaat het om oplichting die steeds meer slachtoffers maakt, ziet de Fraudehelpdesk.

De organisatie kreeg dit jaar al tien keer zoveel meldingen over deze vorm van fraude als heel vorig jaar. Bij veel van de meldingen gaat het om telefoontjes; 88 procent van de aangevers zegt te zijn gebeld. Maar oplichters benaderen mensen ook via sms en WhatsApp, of via advertenties op sociale media.

De oplichters proberen mensen te lokken met werk dat eenvoudig vanuit huis kan worden gedaan. Bijvoorbeeld door op een website prijzen en recensies van hotels in te vullen. "Het systeem doet 95% van het werk, dus het enige wat je hoeft te doen is klikken en verzenden", staat er dan bijvoorbeeld.

Na enige tijd worden mensen verleid om geld over te maken. Dat is zogenaamd nodig voor grotere klussen. Vaak verdienen mensen dat geld terug - en zelfs meer, ziet de Fraudehelpdesk. Maar zodra je grotere bedragen overmaakt, wordt het opeens heel lastig om dat geld terug te krijgen.

Duizenden euro's schade

Met deze vorm van fraude wisten oplichters dit jaar al honderden Nederlandse slachtoffers te maken. Gemiddeld verloren zij 6500 euro, blijkt uit cijfers van de Fraudehelpdesk.

In de eerste helft van dit jaar registreerde de Fraudehelpdesk een totale schade van 1,52 miljoen euro voor deze vorm van fraude. Dat is nu al bijna net zoveel als in heel 2024: toen ging het om 1,67 miljoen euro.

Het overkwam ook de 46-jarige Lianne (niet haar echte naam), die begin juli online een advertentie zag voor thuiswerken, vertelt ze aan de NOS. "Ik wilde wat bijverdienen voor de zomer. Dit leek mee een fijne manier om vanuit huis extra inkomen te krijgen."

Lianne kreeg via WhatsApp contact met iemand die zich voordeed als een medewerker van een online kledingwinkel. "Daar moest ik producten beoordelen", vertelt ze. "Dus vijf sterren, of vier sterren. Dat vind ik niet zo gek: bedrijven gebruiken dat als marketingmiddel."

Ze kreeg een account bij de nepwinkel en ging aan het werk. Tientallen beoordelingen later stond er meer dan 100 euro op haar rekening, vertelt ze. "Het geld dat ik verdiende, kon ik gewoon opnemen. Dat adviseerden ze ook. Om je vertrouwen te winnen."

Daarna kreeg ze het advies om een klein bedrag op haar account te laten staan. Dat zou nodig zijn om de producten die ze moet beoordelen te 'bestellen'. Het idee: je besteedt het bedrag aan je aankopen die je moet beoordelen, maar na je 'werk' krijg je het aankoopbedrag terug. Plus extra geld als beloning voor je werk.

Vertrouwen winnen

Vervolgens kwam er een grote opdracht binnen. "Een pakketdeal. Ze vertellen dat je geluk hebt dat je die hebt gekregen", zegt Lianne. Het is een grote bestelling die veel geld kost. "Dan komt je account dus in de min. En moet je bijstorten om je werk te kunnen doen."

Omdat de oplichters haar vertrouwen hadden, stortte Lianne 200 euro om verder te kunnen met de beoordelingen. Het leek goed te gaan. "Toen ik klaar was, stond er 850 euro op mijn account."

Toen kwam er nog een pakketdeal binnen. Opnieuw stond haar account in de min en kon ze geen producten 'kopen' om te beoordelen. Het werk lag dus stil, tot ze opnieuw bijstortte. "Dit keer was het een grotere bestelling: ik moest 1800 euro storten." Lianne maakt het bedrag over naar haar account. De vorige keer ging het immers ook goed.

"Dan wordt het gemeen", vertelt ze. Terwijl ze de 'bestellingen' plaatst en producten beoordeelt, ziet ze de volgende grote opdracht binnenkomen. Weer staat haar account in het rood - en kan ze dus niet verder. De vorige opdracht is ook nog niet klaar, dus die krijgt ze niet uitbetaald. Ze moet 6000 euro storten om verder te gaan.

Lianne voelt dat het niet pluis is. Die 6000 euro gaat ze niet overmaken. Ze probeert haar 1800 euro terug te krijgen, maar de oplichters geven niet thuis. Het geld is ze kwijt.

Schuld en schaamte

Eerst wel uitbetalen, maar daarna veel geld vragen: het is een tactiek die de oplichters vaker gebruiken, ziet de Fraudehelpdesk. De organisatie adviseert dan ook om niet in te gaan op de telefoontjes of berichtjes.

Lianne is bijna 1000 euro kwijtgeraakt, maar zit ook met gevoelens van schuld en schaamte. "Ik had beter moeten weten: geld storten om te kunnen verdienen, dat is natuurlijk niet hoe het werkt."

"Soms lees ik over oplichting. Dan oordeelde ik makkelijk: hoe kun je daar nou intrappen? Nu ben ik zelf slachtoffer. Ze zijn geniepig en sluw en maken misbruik van je vertrouwen. Het zijn criminelen. Zij hebben iets fout gedaan, niet ik."

Luchtvaartmaatschappij Air France-KLM is getroffen door een datalek. Er zijn persoonsgegevens van passagiers buitgemaakt. Hoeveel klanten zijn getroffen, is niet duidelijk.

Volgens Air France-KLM zou het gaan om een inbraak bij een systeem van een ander bedrijf, waar de klantenservice van de vliegmaatschappij gebruik van maakt. Welk bedrijf dat is, zegt de vliegmaatschappij niet. Daarom is het onduidelijk of er naast KLM ook andere bedrijven zijn getroffen.

In een mail aan de getroffen klanten schrijft KLM dat onder andere namen en contactinformatie zijn gelekt. Volgens de luchtvaartmaatschappij zijn er de afgelopen dagen vergelijkbare aanvallen gemeld bij andere bedrijven.

Alert

Air France-KLM roept de klanten op om scherp te zijn op phishingberichten. "Als je verdachte berichten of telefoontjes ontvangt en ze vragen om persoonlijke informatie of dringen erop aan om actie te ondernemen, wees dan alert", schrijft het bedrijf in de mail aan klanten.

Er zijn door de maatschappij beveiligingsmaatregelen genomen. De interne systemen van KLM en Air France zijn niet geraakt. Gevoelige gegevens zoals wachtwoorden, reisgegevens of paspoort- of creditcardgegevens zijn volgens de luchtvaartmaatschappij niet gestolen.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) is door KLM op de hoogte gebracht van het datalek, bevestigt de organisatie. Air France heeft de Franse privacyorganisatie geïnformeerd. AP kan inhoudelijk niet ingaan op de melding.

Om de pijn van de handelsoorlog en de door de inflatie maar doorstijgende prijzen voor klanten te dempen, blijft Ahold Delhaize in de supermarkten in zowel Europa als de VS inzetten op meer huismerken. In Europa zijn die goedkopere producten traditioneel al populair. Maar door de inflatie rukken ze nu ook in de Verenigde Staten op.

Naast extra omzet, leveren de huismerken supermarkten ook meer inzicht op in de prijzen van producten van grote merken. "Dat is waardevol in de onderhandelingen", stipt topman Frans Muller aan over de zogenoemde A-merken. Vooral in Europa stappen steeds meer consumenten uit frustratie over de duurder wordende A-merken over op goedkopere huismerken.

Ook supermarkten zelf liggen overhoop met A-merken. Zo was bij Jumbo lange tijd geen bier van Heineken verkrijgbaar door onderhandelingen over de prijs. Albert Heijn verkocht lang geen koffie van Douwe Egberts en Senseo of thee van Pickwick van leverancier JDE Peet's.

Europees inkopen

Ahold Delhaize trekt net als concurrent Jumbo daarom meer op met andere supermarktconcerns in Europa om gezamenlijk in te kopen. "Dan kunnen we betere prijzen krijgen", zegt Muller. "Die verschillen nogal in Europa. Dat begrijpen we zelf niet. We kunnen dit niet altijd volgen."

Acht Europese lidstaten vroegen de Europese Commissie in te grijpen bij producenten die winkeliers verbieden om in andere lidstaten hun inkopen te doen. Een jaar na dato is er alleen nog weinig veranderd.

De groei aan huismerken helpt concerns als Ahold Delhaize volgens Muller wel bij de onderhandelingen met A-merken, bijvoorbeeld met koffieleverancier JDE Peet's. "We hebben goed vergelijkingsmateriaal, omdat we zelf ook koffie inkopen voor ons huismerk Perla. We zien in onze winkels van dit merk ook een verhoogde omzet. Klanten zien er de waarde van."

Handelsoorlog

In de supermarkten van Ahold Delhaize hebben klanten en winkeliers het afgelopen jaar nog niet veel gemerkt van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en Europa.

Dat komt volgens topman Muller omdat het concern de levensmiddelen voor de Amerikaanse en Europese supers vooral lokaal inkoopt. Wel verwacht hij dat in de Amerikaanse ketens van Ahold Delhaize de kosten voor verpakkingsmateriaal nu wel gaan doordringen. Ahold Delhaize haalt met 60 procent het merendeel van de omzet uit de Verenigde Staten.

Muller benadrukt dat de zogenoemde ruwe materialen voor verpakking maar een klein deel van de kosten van levensmiddelen zijn. "Maar aluminium is nu wel een thema. De staalprijzen zijn ook gestegen. Dat zal een effect hebben op de kosten voor doppen en blikjes", zegt hij.

"Het effect van deze tarieven zijn nu nog moeilijk te begroten. We proberen met intelligente oplossingen die stijgende kosten niet bij de consument terecht te laten komen. "

Het verhogen van de belasting op gokken heeft er niet voor gezorgd dat er ook meer geld binnenkomt voor de overheid, meldt de Kansspelautoriteit (Ksa). Ondanks de verhoging van de kansspelbelasting van 30 naar 34 procent, zijn de belastinginkomsten juist gedaald.

De Ksa heeft gekeken naar cijfers van de eerste helft van het jaar en verwacht dat de belastinginkomsten voor dit jaar zo'n 40 miljoen euro lager zullen uitvallen dan in 2024. Het doel van de regering om dit jaar via de verhoging van de kansspelbelasting 100 miljoen euro extra op te halen zal niet worden gehaald, denkt de Kansspelautoriteit.

De daling van de overheidsinkomsten komt ook door nieuwe regels die gokkers beter moeten beschermen tegen grote verliezen.

De verhoging heeft geen directe gevolgen voor spelers, omdat de belasting betaald wordt door gokbedrijven. Ondernemingen hebben daarom maatregelen genomen om kosten te besparen. Zo wordt er volgens de Ksa minder geld uitgegeven aan reclames. In het eerste kwartaal van 2025 was dat 39 procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar.

Minder speellocaties

Ook ziet de waakhond dat het aantal speellocaties, zoals speelhallen en casino's, in de eerste drie maanden van dit jaar met 9 procent is afgenomen ten opzichte van het laatste kwartaal van 2024.

De online gokbedrijven hebben meer ruimte om de verhoging van de kansspelbelasting op te vangen. Zij doen dat onder meer door de uitkeringspercentages aan te passen. Voor elke euro die wordt ingezet, gaat een kleiner deel terug naar de speler.

Het is niet bekend of mensen door de nieuwe regels daadwerkelijk minder gokken, of dat ze uitwijken naar de illegale gokmarkt.