Het gaat beter met Air France-KLM. De Frans-Nederlandse luchtvaartmaatschappij boekte de afgelopen zes maanden meer winst dan een jaar geleden. Toch blijft dochter KLM kwakkelen.

Hoewel de omzet van KLM het afgelopen half jaar met bijna 6 procent steeg naar 6,3 miljard euro, leed de Nederlandse luchtvaartmaatschappij nog steeds een verlies. Dat kwam uit op 2 miljoen euro. Het is wel een verbetering vergeleken met een jaar geleden. Toen draaide KLM nog een verlies 31 miljoen euro.

"Het gaat goed, maar niet goed genoeg", oordeelt KLM-topvrouw Marjan Rintel. "De vliegtuigen zitten vol en daar begint het mee. We hebben 3 procent meer van onze vliegtuigcapaciteit kunnen inzetten, maar je ziet dat onze interne en externe kosten behoorlijk oplopen. Dat maakt dat winst uitblijft."

Meer loonkosten door inflatie

Zo zijn de loonkosten bij KLM het afgelopen jaar toegenomen. Dat heeft volgens Rintel vooral te maken met de aanhoudende inflatie, waar Air France in Frankrijk volgens haar veel minder last van heeft. Ook zijn op Schiphol de havengelden flink gestegen. "Dat moeten we allemaal wel terugverdienen", zegt Rintel.

Daarnaast houdt KLM last van de onrust in de wereld. Er moet bijvoorbeeld worden omgevlogen vanwege de oorlog in Oekraïne. Door de conflicten in het Midden-Oosten kan naar een aantal bestemmingen helemaal niet worden gevlogen.

KLM is druk bezig om de kosten omlaag te brengen. Het doel is om dit jaar 450 miljoen euro te besparen. Rintel benadrukt dat die besparingen echt worden doorgevoerd. "Het zit op koers en ik heb er vertrouwen in dat we die besparingen ook echt uitvoeren. Het is niet alleen bezuinigen, ook dingen efficiënter doen en meer capaciteit uit onze vloot inzetten."

Lagere brandstofprijs

De resultaten van KLM staan in flink contrast met die van moederbedrijf Air France-KLM. Dat boekte de afgelopen 6 maanden een winst want 401 miljoen euro, een forse toename in vergelijking met een jaar geleden. Toen draaide het bedrijf nog een verlies van 314 miljoen euro.

De winst wordt mede veroorzaakt door de lagere brandstofprijs. Daarnaast heeft Air France-KLM dit jaar minder grote tegenvallers. Zo had het bedrijf vorig jaar behoorlijk last van de Olympische Spelen. Vanwege de verwachte drukte meden toen veel reizigers de Franse hoofdstad.

KLM had de afgelopen maanden juist last van de NAVO-top in Den Haag, waardoor Schiphol druk bezet was.

Ondanks de alsmaar groeiende druk, houdt de Amerikaanse koepel van centrale banken de rug recht tegen president Donald Trump. De Federal Reserve, kortweg Fed, laat voor de vijfde keer op rij de rente in de Verenigde Staten ongemoeid. Die blijft onveranderd op een relatief hoog percentage tussen de 4,25 en 4,5 procent.

Door de hoge rente is geld lenen voor Amerikaanse consumenten en bedrijven relatief duur. De Fed vreest dat een lagere rente de toch al hoge inflatie in de Verenigde Staten weer verder omhoog jaagt. Ook is de dollar zwak door de mondiale handelsoorlog die de Amerikaanse president Trump in april ontketende. Daarbij wil de Fed eerst de economische gevolgen hiervan afwachten. Trump eist juist dat de Fed de rente rente verlaagt, zodat geld lenen goedkoper wordt.

'Enorme loser'

Om de Fed onder druk te zetten neemt Trump al maanden voorzitter Jerome Powell publiekelijk onder vuur. Op zijn socialemediaplatform Truth Social noemde hij Powell een "domhoofd", "dwaas", "enorme loser" en een "Trump-hater". Ook zinspeelde Trump meerdere malen op het ontslag van Powell, die naar het Congres werd geroepen om tekst en uitleg over het rentebeleid te geven.

Trump kan Powell, die van geen wijken wil weten, niet zomaar ontslaan. Daarom gooit de president het sinds enkele weken over een andere boeg. Hij beschuldigt Powell ervan de kosten van de verbouwing van het hoofdkantoor en een ander Fed-pand in Washington uit de hand te hebben laten lopen.

Vrijdag bracht Trump zelfs een bezoek aan de bouwplaats, waar hij Powell voor het oog van de camera's opnieuw de maat probeerde te nemen. De Fed-directeur gaf echter opnieuw geen krimp en diende de president gedecideerd van repliek.

De Amerikaanse president Trump met Fed-voorzitter Powell op de bouwplaats:

Dieselvoertuigen van Stellantis bevatten zogenoemde 'sjoemelsoftware'. Dit oordeelde de rechtbank vandaag in een tussenvonnis. Het gaat om auto's van de merken Opel, Peugeot, Citroën en DS, die allemaal onder moederbedrijf Stellantis vallen, die vanaf 2009 op de Nederlandse markt zijn gekomen. De aanleiding voor deze rechtszaak is een massaclaim gestart door drie stichtingen.

Auto's met dit soort 'sjoemelsoftware' stoten minder stikstof uit onder bepaalde omstandigheden, zoals bij de test waarbij wordt gekeken of auto's de Nederlandse markt op mogen. Zo'n test gebeurt bijvoorbeeld altijd met vaste temperaturen, en daarop is zo'n auto dan afgesteld. Bij normaal rijgedrag stoot de auto dan vaak meer stikstof uit dan is toegestaan.

De 'sjoemelsoftware' zit in het emissiecontrolesysteem van dieselauto's. De rechtbank oordeelt dat dit systeem bij bepaalde omstandigheden inderdaad minder goed of helemaal niet werkt. Bij Opel bleek bijvoorbeeld dat de auto's minder uitstoten bij bepaalde temperaturen, en bij de andere merken werd niet genoeg AdBlue gebruikt, een vloeistof die de stikstofuitstoot vermindert. "Daarmee is sprake van verboden manipulatie-instrumenten."

Stellantis zelf vindt de uitspraak van de rechter onjuist en is ervan overtuigd dat de voertuigen voldoen aan alle regels. "Stellantis bestudeert momenteel het tussenvonnis zorgvuldig en overweegt passende vervolgstappen om haar belangen te verdedigen."

Volkswagen

De fraude met 'sjoemeldiesels' kwam tien jaar geleden ook al uitvoerig in het nieuws tijdens 'dieselgate'. Toen bleek dat Volkswagen met software de uitstootwaarden kon manipuleren. De software kon herkennen of een auto werd getest en op dat moment de uitstoot beperken, waardoor de auto's schoner leken dan ze waren. Miljoenen auto's werden toen teruggeroepen en Volkswagen heeft sindsdien miljarden moeten betalen aan schadevergoedingen, boetes en hersteloperaties.

In de nasleep hiervan werden andere autofabrikanten ook verdacht van 'sjoemeldiesels', waaronder Stellantis, Renault en BMW.

Dit jaar werd nog een akkoord bereikt tussen Volkswagen en Belgische auto-eigenaren. Zo'n 320.000 Belgen konden een vergoeding van vijf procent van de aankoopprijs krijgen. In Nederland werden meerdere rechtszaken tegen Volkswagen al gewonnen door aanklagers, maar Volkswagen is hier nog tegen in hoger beroep gegaan. Ook tegen andere automerken lopen nog zaken in Nederland rond het dieselschandaal.

De uitspraak van vandaag is een tussenvonnis. Stellantis krijgt nu nog de kans om voor een deel van de dieselauto's in kwestie tegenbewijs te leveren.

De Europese Unie gaat de komende drie jaar voor 700 miljard euro aan energie importeren vanuit de Verenigde Staten. Dat hebben de VS en de EU afgesproken in het handelsakkoord dat vorige week is gesloten. Volgens experts is zo'n investering onmogelijk.

De VS exporteert lng (vloeibaar aardgas), olie en kolen. Momenteel importeert de EU jaarlijks rond de 65 miljard euro aan energie uit de VS. Om de afspraken na te komen zal de EU flink meer moeten importeren. Hoe de EU dat wil, blijft een raadsel.

Eigen afweging

Volgens experts is het eerste obstakel dat de EU zelf helemaal geen energie inkoopt, dat doen de bedrijven. "In Brussel kunnen ze van alles afspreken, maar uiteindelijk zijn het commerciële bedrijven die een eigen afweging maken", vertelt Hans van Cleef, hoofd energieonderzoek bij EqoLibrium.

De EU kan wel proberen om de markt te stimuleren om energie in te kopen uit de VS, maar energiedeskundige Lucia van Geuns van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies wijst erop dat zulke afspraken regelrecht ingaan tegen het principe van de EU dat bedrijven zelf keuzes mogen maken. De EU heeft wel al gezegd dat bedrijven niet gedwongen worden om in te kopen.

Nog ruim 10 procent van het gas in de EU komt uit Rusland. De EU wil dat aandeel nog verder omlaag brengen. Amerikaans lng heeft al een deel van het Russisch gas vervangen en dat aandeel kan groeien, denkt Van Cleef. "Die ruimte is er wel, maar je komt bij lange na niet bij die miljarden die ze hebben afgesproken", zegt hij. "Daarnaast wordt de EU verder afhankelijk van de VS. Je ruilt Poetin in voor Trump. Je kunt je afvragen of dat handig is."

EU-redacteur Roemer Ockhuijsen:

"Meteen na het sluiten van het akkoord ontstond er verwarring over de energie-afspraken tussen de EU en de VS. Een hard getal was een wens van Trump, want 'cijfers zijn heel belangrijk voor Trump', zegt een hoge Commissie-ambtenaar. Maar volgens de Europese Commissie is de 700 miljard euro een 'intentie' en niet een harde belofte. "We kunnen bedrijven niet dwingen."

De Commissie zegt bij bedrijven te hebben geïnformeerd hoeveel zij komende jaren in de VS willen inkopen en investeren en daar het cijfer van 700 miljard euro op te baseren. Het gaat dan niet alleen om het kopen van olie en gas, maar ook om bijvoorbeeld investeringen in kernreactoren en techniek. Concreter dan dat wil de Commissie niet worden. "Hoeveel precies aan wat wordt uitgegeven moet nog worden uitgewerkt."

Of de Amerikanen de energie-afspraak ook als een 'intentie' interpreteren is de vraag. In het 'fact sheet' dat zij over de deal publiceerden staat dat 'de EU zich nog meer zal verbinden aan de VS als energiegrootmacht door voor 700 miljard euro aan Amerikaanse energie-export te kopen tot en met 2028'.

Zo vertellen de EU en de VS ieder een eigen versie van het verhaal. Een gezamenlijk document met daarin de afspraken is er nog niet. Dat wordt komende dagen verwacht."

Ook rond de import van olie ontstaan er problemen. "De hoeveelheden waar ze nu over praten is moeilijk voor te stellen", zegt Van Geuns. Amerika exporteert voornamelijk lichte olie, waarvan benzine wordt gemaakt. De VS exporteert daarnaast maar een beperkte hoeveelheid olie, omdat ze het grootste deel zelf gebruiken. Daarnaast wil de EU juist verduurzamen en daarom zal er op termijn minder benzine nodig zijn.

Het lijkt erop dat de VS fossiele brandstoffen gebruikt als een politiek en economisch dwangmiddel in de energiekeuzes van landen, zegt Van Geuns. "Dit gaat in tegen het beleid van de EU met betrekking tot energiezekerheid en het klimaat. De EU heeft ingestemd, zonder te weten wat de details zijn."

Investeringen

Vanavond kwam de Europese Commissie met een verdere toelichting op de deal. Ze benadrukt daarin opnieuw dat de deal ook draait om investeringen in kernenergie en de techniek. "Maar er blijft een heel groot gat in de plannen dat ongedefinieerd is", ziet Van Cleef.

De details van de deal worden de komende maanden nog verder uitgewerkt. Hoe de Europese Commissie de 700 miljard euro denkt in te vullen, wordt dan mogelijk iets duidelijker.

De sinds de coronacrisis kwakkelende NS krabbelt langzaam wat op, maar is nog altijd niet uit de financiële zorgen. Over de eerste zes maanden van dit jaar leed de grootste vervoerder van het land een verlies van 60 miljoen euro. Een jaar geleden was dit verlies nog 65 miljoen.

Om uit de problemen te komen is NS flink aan het bezuinigen, maar worden verdere "scherpe keuzes" onvermijdelijk. Zo kijkt de vervoerder naar manieren om flexibeler om te kunnen gaan met treinen en personeel. Dat zou betekenen dat er bijvoorbeeld op populaire thuiswerkdagen zoals maandag, woensdag en vrijdag op bepaalde trajecten minder treinen gaan rijden.

Flexibel rijden

Financieel directeur Angelique Magielse noemt dat "meer maatwerk" in de dienstregeling. "Als je vrijdag bijna geen reizigers in de trein hebt, dan hoef je niet meer elke 10 minuten een trein te laten rijden naar bepaalde bestemmingen. Er zitten zeker mogelijkheden om daar flexibel op in te spelen."

Tegelijk probeert NS al langer reizigers te verleiden niet meer massaal in de ochtend- en avondspits de trein te pakken. "Als we reizigers meer kunnen verspreiden, dan hoeven wij niet onze volledige capaciteit in te zetten voor een paar momenten in de week. Dat we geen nieuwe treinen hoeven te kopen voor alleen de dinsdag- en de donderdagochtend", zegt Magielse over de "hyperspits" die er sinds corona is op deze twee werkdagen.

Reizigersorganisatie Rover ziet in een betere spreiding over dagen en uren ook een oplossing. "NS moet reizigers de juiste prikkels geven. Nu maakt het niet uit of je op maandag of dinsdag de trein neemt. Er is geen abonnement dat op maandag, woensdag en vrijdag geldig is", reageert directeur Freek Bos. "Of maak verschillende abonnementen voor de spitsuren. zo geef je reizigers de juiste prikkels. Nu moet je de ochtend- en de avondspits mijden om goedkoper te rijden. Dat is best gek."

Bezuinigingen

Bijkomend probleem voor de financiën van NS zijn de bezuinigingen op het openbaar vervoer die dit jaar zijn ingevoerd. In de halfjaarcijfers schrijft NS dat er door de bezuinigingen en de verlaagde subsidie voor de ov-studentenkaart elk jaar 97 miljoen minder binnenkomt. Zonder die bezuinigingen zou het verlies van NS over het afgelopen half jaar op 11,5 miljoen zijn uitgekomen.

"Vanaf dit jaar zien we de volle effecten van de bezuinigingen", zegt Magielse. Een extra overheidsbijdrage ligt niet in het verschiet. "Uiteindelijk denk ik dat het eerlijke verhaal is dat het vanuit de overheid een heel lastig verhaal is. Er wordt eerder gesproken over meer bezuinigingen dan over minder."

De treinkaartjes zomaar duurder maken om het verlies goed te maken mag niet. Wel stijgen de ticketprijzen door de aanhoudende inflatie, met ongeveer 6 tot 9 procent. "Wij houden er rekening mee dat de compensatie die we dit jaar nog hebben gekregen om de tarieven voor de inflatie niet verder te verhogen er volgend jaar echt niet meer inzit. En dat we dus genoodzaakt zijn dat deel ook door te belasten in een duurder treinkaartje."

Kijk hier wat een tariefsverhoging van 9 procent betekent voor de prijs van een retourtje tussen verschillende steden:

Door intern te bezuinigingen, op onder meer het hoofdkantoor, inhuur van extern personeel en op computersystemen, hoopt NS over anderhalf jaar weer financieel gezond te zijn. Het bedrijf ziet een langzame groei aan reizigers, ondanks de problemen op het spoor tijdens de NAVO-top in Den Haag en vier dagen waarin het personeel staakte voor een hoger loon. In de eerste helft van dit jaar werden 5,5 procent meer treinkaartjes verkocht dan in dezelfde periode een jaar geleden.

Toch zit NS nog op 93 procent van het aantal reizigers van voor corona. "De weg naar boven gaat langzaam", benadrukt Magielse. "Ik denk dat het nog tot 2030 duurt voor we terug zijn op hetzelfde aantal reizigers als in 2019."

De Nederlandse economie is de afgelopen maanden een heel klein beetje gegroeid: met 0,1 procent vergeleken met de eerste drie maanden van dit jaar. Volgens de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kwam dat vooral doordat er meer investeringen zijn gedaan en de overheid meer geld heeft uitgegeven.

Al meer dan een jaar, vijf kwartalen op rij, neemt de economische groei in ons land steeds een beetje af. "De economie is langzaam stoom aan het verliezen. Dat heeft mogelijk ook te maken met geopolitieke onrust. Er leeft onzekerheid bij bedrijven over de handelsoorlog en wat dat allemaal betekent", zegt hoofdeconoom van het CBS Peter Hein van Mulligen.

Defensie

De investeringen vanuit het bedrijfsleven en de overheid gaan vooral om meer vervoersmiddelen, zoals schepen en vliegtuigen. "Daar zitten ook defensie-uitgaven bij, die zagen een piek. Dat gebeurt niet ieder kwartaal. Aan de andere kant, het voornemen is dat de uitgaven voor defensie straks 5 procent van de economie bedragen. Dus als dat gaat gebeuren dan zou je kunnen verwachten dat die uitgaven de komende jaren nog wel wat bij kunnen dragen aan economische groei."

Ook geeft de overheid volgens het CBS elk kwartaal meer geld uit aan de zorg. Dat komt door de aanhoudende vergrijzing in ons land. In het begin van het jaar werd er nog veel geïnvesteerd in de bouw, dat is de afgelopen maanden afgenomen.

In de cijfers van het statistiekbureau is wel een stijging te zien in de sector delfstoffenwinning. "Het afgelopen kwartaal groeide delfstoffenwinning weer wat, vooral de gaswinning", zegt Van Mulligen. "Er is ook meer gas ingevoerd in Nederland. Maar goed, die bedrijfstak is niet zo groot meer, dus de bijdrage aan de groei was beperkt."

Minder uitgaven door huishoudens

Uit de cijfers blijkt verder dat huishoudens de laatste tijd minder geld aan horeca, kleding en recreatie hebben uitgegeven. Volgens Van Mulligen waren die uitgaven in het eerste kwartaal nog een stuk hoger.

"De voorgaande kwartalen droeg de consumptie van huishoudens juist sterk bij aan de economische groei. Afgelopen kwartaal dus niet. Dat kan incidenteel zijn, want het ligt in ieder geval niet aan dat we met z'n allen te weinig geld hebben. Vooral door de hoge loonstijging van vorig jaar hebben consumenten veel geld te besteden."

In het afgelopen jaar is onze economie dus wel een beetje gegroeid en hoewel de economie 'stoom verliest' betekent dat niet automatisch dat we komende maanden in de min gaan. "Of het volgende kwartaal een minnetje wordt, is nog even afwachten", zegt Van Mulligen.

Voor heel 2025 verwacht het CBS een beperkte economische groei.

De vooruitzichten voor de wereldeconomie zijn iets beter dan een paar maanden geleden, aldus het Internationaal Monetair Fonds. Het IMF voert daarom een lichte verhoging door in zijn groeivoorspellingen.

In april voorspelde het IMF nog dat de groei van de wereldeconomie aanzienlijk zou vertragen door de aangekondigde importheffingen van Trump, maar deze tarieven lijken sindsdien wat minder hoog uit te vallen.

"De cijfers vallen iets mee", zegt Marnix van Rij, de Nederlandse vertegenwoordiger van het IMF, voorheen staatssecretaris van Financiën. "Dat heeft er voornamelijk mee te maken dat de handelsbarrières iets zijn afgenomen en er een aantal akkoorden is gesloten."

Door onder meer het uitstel van de nieuwe Amerikaanse importheffingen tot 1 augustus, zag het er weer wat positiever uit. In de voorspellingen van het IMF is nog geen rekening gehouden met het nieuwe handelsakkoord dat de Verenigde Staten afgelopen zondag sloten met de Europese Unie.

Een van de hoofdpunten hierin is een heffing van 15 procent op veel Europese producten. Over het akkoord is ook nog veel onduidelijk. "The devil is in the details en die moeten allemaal nog naar buiten komen", zegt Van Rij.

In de laatste voorspelling ging het IMF uit van een groei van de wereldeconomie van 2,8 voor dit jaar. Dat is nu bijgesteld naar een groei van 3 procent. Volgend jaar ligt het groeipercentage nu nog iets hoger, namelijk op 3,1 procent. "De groei blijft nog wel achter bij de groei die we voor corona gewend waren", zegt Van Rij. "Die was 3,7 procent."

Groeiende onzekerheid

Er blijven wel veel risico's, vooral als de Amerikaanse importheffingen alsnog hoger zullen uitvallen. Dan zou de groei van de wereldeconomie wel weer wat lager uitvallen. Ook de groeiende onzekerheid over die heffingen en het onderhandelproces kan de komende tijd zwaarder op economische activiteiten gaan drukken, staat in het rapport.

"In de VS hebben we misschien wel te maken met een eenmalig effect", vertelt Van Rij. "Veel bedrijven hebben met name in het eerste kwartaal alvast heel veel ingekocht, voordat de tarieven omhoog gingen. Zij hebben nu dus heel veel voorraden. Nu moet blijken of al die producten wel worden afgenomen."

"De komende maanden gaan we pas echt de effecten zien van de heffingen", verwacht Van Rij. "Hoe je het wendt of keert, hoge tarieven zijn niet goed. Die worden ofwel doorberekend aan de consument, of bedrijven gaan minder winst maken."

Nederlandse economie

Het optimisme over de economische groei zet niet door als het IMF inzoomt op Nederland. Het monetair fonds voorspelt dat de Nederlandse economie zowel dit als volgend jaar met 1,2 procent zal groeien. Daarmee is de groei met 0,2 procent naar beneden bijgesteld.

"Wij zijn een typische, open economie die op handel is gericht", zegt Van Rij. "Wij zijn helemaal niet gebaat bij tariefverhogingen, en dat is in de cijfers wel terug te zien. Veel bedrijven aarzelen nu natuurlijk om investeringen te doen. Er is nog steeds een hele hoop onzekerheid. Wij als Nederland hebben hier toch wel gewoon last van, en dat blijft zo."

"Wat we ook zien is dat de groei nog best wel fors is in sommige delen van de wereld. China heeft ook zijn importtarieven verlaagd, dus dat zorgt ook weer voor extra handel en investeringen", aldus Van Rij. Voor China zijn de verwachtingen dus juist beter. De verminderde export naar de VS wist China meer dan te compenseren door groeiende export naar de rest van de wereld, aldus het IMF.

Stellantis, het moederbedrijf achter automerken zoals Citroën, Peugeot, Fiat en Opel, verwacht dat de importheffingen vanuit de VS het bedrijf dit jaar in totaal 1,5 miljard euro gaan kosten. De grootste klap wordt in de tweede helft van dit jaar verwacht. Dit raakt niet alleen Stellantis; volgens deskundigen staat de hele Europese automarkt onder druk.

Vorige week waarschuwde Stellantis al voor een flink verlies van in totaal 2,3 miljard euro. Volgens de nieuwe topman wordt 2025 een "moeilijk jaar" voor het bedrijf. De afgelopen maanden kostten de Amerikaanse importheffingen Stellantis al 300 miljoen euro.

De Europese auto-industrie heeft sinds 2 april te maken met een extra heffing van 25 procent, bovenop de toen al geldende importheffingen. Gemiddeld zijn auto's en auto-onderdelen 27,5 procent duurder geworden. Afgelopen zondag sloot de Amerikaanse president Trump een deal met Europese Commissievoorzitter Von der Leyen om de heffingen te verlagen, naar 15 procent. Dat nieuwe tarief gaat komende vrijdag in.

'Winst onder druk'

"Als je kijkt naar die 2,3 miljard is 300 miljoen maar een relatief klein onderdeel van het totale verlies", zegt Marieke Kuijpers, sectormanager mobiliteit bij Raboresearch. Toch vormen de Amerikaanse importheffingen volgens Kuijpers een belangrijk onderdeel van het verlies bij Stellantis.

"Er zijn best wat dingen die tegenzitten, en dit is er een die substantieel meeweegt", zegt Kuijpers. "Stellantis verkocht het afgelopen jaar al bijna een kwart minder auto's aan Noord-Amerika. Dat is best fors."

De problemen in de auto-industrie spelen breder in Europa. Ook voor de Volkswagen Group daalde de winst flink. De importheffingen kostten het Duitse autoconcern, waar ook onder meer Audi, Porsche en Skoda onder vallen, al meer dan een miljard euro het afgelopen half jaar. "De winstmarge van Volkswagen was 4 procent, dus een heffing van 15 procent kun je dan niet dragen", zegt ING-econoom Rico Luman.

De zondag afgesproken verlaging van 27,5 procent naar 15 procent juicht de Europese Vereniging van Automobielfabrikanten aan de ene kant toe, maar aan de andere kant waarschuwt de vereniging voor de negatieve effecten. "De VS zullen de nieuwe heffingen op auto's en auto-onderdelen handhaven, en dit zal niet alleen voor de industrie in de EU, maar ook in de VS een negatief effect blijven hebben", aldus directeur-generaal Sigrid de Vries.

"Die importheffingen gaan autofabrikanten wel echt voelen", zegt Luman. Hij wijst erop dat 15 procent al veel hoger is dan de 2,5 procent van vóór 2 april. "Bedrijven hebben voorraden aangelegd, dus de impact ervan verspreidt zich, maar de winst van bedrijven staat echt wel onder druk."

Historische verandering

Volgens ING-econoom Luman ondergaat de auto-industrie momenteel een historische verandering, die niet alleen te maken heeft met de importheffingen. "De Europese auto-industrie moet de overgang maken naar elektrisch rijden, en daar zorgt China voor flinke concurrentie. De laatste uitdaging is dat de verkoop van auto's al een stuk lager ligt dan voorheen."

Ook Kuijpers ziet die ontwikkelingen. "Voor de fabrikanten is het lastig: je concurreert met China en in West-Europa heb je dan ook nog te maken met stijgende productiekosten, en een tegenvallend consumentenvertrouwen waardoor verkopen tegenvallen."

Veel autofabrikanten zijn volgens Luman en Kuijpers al druk bezig om de impact van de importheffingen zo klein mogelijk te houden. "Fabrikanten kijken of ze bijvoorbeeld meer in de VS kunnen produceren dan hier, zodat je niet voor alle onderdelen de importheffing betaalt", zegt Luman. "Dan moet je echt aan de knoppen van je productie draaien."

Maar het verplaatsen van de productie naar de VS gaat autofabrikanten volgens Kuijpers ook veel geld kosten. Veel fabrikanten zijn nog huiverig om die nieuwe investeringen te doen, omdat een echt handelsakkoord er nog niet is. "Het is nog spannend of dit percentage van 15 procent echt blijft staan. Je ziet daarom wel dat autofabrikanten een slag om de arm houden."

Philips verwacht komend jaar toch minder kosten te maken door de Amerikaanse heffingen. Dat zegt het bedrijf bij de presentatie van de halfjaarcijfers.

In de eerste instantie dacht Philips nog tussen 250 à 300 miljoen euro te verliezen door de Amerikaanse heffingen. Inmiddels is dat naar beneden bijgesteld naar zo'n 150 à 200 miljoen euro.

Niet alleen de deal tussen de EU en de Verenigde Staten heeft impact op Philips. Het feit dat China en de VS in mei nieuwe handelsafspraken maakten was goed nieuws voor de multinational. Philips produceert apparaten ook in China om vervolgens in de Verenigde Staten te verkopen. Tot 14 mei gold nog een invoerbelasting van 145 procent op producten uit China. Maar dankzij het tussentijds akkoord tussen China en de VS werd dit verlaagd naar 30 procent voor de komende 90 dagen.

Hierdoor ziet dit jaar er vermoedelijk rooskleuriger uit voor het bedrijf. Philips stelt ook de winstmarge iets omhoog bij. Komend jaar verwacht het een winst van rond de 11,5 procent.

Na maandenlange onderhandelingen zijn de Verenigde Staten en de Europese Unie eruit: er ligt een voorlopig handelsakkoord over de importheffingen die moeten worden betaald. Gisteravond schudden de Amerikaanse president Trump en voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen elkaar de hand. Vijf vragen over wat dit akkoord gaat betekenen.

Wat is er precies afgesproken?

De details van het akkoord zijn nog niet uitgewerkt, dus we weten voorlopig alleen de grote lijnen. Daarin staat dat er op goederen die vanuit de Europese Unie richting de VS worden verscheept, straks 15 procent belasting zit. Sinds april geldt er al een heffing van 10 procent. Daar komt dus nog 5 procent bij op alle producten die vanuit de EU komen, met voorlopig een paar uitzonderingen.

Zoals producten uit de farmaceutische industrie, bijvoorbeeld medicijnen. Daarvan is nog niet bekend of er heffingen op komen, en zo ja, hoe hoog die zullen zijn. Dat geldt ook voor machines die computerchips maken, iets waar het Nederlandse ASML een grote speler in is.

Er is één sector die last heeft van een nog hoger tarief: sinds juni moeten Amerikaanse bedrijven die Europees staal en aluminium binnenhalen daarover 50 procent extra belasting betalen. Dat moeten ze al en dat gaat dus niet veranderen. Het Verenigd Koninkrijk sloot eerder een deal met Trump waarbij staal werd ontzien.

"Ik vind het een slechte deal", zegt Theo Henrar, voorzitter van de branche voor de technologische industrie. "De heer Trump gedraagt zich als een bully op een schoolplein. Daar moet je nooit aan toegeven." Het is nog niet zeker wanneer het handelsakkoord ingaat, maar er wordt vanuit gegaan dat dat deze vrijdag is, 1 augustus.

In deze video leggen we uit hoe importheffingen werken:

Wie betaalt de rekening?

"Grote verliezer is de Amerikaanse consument en het bedrijfsleven, die gaan dit betalen", zegt Steven Brakman, hoogleraar internationale handel aan de Rijksuniversiteit Groningen. Amerikaanse bedrijven die spullen halen uit Europa betalen in de basis de importheffingen. Die berekenen de extra kosten weer door aan hun klanten in de Verenigde Staten.

Europese bedrijven die een concurrent in de VS hebben voor hun product, zouden wel een deel mee kunnen gaan betalen aan de heffing. Anders lopen zij risico om hun Amerikaanse klant te verliezen, denkt Martijn Schippers, douanespecialist bij accountantskantoor EY en de Erasmus Universiteit. "Als dat niet zo is en het is een uniek Europees product, dan wordt de prijs gewoon aan de Amerikaanse klant doorberekend."

En deze producten niet importeren uit Europa, maar hiervoor een eigen industrie opzetten in de VS, zal volgens hem jaren duren.

Is er een 'winnaar'?

Dat hangt ervan af hoe je kijkt naar de situatie. Vóór 2 april zaten er op de meeste Europese producten weinig of geen Amerikaanse importheffingen; dat is straks 15 procent.

In dat opzicht is de Europese Unie een verliezer, zegt Steven Brakman. Maar de Amerikaanse president dreigde eerder met veel hogere importheffingen. "Ten opzichte van de dreiging van 50 en 30 procent valt het mee." Dat dat extreme dreigement niet is uitgevoerd, is winst voor de EU.

Volgens de hoogleraar internationale handel is ook Amerika op een bepaalde manier een verliezer. De VS was lange tijd economische alleenheerser en met dit beleid van Trump wordt die status aangetast. Landen keken al naar andere handelspartners en zetten daar nu meer vaart achter.

"De Amerikaanse economie draait nu nog wel goed, maar het is de verwachting dat bijvoorbeeld de inflatie gaat toenemen", zegt Brakman. Dat betekent dat het dagelijks leven voor de normale Amerikaan duurder wordt. Douanespecialist Schippers zegt dat nog moet blijken wie de winnaar is. "Het is afwachten wie uiteindelijk de rekening betaalt."

Wat gaat de Europese consument hiervan voelen?

Voorlopig waarschijnlijk weinig. De Europese Unie heeft eerder tegenmaatregelen aangekondigd, zoals op Amerikaanse drank en spijkerbroeken. Die gaan voorlopig niet door en dat is economisch gezien een slimme zet, zeggen economen. Anders worden producten uit de VS een stuk duurder voor ons.

Vooral voor het Europese bedrijfsleven zal dit akkoord waarschijnlijk wat rust geven. De afgelopen maanden wisten veel bedrijven niet waar ze aan toe waren, nu is dat voorlopig in ieder geval iets duidelijker. "Tegelijkertijd is het allemaal nog niet uitgekristalliseerd", zegt Schippers, zoals dus bij farmaceutische producten.

Wat gaat er nu gebeuren?

Het akkoord wordt nu verder uitgewerkt. Volgens hoogleraar Brakman is het belangrijkste dat de EU een deal vastlegt voor langere tijd. "Want wat als Trump volgende week slecht slaapt en besluit om de heffing ineens te verhogen naar 30 procent?"

Ook Schippers zegt dat we moeten wachten tot er een uitgewerkt akkoord is, met in ieder geval een definitieve ingangsdatum. En daarna moeten de afspraken nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de nationale parlementen.

De Chinese webwinkel Temu doet te weinig om de verkoop van illegale producten op zijn site tegen te gaan. Dit meldt de Europese Commissie vandaag in een tussentijdse update van haar onderzoek naar het bedrijf. Het is "heel waarschijnlijk" dat consumenten bij het shoppen op de site illegale producten tegenkomen.

Het gaat om producten die niet voldoen aan de Europese regels, maar Europese consumenten wel in de Chinese webshops kunnen kopen, bijvoorbeeld babyspeelgoed of kleine elektronica. Eerder bleek bijvoorbeeld al dat babyratelaars te scherpe belletjes hadden. Met deze illegale verkoop overtreedt Temu de Europese Digital Services Act (DSA).

Het onderzoek van de Europese Commissie naar het Chinese bedrijf begon in oktober vorig jaar. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar misleidende advertenties, of Temu de privacy van klanten waarborgt en andere zorgen die de Commissie heeft over het bedrijf.

Op basis van deze eerste bevindingen krijgt Temu nog de kans om zich te verdedigen, voordat de uiteindelijke conclusie van het onderzoek volgt. Temu krijgt op dit moment dus ook nog geen boete. Mocht die boete later wel komen, dan kan die bestaan uit maximaal 6 procent van de wereldwijde omzet van het bedrijf.

"De gestage toename van het aantal online verkochte producten in de EU gaat gepaard met een toename van onveilige, namaak- of niet-conforme producten", licht de Europese Commissie toe. "Deze kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid en veiligheid van consumenten, voor het milieu en voor eerlijke concurrentie op de digitale markt."

Aftelklokken

Op basis van deze eerste bevindingen voldoet Temu nog lang niet aan de Europese wet, zegt Henna Virkkunen, de Eurocommissaris die verantwoordelijk is voor technologische soevereiniteit, veiligheid en democratie. "De online veiligheid van consumenten is niet onderhandelbaar in de EU."

Temu laat in een reactie weten dat het bedrijf volledig zal meewerken aan het onderzoek van de Commissie.

Er is al vaker ophef geweest over Temu. Eind vorig jaar tikte de Autoriteit Consument & Markt de webshop op de vingers omdat Temu kopers te veel nepkortingen en aftelklokken liet zien om kopers onder druk te zetten. Daarnaast was Temu onvoldoende duidelijk over de echtheid van de reviews.

Ook een andere grote Chinese webshop, Shein, bleek zich schuldig te maken aan soortgelijke overtredingen, bleek eind mei.

Toenmalig minister Beljaarts van Economische Zaken waarschuwde destijds voor Chinese budgetwebshops zoals Temu. Klanten moeten eerst heel goed nadenken voordat zij hier spullen kopen, zei hij toen, vanwege een verhoogd spionagerisico.

De handelsovereenkomst die de Verenigde Staten en de Europese Unie gisteren sloten, wordt door Europese leiders verschillend ontvangen. Er klinkt onvrede, maar ook opluchting omdat het akkoord meer houvast biedt.

De VS gaat importheffingen van 15 procent hanteren voor goederen uit de Europese Unie, met uitzondering van een aantal producten. Voordat Trump begin dit jaar opnieuw aan de macht kwam lag het importtarief van de VS voor Europese goederen uit op gemiddeld 4,8 procent.

Zo werd de deal gepresenteerd:

De Franse premier Bayrou noemde het een "sombere dag waarin een alliantie van vrije volkeren, verenigd om hun gemeenschappelijke waarden te bevestigen en hun gemeenschappelijke belangen te verdedigen, zich neerlegt bij onderwerping".

Premier Orbán van Hongarije merkte vandaag op dat de EU slechtere afspraken heeft gemaakt met de VS dan het Verenigd Koninkrijk. Volgens hem bood voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie niet genoeg tegenwicht aan de Amerikaanse president Trump in de onderhandelingen.

"Dit is geen overeenkomst", zei Orbán in een podcast. "Donald Trump at Von der Leyen als ontbijt. Dit is wat er is gebeurd en we vermoedden al dat dit zou gebeuren, aangezien de Amerikaanse president een zwaargewicht is als het op onderhandelingen aankomt, terwijl madame president een lichtgewicht is."

Voorzichtig optimisme

De Duitse kanselier Merz bekeek het van de positieve kant door de overeengekomen deal te vergelijken met de hogere tarieven die vóór de onderhandelingen op tafel lagen.

"Met deze overeenkomst is het gelukt om een handelsconflict af te wenden dat de exportgerichte Duitse economie hard zou hebben getroffen", aldus Merz. "Dit geldt met name voor de auto-industrie, waar de huidige tarieven van 27,5 procent bijna worden gehalveerd naar 15 procent."

Bij andere Europese leiders was het feit dat er met de VS een akkoord was bereikt ook reden voor optimisme. De Italiaanse premier Meloni noemde dat in een eerste reactie "positief". "Maar als ik de details niet zie, kan ik er niet goed over oordelen", benadrukte ze.

De Spaanse premier Sanchez zei "de constructieve poging" van de Europese Commissie te waarderen om een handelsdeal te sluiten. Hij zei de overeenkomst te steunen, maar hij deed dat "zonder enthousiasme".

Voorspelbaarheid

De Roemeense premier Bolojan liet weten het toe te juichen dat er een akkoord was bereikt en noemde het "een goed voorteken". "Het neemt de huidige onduidelijkheid weg die tot verstoringen en onzekerheden in de trans-Atlantische handelsbetrekkingen heeft geleid", aldus Bolojan.

Ook de Finse premier Orpo klonk opgelucht. "De overeenkomst brengt broodnodige voorspelbaarheid voor de wereldeconomie en Finse bedrijven. We moeten doorgaan met het afbreken van handelsbarrières. Alleen vrije trans-Atlantische handel is voor beide partijen het voordeligst."

'Essentiële handelsrelatie'

De Zweedse handelsminister Dousa zei ook dat "het positief leek dat de overeenkomst enige voorspelbaarheid creëert". Wel merkte hij op dat het akkoord "niemand rijker maakt, maar het is mogelijk wel het minst slechte alternatief".

De Deense minister van Buitenlandse Zaken Rasmussen wees erop dat de handelsvoorwaarden met de VS niet zo goed zijn als voorheen, "en dat is niet onze keuze, maar er moet een evenwicht worden gevonden dat de situatie stabiliseert en waar beide partijen mee kunnen leven".

"Een akkoord biedt de broodnodige zekerheid voor Ierse, Europese en Amerikaanse bedrijven, die samen de meest geïntegreerde handelsrelatie ter wereld vormen", zei de Ierse handelsminister Harris.

"Hoewel Ierland het betreurt dat het basistarief van 15 procent in het akkoord is opgenomen, is het belangrijk dat we nu meer zekerheid hebben over de fundamenten van de handelsrelatie tussen de EU en de VS", stelde Harris. Hij noemde de relatie "essentieel" voor de Ierse economie.

Correspondent Europese Unie Ardy Stemerding:

"Weliswaar komt uit EU-landen kritiek op de deal, maar uiteindelijk leggen de landen zich er toch bij neer. De angst voor het alternatief - geen deal en dan 30 procent heffing - zit heel diep. Volgens Eurocommissaris van Handel Maros Sefcovic, de hoofdonderhandelaar namens de EU, zou in dat geval de handel met de VS zelfs tot stilstand zijn gekomen. De 15 procent is volgens hem nog te dragen.

Verder vinden veel politici dat deze deal tenminste duidelijkheid geeft. Bedrijven weten nu waar ze aan toe zijn en kunnen hun toekomstplannen aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. Ook hopen EU-landen de komende weken nog wat extra's binnen te halen bij de Amerikanen.

De deal staat namelijk nog niet op papier en de details moeten nog worden uitgewerkt. Onder meer voor de staal- en aluminiumsector, die nu op een heffing zit van 50 procent, rekenen ze op verlichting. Garanties dat die hoop uitkomt, zijn er alleen niet.

Al met al moet je concluderen dat de EU er, wat de importheffingen van de VS betreft, een stuk slechter voorstaat dan een paar maanden geleden. Dat de EU dat slikt zonder terug te slaan komt doordat de EU in grote mate afhankelijk is van de VS. Niet alleen voor de handel, ook bij de oorlog in Oekraïne en voor de veiligheid van Europa zijn de Amerikanen nog altijd onmisbaar."

De Belastingdienst heeft 33.000 brieven verstuurd waarin verkeerde bedragen zijn vermeld. Dat schrijft de Belastingdienst op zijn website. Het gaat om brieven die mensen erop moeten wijzen dat ze mogelijk geld kunnen terugkrijgen van de zogeheten box 3-belasting.

Voor het veronderstelde inkomen kunnen in de brieven een of meerdere verkeerde bedragen zijn gebruikt. De brieven met foutieve informatie vielen op 16 of 17 juli óf rond 24 juli in de bus. Bedoeling is dat de ontvangers rond 1 augustus een nieuwe brief krijgen met correcte bedragen.

Hersteloperatie

Ruim twee weken geleden begon de grote hersteloperatie van de Belastingdienst voor mensen die sinds 2017 mogelijk te veel belasting hebben betaald over hun vermogen. De overheidsinstelling gaat ervan uit dat je vermogen rendement oplevert en daarover moet je belasting betalen.

Bij de inschatting van dat rendement ging de Belastingdienst uit van een fictief rendement: een schatting van hoeveel rendement je jaarlijks gemiddeld behaalt. Maar dit kan in werkelijkheid soms een stuk lager uitvallen, stelde de Hoge Raad.

Daarom kunnen mensen nu aangeven wat hun werkelijke rendement was die jaren, waardoor ze mogelijk geld terugkrijgen. In de brieven die sommige mensen nu hebben ontvangen is dus het verkeerde fictieve rendement opgenomen.

Dit komt omdat er ooit een wijziging in dit fictieve rendement is geweest, vertelt de Belastingdienst. Bijvoorbeeld omdat na een verzoek van de belastingbetaler de aanslag is verlaagd. Bij sommige mensen is nu per ongeluk het oude fictieve rendement gebruikt in plaats van het correcte, nieuwere.

De mensen die een brief hebben ontvangen met verkeerde bedragen krijgen langer de tijd om het werkelijke rendement door te geven. De aangepaste termijn staat in de nieuwe brief.

Deze rekenmethode van de Belastingdienst wordt pas in 2028 veranderd. Tot die tijd moeten mensen zelf doorgeven of het fictieve rendement klopte of te hoog of te laag was.

Het afgelopen halfjaar heeft Heineken meer winst geboekt, hoewel de bierbrouwer minder bier verkocht. De winst kwam uit op 744 miljoen euro.

Vooral in Europa nam de verkoop af. Heineken kreeg met meerdere afnemers in landen als Duitsland, Spanje en Frankrijk ruzie over de bierprijs. Ook in Nederland liep een conflict met Jumbo over de verkoopprijs hoog op.

De supermarktketen nam tijdens de onderhandelingen minder bier af. Inmiddels is de ruzie met veel afnemers bijgelegd. Heineken verwacht komend jaar dan ook gestaag door te groeien.

Kleine nichespeler

Verder voelde Heineken de afgelopen periode pijn in de Verenigde Staten. Heineken verkoopt daar relatief veel Nederlands bier. Dit in tegenstelling tot veel andere landen, waar Heineken lokale merken in handen heeft.

Topman Dolf van den Brink verwacht niet veel last te zullen hebben van de invoerheffingen. "Voor ons als Heineken is de impact nog redelijk te overzien. We zijn in de Verenigde Staten een redelijk kleine nichespeler."

In Azië en Afrika verkocht Heineken wel fors meer. De bierbrouwer weet al jaren steeds meer terrein te winnen op deze twee continenten.

Op de bouwplaats een robot die helpt met gaten boren, drones die bouwinspecties doen of een 360-gradencamera die de voortgang van een bouwproject volgt. Zulke toepassingen presenteerde het kabinet drie jaar geleden als belangrijke oplossingen voor grote personeelstekorten. Maar automatiseren en innoveren in de bouw is een proces van lange adem, zien deskundigen.

De bouw is van oorsprong een traditionele sector waar vooral mensen het werk doen. Maar er zijn niet genoeg handen. "De arbeidsproductiviteit in de bouw is sinds het jaar 2000 eigenlijk maar ternauwernood gestegen", zegt Jan van der Doelen, sectorspecialist bij ING. Hij ziet digitale toepassingen stilletjes aan wel meer gemeengoed worden, maar de bouw loopt nog achter op de industrie.

"Daar heeft robotisering veel meer vorm gekregen en is de productiviteit fors gestegen", zegt Van der Doelen. Hij ziet ook dat ondernemers door de krappe arbeidsmarkt wel moeten nadenken over hoe ze het werk beter en efficiënter kunnen uitvoeren. "De bouw moet op die manier door, anders gaan we grote productieproblemen krijgen", waarschuwt Van der Doelen.

Metselrobots

Door het grote tekort aan metselaars worden er hier en daar metselrobots ingezet. Het bedrijf Monumental heeft nu 15 metselrobots die muren tot 12 meter hoog kunnen bouwen. De robots kunnen op een dag zo'n 350 stenen verwerken. Dat zijn wel minder stenen dan een metselaar, die gemiddeld rond 600 stenen verwerkt.

"Maar bouwbedrijven zien wel de noodzaak, omdat het tekort zo gigantisch groot is", zegt commercieel directeur Stijn van Krimpen. En de start-up is ook nog bezig om de robots verder te ontwikkelen.

"We kunnen de snelheidsknop nog wat aandraaien, zodat we iets meer stenen per dag kunnen gaan leggen." Het bedrijf hoopt over vijf jaar te kunnen uitbreiden met honderden robots die ook buiten Nederland worden gebruikt.

Innovatie duurt lang

Het innovatieproces neemt veel tijd in beslag, ziet arbeidseconoom Ronald Dekker van onderzoeksinstituut TNO. Dat heeft ook te maken met hoe de bouw is georganiseerd. Bouwbedrijven werken met verschillende aannemers en dan zijn er ook weer bedrijven die het materiaal aanleveren.

"Als je op een innovatieve manier de bouw wil aanpakken, dan betekent het dat alle betrokken partijen daar ook achter moeten staan en dat vertraagt het proces", zegt Dekker. De arbeidseconoom zegt verder dat scholen die de aankomende bouwers opleiden ook onderdeel moeten zijn van dat proces. Er moet op een andere manier worden nagedacht, bijvoorbeeld over hoe je een huis geautomatiseerd gaat bouwen.

'Goed nadenken over robotisering'

Volgens robotica-expert David Abbink van de TU Delft is er veel potentie in de bouw, maar moet ook goed worden nagedacht hoe technologie wordt toegepast. "Het is geen silver bullet, koop maar een robot, zet die erin en hop, je hebt geïnnoveerd. Je verandert het werk en als je niet goed snapt wat de impact is op dat werk, kan het ook dat je het heel saai maakt. Dat je vervelend restwerk creëert voor mensen."

Robots zijn dus niet het doel, maar een middel: "Als je iets structureels wilt doen aan personeelstekorten, moet je innoveren richting aantrekkelijk werk."

Daar sluit Leontien de Waal, sectoreconoom Bouw bij ABN Amro zich bij aan. "Je kunt niet alleen een robot neerzetten. Die moet kunnen samenwerken met collega's van vlees en bloed." Ook zegt ze dat het moet passen in het bedrijfsproces, omdat bepaalde werkzaamheden in de bouw zich wat minder lenen voor automatisering en robotisering.

60.000 mensen

De Waal zegt ook dat de bouw niet meer kan stilzitten. " Eigenlijk zouden er de komende jaren 60.000 mensen bij moeten komen, maar waar gaan we die vandaan halen?" Zo moeten er meer woningen gebouwd worden, moeten gebouwen gerenoveerd worden en nieuwe wegen worden aangelegd. En daarom is de technologie hard nodig, vindt ze.

Maar technologie en innovatie zullen de vakmensen niet compleet vervangen. "Er blijven altijd mensen op de bouwplaats, het zal meer een combinatie van mens en technologie worden."

Er is opluchting, maar blijdschap overheerst niet na het sluiten van de deal tussen de VS en de EU. Vlak voor de deadline kwamen de Amerikaanse president Trump en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen er zondagavond toch met elkaar uit.

De VS gaat importheffingen van 15 procent hanteren voor goederen uit de Europese Unie, met uitzondering van een aantal producten. Het Amerikaanse importtarief van 15 procent geldt niet voor staal en aluminium. Die heffing blijft volgens Trump 50 procent.

Zo werd de deal gepresenteerd:

"Uiteraard waren geen tarieven beter geweest", reageert demissionair premier Schoof op X. "Maar deze overeenkomst brengt meer duidelijkheid voor onze bedrijven en meer stabiliteit op de markten. Het is nu zaak om de afspraken zo snel mogelijk uit te werken."

Ook demissionair staatssecretaris Hanneke Boerma van Buitenlandse Handel schrijft op X opgelucht te zijn over de deal, maar zegt dat het akkoord niet ideaal is. "Het kabinet pleit er daarom voor dat de Europese Commissie de komende tijd blijft onderhandelen met de VS over verdere verlaging van heffingen en afspraken over onze economische samenwerking."

Einde aan onzekerheid

"Het is fijn dat er een deal is, en dat we hier nu meer zekerheid mee hebben", zegt ING-econoom Bert Colijn. Trump dreigde met hogere heffingen, dus het is volgens Colijn goed dat de deal op een lager tarief landde. "15 procent is beter dan 30, en het is voor beide partijen beter dat ze eruit zijn. Aan de andere kant is de situatie wel slechter dan voor 2 april. Dus geweldig is het niet."

Volgens Colijn is een akkoord voor bedrijven vooral fijn. "Je zag de afgelopen tijd dat de handelscijfers op en neer schoten door de onzekerheid. Deals bij bedrijven gingen niet door of projecten werden niet gestart."

Dat beaamt werkgeversorganisatie VNO-NCW. "Met het sluiten van het handelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten komt er voorlopig een einde aan de onzekerheid voor bedrijven. Tegelijkertijd blijft een algemeen tarief van 15 procent op alle Europese producten een bijzonder pijnlijke maatregel voor ondernemers."

Hoewel de EU het liever anders had gezien, bleef voor staal en aluminium een heffing van 50 procent staan. Die sectoren zullen flink geraakt worden, zegt econoom bij de Rabobank Lize Nauta. "Dat is iets wat in de industrie wel gevoeld gaat worden. Toch zien bedrijven die gespecialiseerde producten maken de vraag naar hun product de afgelopen tijd nog niet afnemen."

De auto-industrie krijgt wel te maken met een lager tarief. De tarieven worden verlaagd van 27,5 procent naar 15 procent. Dat heeft vooral gevolgen voor Duitsland, waar de auto-industrie een belangrijk onderdeel is van de economie.

De Duitse bondskanselier Merz reageert dat de deal tussen de EU en de VS nog steeds een zware klap is voor die auto-industrie, maar volgens hem voorkomt die wel een handelsoorlog. "Met dit akkoord is een handelsconflict voorkomen, iets wat de exportgerichte Duitse economie hard zou hebben getroffen", aldus Merz in een verklaring.

Voor andere producten geldt een uitzondering van 15 procent, waaronder vliegtuigen en vliegtuigonderdelen, chipapparatuur, sommige landbouwapparaten en bepaalde chemicaliën. Von der Leyen zei na de ontmoeting dat ze haar best gaat doen om meer producten aan de lijst toe te voegen.

Akkoord met 'grove pennenstreken'

Het akkoord is volgens Trump "de grootste deal ooit". Toch is er volgens Colijn nog veel onduidelijk. "Normaal gesproken is een handelsakkoord echt heel gedetailleerd. Nu is er nog veel onzeker, want er is nog niet getekend." Het is nu dus duidelijk wat het tarief is, maar de details volgen later.

Lichtgrijs, donkergrijs, vuilnisbakkengrijs, chocoladebruin, goudbruin, crème, zwart in allerlei tinten: wie goed naar de auto's op de Nederlandse wegen kijkt, ziet weinig kleur. Grijzigheid voert de boventoon, lijkt het.

Cijfers van het CBS leren dat die indruk ook klopt. Om een paar voorbeelden te noemen: in 2000 reden er in ons land 1,1 miljoen grijze auto's rond, nu zijn dat er 3,1 miljoen. Aan het begin van deze eeuw telde ons land bijna 600.000 zwarte bolides, nu zijn dat er bijna vier keer zoveel: 2,2 miljoen.

Met een wagenpark van ruim 9 miljoen auto's betekent dat dus dat het merendeel inmiddels grijs of zwart is. In 2000 was het wagenpark 6,3 miljoen auto's groot, waarvan toen nog geen kwart zwart of grijs was.

En wie oude beelden bestudeert van bijvoorbeeld het Polygoonjournaal uit de jaren 70 en 80, ziet veel meer rood, blauw en zelfs de toen modieuze kleur oranje op de snelwegen.

Veilige kleuren

Leasemaatschappijen bepalen voor een groot deel de kleur van het Nederlandse wagenpark. Zij schaffen jaarlijks honderdduizenden nieuwe auto's aan en die komen op een bepaald moment ook weer als tweedehands op de markt.

Willemijne de Wit van leasemaatschappij Athlon Nederland heeft wel een verklaring voor die grijzigheid. "Het is een beetje saai ja. De leaserijder bepaalt natuurlijk de kleur. Bij onze zakelijke klanten zien we dat neutrale kleuren het meest worden gekozen. Veilige kleuren. Dat zijn dus zwart, grijs, blauw en wit", zegt ze. "Werkgevers hebben daar ook een rol in. Die willen een zakelijke, representatieve auto. Maar ik vraag me af: is een rode auto dan niet zakelijk en representatief?"

De Wit zegt ook dat werkgevers een gangbare kleur makkelijk vinden, zodat ze de auto makkelijk kunnen doorschuiven naar iemand anders. "Stel, ze zitten met een gele auto waar niemand anders in wil rijden... dat is wel een probleem dan."

Andere gehoorde argumenten: vuil is op een grijze auto bijna niet te zien en ook de restwaarde speelt soms een rol. Iemand kan een paarse of kanariegele auto hartstikke mooi vinden, maar misschien raak je die na vier of vijf jaar aan de straatstenen niet meer kwijt. Onverkoopbaar dus.

Milou Ket uit Purmerend, stylist-ontwerper met kleur als expertise, heeft het over kuddementaliteit. "Het is een beetje deprimerend hoor. Iedereen wil op elkaar lijken. Niemand durft met zijn hoofd boven het maaiveld uit te komen. En dan kiezen we blijkbaar voor grijs, terwijl kleur mensen zo gelukkig maakt, blijkt ook uit onderzoek. Wie een mooie, kleurige bos bloemen ontvangt, voelt zich gewoon prettiger."

Ze denkt wel dat er heel voorzichtig verandering op komst is. "Vooral bij de kleinere auto's, daar durft men toch wat meer. Rood zie ik veel, fel blauw, veel nuances groen." Volgens Ket zie je die overgang naar warmere kleuren ook in het interieur van huishoudens. "We zien zoveel narigheid om ons heen, in onze eigen omgeving willen we graag dat het gezellig is en vriendelijk. Een warme omgeving."

Liefde, passie, leven

Fiat nam in de zomer van 2023 het radicale besluit om te stoppen met de productie van grijze auto's. Door zijn modellen meer kleur te geven, wil het merk zijn Italiaanse roots benadrukken met kleuren geïnspireerd door zon, zee, strand en lucht.

Met veel bombarie nam topman Olivier François van Fiat toen - zittend achter het stuur van een nieuwe Fiat 600e - een duik in een oranje kleurenbad. "Italië is vreugde, optimisme, liefde, passie, het leven. Wat heeft grijs daarmee te maken? Helemaal niets", aldus François. Hij gruwelt van fabrikanten die massaal Duits grijs, Japans grijs en Frans grijs op de markt brengen: "Dat is een veilige keuze die altijd verkoopt. Daar willen wij dus van af."

En dan nog een broodjeaapverhaal: dat je meer premie betaalt als je een zwarte auto hebt. De waarheid: de kleur is niet van invloed op de verzekeringspremie. Volgens het Verbond van Verzekeraars is het ook niet bewezen "dat een auto met een felle kleur minder vaak is betrokken bij een ongeluk."

Ook de SWOV, het instituut voor wetenschappelijk onderzoek van de verkeersveiligheid, kent geen onderzoek in ons land dat wijst op een hoger ongevalsrisico vanwege de kleur van een auto.

Het afgelopen halfjaar vlogen flink meer passagiers van en naar Schiphol. Dat blijkt uit de halfjaarlijkse cijfers van de Schiphol Group, waar ook Rotterdam The Hague Airport, Eindhoven Airport en Lelystad Airport onder vallen.

In totaal vlogen er 33 miljoen reizigers via de Amsterdamse luchthaven. Dat zijn er een miljoen meer dan in de eerste helft van vorig jaar. Die miljoenen reizigers zaten in bijna 233.000 vluchten, en ook dat waren er meer dan in de eerste zes maanden van vorig jaar. Het aantal reizigers op de vliegvelden van Rotterdam en Eindhoven bleef stabiel met 1,1 miljoen en 3,3 miljoen reizigers.

Schiphol verwacht dat er aan het einde van het jaar bijna 70 miljoen passagiers via de luchthaven hebben gereisd. Dat is net iets minder dan het recordjaar van 2019. Toen waren er 71,9 miljoen reizigers.

Tarieven

In de eerste zes maanden boekte de luchthaven toch minder winst dan het jaar ervoor. Er bleef onder de streep 201 miljoen euro over, 10 miljoen minder dan vorig jaar. Volgens de luchthaven was de winst te danken aan het hogere aantal passagiers, een toename van het aantal vluchten en een deel kwam door hogere tarieven voor vliegtuigen die veel lawaai maken.

Die tarieven moesten er vanaf april voor zorgen dat vliegtuigen stiller vliegen. Volgens Schiphol hadden ze succes: inmiddels valt 30 procent van de toestellen die via Schiphol vliegen in die stille categorie. De luchthaven zegt zo een stuk minder lawaaierig te zijn geworden.

Nieuwe lounges, nieuwe tilliften

Naast de winst die Schiphol boekte, werd bijna 500 miljoen geïnvesteerd om de luchthaven te verbeteren. Zo kreeg het bagagepersoneel er honderden tilliften bij die het werk voor koffersjouwers lichter maken. En ook werd er geïnvesteerd in de reiziger: de lounges zijn vernieuwd, meer stoelen werden geplaatst en er openden nieuwe winkels en restaurants op de luchthaven,

President Trump heeft bakzeil moeten halen bij een nieuwe poging om de directeur van de Amerikaanse centrale bank (Fed) onder druk te zetten. Trump eist al maanden dat directeur Jerome Powell de rente verlaagt, omdat dat de economie zou aanjagen en zijn regering dan minder rente over de staatsschuld hoeft te betalen.

Powell vindt verdere renteverlaging niet verstandig. Hij wil eerst afwachten wat de gevolgen zijn van het economische beleid van Trumps regering en met name van de handelsoorlog die de president in gang heeft gezet.

Powell was de afgelopen tijd meermaals doelwit van persoonlijke aanvallen van Trump. Die noemde hem een "enorme loser" en "meneer te laat". Ook liet de president onderzoeken of hij Powell kon ontslaan. Dat bleek niet te kunnen: de Fed heeft een onafhankelijke positie, juist om te voorkomen dat politici het monetaire beleid gaan bepalen.

Renovatiekosten

Trump opende daarna opnieuw het offensief. Hij probeerde Powell de schuld in de schoenen te schuiven van uit de hand gelopen kosten bij de verbouwing van het hoofdkantoor en een ander Fed-pand in Washington.

Gisteren gaf Powell de president een rondleiding door zo'n project, samen met de Republikeinse senator Tim Scott, die de voorzitter is van de bankencommissie in de Senaat. Trump zag na afloop zijn kans schoon om Powell een nieuwe kostenoverschrijding te verwijten. De kosten zouden omgerekend niet 2,1 miljard, maar 2,6 miljard euro bedragen.

Aan het eind van de rondleiding wachtten journalisten:

Powell hoorde het hoofdschuddend aan. "Daar ben ik me niet van bewust", onderbrak hij Trump. "Dat is net bekend geworden", antwoordde Trump. Hij haalde een papier uit zijn binnenzak waarin de nieuwste cijfers zouden staan en gaf het aan Powell.

Powell zag direct waar de fout zat. "Je rekent de verbouwing van het Martin-gebouw mee", zei hij. "Je hebt een derde project toegevoegd. Dat was vijf jaar geleden. Dat is vijf jaar geleden voltooid."

Trump drong nog even aan, maar schakelde snel over naar de successen die hij zou boeken bij de onderhandelingen met andere landen over handelstarieven.

De Fed had eerder toegegeven dat de renovatiekosten die in 2022 op 1,6 miljard euro waren geraamd een half miljard euro hoger waren uitgevallen. Dat zou zijn gekomen door strengere veiligheidseisen en hogere materiaalkosten.

Chipfabrikant Intel schrapt het plan om in Duitsland een productielocatie te bouwen. Dat heeft het bedrijf bekendgemaakt bij de presentatie van de kwartaalcijfers. Het besluit is een grote tegenvaller voor Europa en voor de Duitse overheid, die met een miljardensubsidie het bedrijf wilde lokken.

Het gaat al langere tijd niet goed met Intel. De Amerikaanse chipfabrikant is een van de drie belangrijkste chipproducenten ter wereld, samen met het Taiwanese TSMC en het Koreaanse Samsung, maar het lukt het bedrijf maar niet om de concurrentie bij te benen. Eind vorig jaar moest topman Pat Gelsinger het veld ruimen.

De nieuwe topman, Lip-Bu Tan, kiest er nu voor om flink te snijden in geplande investeringen. Behalve in Duitsland gaat ook een kleiner project in Polen niet meer door. Intel zag in het tweede kwartaal zijn verlies oplopen naar 2,9 miljard dollar. De omzet bleef vrijwel gelijk in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar.

Bredere Europese strategie

De Duitse chipfabriek was onderdeel van een bredere Europese strategie om meer productie op het Europese continent te krijgen. De behoefte hieraan was ingegeven door het grote chiptekort dat ontstond tijdens de coronapandemie. Europa is, net als de VS, in een sterke mate afhankelijk van productie in Azië. Met name Taiwan en China zijn op dit gebied belangrijke spelers.

EU-correspondent Ardy Stemerding:

"Het schrappen van de Intel-fabriek in Duitsland is heel vervelend voor de ambitie van de Europese Commissie, want de EU wil onafhankelijker worden, zeker ook als het gaat om chips. Te grote afhankelijkheid van andere landen heeft grote risico's. Dat zien we ook bij gas uit Rusland of kritieke grondstoffen uit China.

De Europese Commissie had zich als doel gesteld om het Europese marktaandeel in de chipsector te verdubbelen van 10 naar 20 procent in 2030. Het was vanaf het begin al duidelijk dat dat een enorme uitdaging zou worden. Niet alleen in Europa, maar wereldwijd worden er vele miljarden geïnvesteerd in nieuwe productielocaties. Intels fabriek was in het plan van de Commissie een belangrijk onderdeel. Nu dat wegvalt, zal het halen van dit doel nog ingewikkelder worden."

De Europese Commissie hoopte met de zogeheten Chips Act nieuwe productielocaties te kunnen realiseren. EU-landen konden het met subsidies extra aantrekkelijk maken om nieuwe fabrieken te openen. Met name Duitsland heeft hier gretig gebruik van gemaakt. De regering in Berlijn was bereid om tot wel 10 miljard euro aan subsidies neer te leggen om de fabriek in Duitsland te laten bouwen. Het totale project kost zo'n 30 miljard euro.

Wel fabriek van TSMC

Dat Intel nu definitief de stekker uit het project trekt, betekent dat de EU geen zicht heeft op een productieplek waar zeer geavanceerde chips geproduceerd worden. Dat was wel de grote wens, omdat het aan dergelijke productielocaties ontbreekt in Europa. Tegelijkertijd is dat ook niet zo vreemd: partijen die geavanceerde chips nodig hebben zitten buiten Europa. Dus waarschijnlijk zou die fabriek vooral voor klanten buiten Europa gaan produceren.

TSMC is nog wel bezig een fabriek in Duitsland te bouwen, maar die gaat zich richten op de productie van minder geavanceerde chips, bedoeld voor de autosector.

Duitsland-correspondent Charlotte Waaijers:

"Voor Duitsland is de definitieve afzegging bitter. Toen Intel de bouw van de fabrieken aankondigde, werd dat hier met gejuich onthaald. Het zou niet alleen goed zijn voor de Europese onafhankelijkheid van Aziatische fabrikanten, het moest ook laten zien dat Duitsland een aantrekkelijk vestigingsland is, zij het met veel subsidie.

De deelstaat waar de fabrieken zouden komen, investeerde in betere verkeersverbindingen en er liepen door het bedrijf gesteunde opleidingsprogramma's om personeel klaar te stomen. Het moest 3000 banen opleveren. Nu is de hoop dat een ander bedrijf dat gat kan vullen, maar dat is nog niet duidelijk.

Tegelijk is er ook opluchting in Duitsland, waar de herinnering aan batterijfabrikant Northvolt nog vers is. Die ging failliet, nadat de staat 600 miljoen euro had geïnvesteerd. Aan Intel heeft de regering bijna 10 miljard euro subsidie toegezegd. Dat geld verdwijnt nu niet in een fabriek die niet goed loopt."